Hofcultuur in de zestiende en zeventiende
eeuw
§ 1. Inleiding op de hofcultuur
Na de middeleeuwen breekt er een nieuwe tijd aan met veranderingen op het gebied van politiek,
godsdienst, wetenschap en kunst: de renaissance. Deze veranderingen zijn vrijwel alleen merkbaar
voor de elite want het volk blijft rechteloos.
In de middeleeuwen was de wetenschap gebaseerd op de Bijbel en Griekse en Romeinse schrijvers
als Plato en Aristoteles. Vanaf ca. 1450 trekken geschriften uit het Midden-Oosten de belangstelling
van westerse wetenschappers. Dit is het begin van een wetenschappelijke revolutie. In Europa
komen nieuwe uitvindingen die een nieuwe ontwikkeling in gang zet.
Er worden veel ontdekkingsreizen gehouden waarbij een goede kaart van onschatbare waarde is.
Cartografen kunnen betrouwbaardere en nauwkeurigere kaarten maken door uitvindingen als de
telescoop en de sextant (zonnestand). Door de mercatorkaarten wordt reguliere handel mogelijk
omdat tochten minder riskant worden.
Er is kritiek op de kerk: mensen vinden de aflatenhandel corrupt en protesteren. Luther die zijn
leerstellingen op de deur van een kerk nagelt wordt gezien als het begin van de reformatie.
De kunst bloeit door de elite. Ze hebben meer geld en bouwen palazzo‘s (stadspaleizen) met grote
tuinen en veel kunst. Buiten de steden bouwt men luxe villa’s.
Veranderingen in Noord-Italië
Noord-Italië bestaat eigenlijk uit een aantal zelfstandige stadsstaten die continu met elkaar in oorlog
zijn, met als belangrijkste Milaan, Venetië, Genua en Florence. Hun bloei danken ze aan de handel
rond de Middellandse Zee. De tijdsgeest verandert en er wordt aangespoord actief deel te nemen
aan het leven en van het leven te genieten: hierbij wordt het oude Rome als voorbeeld gezien. De
bouwstijl van de late middeleeuwen wordt gotisch genoemd.
De drijvende kracht achter deze vernieuwing zijn de humanisten. Het humanisme stelt de mens als
maat voor dingen. Ze brengen de intellectuele, literaire en wetenschappelijke bewegingen voort.
Volgens het humanisme moet de mens zich niet beroepen op het goddelijke maar geloven in zichzelf.
1
, § 2. Het hof en de hoveling
In de 3e eeuw valt het West-Romeinse Rijk en heerst er wanorde en oorlog tot het feodale stelsel zijn
intrede doet. Rond het jaar 1000 wordt de situatie in Europa stabieler. De oudere adel zweert trouw
aan de machthebbers waardoor edelen alleen nog een militaire functie hebben. De ridders dienen
zich beschaafd te gedragen en hun agressie te beheersen. Moed, heldhaftigheid en zelfbeheersing
staan centraal. Ridderlijk gedrag wordt belangrijker dan afkomst.
De ridders leren het ridderlijke gedrag aan het hof van een ander tot hij zelf leenheer kan worden. In
een huwelijk is liefde nauwelijks belangrijk. De machtigste vrouw aan het hof wordt het middelpunt
voor de jonge ridders die een soort wedstrijd om haar houden. D.m.v. gedrag en spreekstijl proberen
ze indruk op haar te maken: hoofse liefde. Troubadours gebruiken dit spel als hoofdthema.
De ideale hoveling en de grote hoven
In de bloeitijd van de renaissance wordt het boek De Hoveling uitgegeven waarin staat hoe de ideale
hoveling er uit zou moeten zien. Je moet vele dingen kunnen en interesse tonen in vormen van
tijdverdrijf maar ook moet je kunnen vechten etc. De hoveling moet ook beschikken over
‘sprezzatura’ – esprit. Het boek is een succes en wordt dé handleiding voor adel in Europa.
De grote hoven
In Mantua is het hof dat van de Gonzaga’s. Ze zijn cultureel actief en het hof is een centrum voor het
sociale verkeer van de elite.
Een andere rijke familie is de de’ Medici familie uit Florence. Als Cosimo de’ Medici de macht
overneemt in Florence wordt de stad de machtigste bankiersstad ter wereld. Hij gedraagt zich als
groot mecenas. In de late middeleeuwen zijn de gilden machtig geworden waardoor de adel en de
kerk zich meer moet vestigen in de stad om nog invloed op dit bestuur te hebben. Ze bouwen veel
stadspaleizen etc.
Humanist Macchiavelli vertrekt uit Florence wanneer Lorenzo de’ Medici daar de macht krijgt. Ook
hij brengt een boek uit over de idealen, maar schetst hierbij een realistischer beeld van de realiteit.
2
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lauraharberss. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.36. You're not tied to anything after your purchase.