Samenvatting Orthopedagogiek: Theorieën en
Werkvelden
Les 1: INDIVIDU-CONTEXT DENKEN
Medisch model
- Denken over personen met beperkingen = vanuit een typisch medisch model bekeken
o Dit gaat zich sterk richten op het individu met de beperking
o Individu = onderwerp van het onderzoek
- Neurobiologische verklaring geven waarom een bepaalde persoon een bepaalde beperking
heeft
o Oorzaak: neurobiologisch mono-causaal defect (“ik kan er zelf niets aan doen”)
o Wie behandelen? -> de persoon met de beperking
- Terug doel van het leven vinden, terug de weg vinden, rechtop geraken -> elke persoon gaat
op een andere manier om met de beperking, niet iedereen staat op dezelfde manier in het
leven
o Iedereen heeft een bepaalde veerkracht!
o Psychologische factoren spelen hier een rol
o Connotatie van permanentie
o Behandeling = individuele therapie
Stoornisgericht en reductionistisch denken
MAAR…
- Variatie in sociale mogelijkheden en vaardigheden ONDANKS dezelfde afwijking
- Individuen met dezelfde genetische afwijking vertonen grote verschillen in cognitief en social
functioneren
- Mate van functioneren is niet te voorspellen op basis van medische afwijkingen alleen
Medisch model moet aangevuld worden
Burgerschapsmodel
- Tendens om inclusief te redeneren en te denken in een bepaalde maatschappij
- Men gaat ervan uit dat mensen met een beperking op een volwaardige manier moeten
deelnemen en moeten worden betrokken
o Niet in een vakje steken
o Deel maken van en bijdragen aan de maatschappij
- Mensen met een beperking zijn ook gewone burgers
o Die dankzij ondersteuning kunnen deelnemen aan alle aspecten van de samenleving
- Geen reden tot afzonderlijke woon-, vrije tijd, werk- of relatieomgeving
Handicapcreatiemodel (Fougeyrollas = grondlegger)
Er bestaat geen handicap
Het wordt maar een probleem als de context
waarin je leeft niet is afgestemd op de
omgevingskenmerken van de persoon met de
beperking
Vb: lokaal met veel trappen en leerling die in
rolstoel zit = handicapssituatie
Vb: leerling met ADHD in lokaal met 200
leerlingen -> creeërt een probleem voor de
leerling
Mismatch!
Bio-psychosociaalmodel (engel, 1980)
De werking van het geheel is meer dan de som
van de delen
Je kan de werking van een hoger systeem niet
reduceren tot werking van lagere systemen bv.
persoon tot depressie of tot neurotransmitter
Geen lineair-causaal deterministisch model
maar een ecologisch model
- Drie factoren die verklaren waarom de ene persoon makkelijker om kan gaan met een
beperking dan een ander
- Hoe we denken over welzijn en beperkingen = vanuit een bio-psychosociaal model
- Medische model is verlaten de dag van vandaag
- Centrale idee: het geheel is meer dan de som van de delen
o Je kan in de diepte gaan (vb centraal zenuwstelsel, weefsels, cellen, …)
o Ook naar hoger niveau gaan kijken -> sociale factoren en psychologische factoren in
de persoon zelf gelegen
- Grote variatie aan factoren die je moet begrijpen om de problematiek beter te begrijpen
Ecologisch model (bronfenbrenner)
Persoon in het midden -> enkel persoon gaan
bestuderen = niet goed genoeg
Ook naar de context kijken
Rechtstreeks contact = eerste laag = micro
Tweede laag = exo = contacten van de dichte
contacten
Macro = derde laag = nog ruimer
Kind is ziek -> moeder kiest om thuis te blijven
en te zorgen voor het kind
= afhankelijk van de moeder, maar ook van de
werkgever van de moeder (mag ze thuisblijven
of moet ze blijven werken?)
Van de directe sociale omgeving tot aan de
ruimere en bredere omgeving
DSM -> gaat op zoek naar problemen als het gaat over mentale stoornissen
- Wordt minder gebruikt
- Moet plaats maken voor ICF
ICF -> overzicht van allerlei factoren
- Niet alleen beschrijven of de persoon iets kan of niet kan
- Ook kijken naar het deelnemen van de persoon aan de maatschappij
o Kan je les volgen?
o Kan je sporten?
o Kan je normaal functioneren?
o Kan je alleen zijn doorheen de dag?
o Kan je sociale contacten aangaan?
o …
- Medische factoren, maar ook kijken naar activiteiten
Classificatiesysteem
- Termen in ICF zijn neutraal geformuleerd
- Hiërarchische niveaus van typeringen, met scoring
- Gemeenschappelijke taal tussen disciplines en landen
- Aanwijzingen voor interventies bij individu én context
Functies/anatomische eigenschappen
- Functies: fysiologische en mentale eigenschappen van het menselijk organisme
o Bv. stem en spraak, mentale functies
- Anatomische eigenschappen: positie, aanwezigheid, vorm en continuïteit van onderdelen
van het menselijk lichaam
o Bv. anatomische eigenschappen van het zenuwstelsel, van het urogenitaal stelsel
- Stoornissen: afwijkingen in of verlies van functies of anatomische eigenschappen
Activiteiten en participatie
- Activiteiten: onderdelen van iemands handelen
o Bv. Leren
- Beperkingen: moeilijkheden die iemand heeft met het uitvoeren van activiteiten
- Participatie: iemands deelname aan het maatschappelijk leven
o Bv. onderwijs volgen
- Participatieproblemen: problemen die iemand heeft met het deelnemen aan het
maatschappelijk leven
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller melissaamandels. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.49. You're not tied to anything after your purchase.