Summary
Samenvatting Medische ethiek + ppt + notities
- Course
- Institution
Samenvatting cursus medische ethiek en ppt, + notities
[Show more]
Seller
Followjadetaillieu
Content preview
Medische ethiek1. Waardigheidsbevorderende zorg
In context van het medisch ethiek gaat het dan over het medisch handelen.
Ethiek is een kritische en systematische reflectie op aspecten van het medisch handelen in het licht
van het goed en kwaad, waarden en normen, en menswaardigheid.
Medisch ethiek is ontstaan na WOII, omdat men de experimenten en gruwelijkheden van de nazi’s in
de toekomst wou vermijden. Daarom kwam de verklaring van Helsinki tot stand.
De eerste onderzoek centra voor medische ethiek zijn ontstaan in de jaren 60 in de VS, de 1 e in NY
en de 2e in Washington DC.
Een ethiek van principes
Het populair ethisch model, de zogenaamde principebenadering maakte haar eerste opwachting in
het boek “Principles of Biomedical Ethics”, in 1979 gepubliceerd door Tom Peachem en James
Schavis. De professoren waren gebonden met het centrum in DC. Dat boek werd, wordt als
basishandboek gebruikt.De basisidee van deze principemodel, thoerie: Een ethisch medisch conflict
doet zich voor wanneer twee of meerdere principes met elkaar botsen.
De vier ethische medische principes:
1. Doe geen kwaad (nonmaleficence)
Gaat terug tot Hippocrates, Hippocrates’ eed
2. Respect voor autonomie
Nu wel als eerste principe beschouwd
3. Goed doen (beneficence)
4. Rechtvaardigheid
Institutionele en maatschappelijke context en dus gelinkt aan rechtvaardigheidsprincipes.
Ethische code of proffesionele code van artsen, ook deontologische code genoemd, is onvoldoende
om complexe ethische gegevens te verwerken, geven geen antwoord bij hoe je in bepaalde situatie
moet handelen.
Conflict bij abortus moeilijker dan die van euthanasie want bij abortus is het kwestie van twee individuen
waaronder ene die zich niet kan verdedigen.
Kenmerken van de principebenadering
Kenmerkend voor deze principebenadering is de nadruk op het respect voor autonomie, het principe
van respect voor individuele keuzes. Deze autonomie-gerichtheid si gebaseerd op een mensbeeld
dat het individu opvat als een rationeel denkend wezen, als het centrum van zingeving, als
onafhankelijk en quasi geïsoleerd van andere mensen. Het mensbeeld van de principebenadering is
een mens die cognitief capabel is.
De autonomie staat centraal, net als de oplossingsgerichte karakter. Dit is een oplossingsgericht
model omdat het voor artsen bedoeld is.
De concrete ethische principes worden gerespecteerd door het stellen van concrete behandelingen
of door het nemen van duidelijke beslissingen.
! ieder mens is vrij om zijn leven te leven zoals men wil zoalng de gemaakte keuzes geen schade
betrokkenen aan anderen en een rechtvaardige ordening van het samenleven respecteren.
1
,Casus Caroline, psychiatrische patiënt.
Zij is rationeel, heeft haar wens al meerdere malen geformuleerd. Is wel gezond en heeft nog een
lange levensverwachting en heeft een zoon en partner.
Is doodswens deel van het ziektebeeld?
Na onderzoek, onderscheiding van verschillende fasen bij euthanasie:
1. Zelfs voor de eerste aanvraag van euthanasie, kunnen we bij bepaalde patienten het
voorvoelen
2. Het stellen van de vraag naar euthanasie
3. Dialoog van verpleegkundige, arts en familie, besluitvormingsfase
4. Beslissingsfase, euthanasie uitvoeren ja of nee
5. ?
6. Directe voorbereiding, de dag zelf, onmiddelijke fase voorafgaande aan euthanasie
uitvoering, bepaalde sfeer wordt gecreerd
7. Euthanasie
Euthanasie is een proces
Vergeten randomfenomenen
Het probleem bij de principebenadering is het reduceren van een ethisch probleem tot een
theoretisch probleem. Er wordt abstractie gemaakt van de context, de omstandigheden, de
personen, relaties tussen de betrokkenen etc. Dit allemaal zijn randomfenomenen.
Wetenschappers zijn daarmee niet akkoord omdat ethische problemen persoonlijk en uniek zijn, de
context is heel belangrijk er moet daarmee rekening worden gehouden.
- Morele houdingen
Hou een hulpverlener zich moet houden met een patiënt, nl. zorgzaam, empatisch,
respecterend, betrouwbaar…
- Het hele zorgproces
Denk aan euthanasie en de verschillende fasen van het zorgproces.
- De unieke zorgcontext
De relaties tussen de betrokkenen binnen het zorgproces, de concerete omstandigheden
waarin zorg gegeven wordt nl. de samenwerking tsusen de hulpverleners, de manier waarop
de hulpverleners dit beleven etc. Deze sfeer bepaalt wie wleke moreel overtuigingen naar
voren brengt en welek invloed die op de zorgpraktijken kan hebben.
Bij de principebenadering wordt enkel de focus gezet op de individuele arts-patiêntrelatie,
terwijl er tal van relationele verbanden in het zorgproces zijn.
Deze interpeersoonelijke, institutionele en maatschappelijke omstandigheden hebben een belangrijk
invloed op de ethische vragen, op de problemen, op de oplossingen, kortom om de wijze waarop
men met casussen omgaat.
Drie ethische pijlers van gezondheidszorg
Het realiseren van waardigheidsbevorderende zorg op basis van ethische afwegingen die terug gaan
op fundamentele visies en argumentaties. De drie pijlers waarop deze gebaseerd is zijn in verband
met drie menselijke fenomenen die een cruciale rol spelen in de ethiek van de gezondheidszorg,
kwetsbaarheid, waardigheid en zorg. Men probeert aansluiting te vinden bij de concrete
bestaansituatie van de patiënt.
2
,Niet alleen het respect van de autonomie, maar ook de aandacht voor de kwetsbaarheid en
waardigheid van allen die in de zorg betrokken zijn, vormen het ethisch fundament van de
gezondheidszorg. Probleem van de autonomie bij wilsonbekwame patiënten.
De drie pijlers
1. Concreet beleefde ervaring
Men gaat zich interesseren aan de concreet ervaringen en belevingen van mensen die de zorg
verlenen en ontvangen, wat er in de zorg zelf gebeurt en hoe de betrokkenen dat beleven. Men
richt zich tot degene die de zorg van binnenuit heeft meegmaaakt en peilt naar de beleving
ervan.
Respect voor autonomie wordt niet door elke patiënt als het belangrijkste gevonden en is
bovendien bij kinderen ook een heel relationeel fenomeen.
Men gaat patiënten, familieleden en hulpverleners uitgebreid inetrvieuwen om zo een
genuanceerd inzicht te verwerven over een bepaalde zorgrealiteit. Deze helpt ons om een
perceptie van binnenuit te verstaan. Verder brengt zo een kwalitatief empirisch onderzoek ook
een emancipatorisch kracht teweeg, het heeft bijgedragen tot de participatie van stemloze
groepen in het ethische debat.
Kwetsbaarheid zit ook bij de hulpverleners die de moeilijke problemen moeten behandelen.
2. Interpretatie-in-dialoog
Etische zorg vindt altijd in een interpersoonlijke context plaats. Patiënten hebben relaties en
hulpverleners, er is dus een raltioneel web van betrokken personen. Door met elkaar in dialoog
te gaan kan men zo de welzijn van de patiënt bevorderen door goede zorg te verlenen. Het
begrijpen van de standpunten is heel belangrijk zodat er geen ambiguïteit zou zijn en ook om tot
een standpunt te kunnen komen. Herhaalde dialoog en zorgvuldige interpretatie is dus heel
belangrijk.
Zorg
3. Ethische standaard
Een ethische oplossing moet voldoen aan een bepaald ethische maatstaf.
De ethische argumentaties zijn gebaseerd op een bepaald mensbeeld. Een mens is niet
reduceerbaar tot zijn economisch benefit, een mens is meer, is een relationeel wezen.
Een relationeel mensbeeld, een visie op de maatschappij en de mens waarin de relaties tussen
de mens centraal staat in termen van verbondenheid en verantwoordelijkheid. Als gevolg van
een levensnoodzakelijke verbondenheid bevindt elke mens zich in een relationeel netwerk, ook
een ingewikkeld netwerk van wederzijdse afhankelijkheid. Het leven is een project waarvoor we
samen verantwoordelijk zijn. (mensbeelden hebben altijd een levensbeschouwelijk grondslag)
Zorg opgeven vanuit een raltionele mensvisie impliceert dat de interpersoonlijke relatie centraal
staat; de dynamiek tussen de patiënt en de zorgverlener is het centraal element. Daarbij horen
ook morele houdingen.
Waardigheid
3
, Waardigheidbevorderende zorg: tussen kwetsbaarheid en
waardigheid
Waardigheidsbevorderende zorg: “ het verlenen van zorg als antwoord op de kwestbaarheid van
de patiënt met als doel de handhaving, de bescherming en de bevordering van de waardigheid.”
Kwetsbaarheid
Als niet kwetsbaar, mens niet kan sterven, niet ziek wordt etc. De kwetsbaarheid is fundamenteel.
De gewone vormen van kwetsbaarheid als deze stellen onze waardigheid niet onder druk.
Buitengewone, totale kwetsbaarheid maakt ons wel minderwaardig, dit is een negatieve
kwetsbaarheid omdat het het leven dan domineert en de waarde wel onder druk kan zetten. Deze
vorm is niet alleen onomkeerbaar maar ook alsmaar toenemend, wat het gevoel van
machteloosheid versterkt.
Met kwetsbaarheid is er een risisco van ontwaarding, de kwetsbare mens wordt niet meer als volle
persoon erkend maar als object-van-zorg, als iemand dat door anderen kan worden gemanipuleerd.
& Zorg: zorg is een intrinsiek bestandeel van het menselijk leven, is innig met kwetsbaarheid
verbonden. We zorgen een persoon omdat die kwetsbaar is. Zorg is een antwoord op iemand zijn
kwetsbaarheid.
Kwetsbaarheid is ook een relationeel fenomeen, die roept verbondenheid op die dan uitloopt in een
relatie tussen de kwetsbare persoon en de persoon die deze wil beantwoorden. Zorgmotivatie komt
uit kwetsbare positie.
& Ethiek: Wij worden door de kwetsbaarheid van iemand geraakt, dat roept ons om onze
verantwoordelijkheden te nemen, we voelen ons moreel verantwoordelijk voor die persoon.
Kwetsbaarheid lokt zorg uit, wij voelen ons geroepen op kwetsbare personen te helpen, we MOETEN
die helpen. Wij moeten het doen, het is onze ethische verantwoordelijkheid. De zorg van een
kwetsbare persoon is een ethische plicht. Hoe groter de kwetsbaarheid hoe groter de ethische
verantwoordelijkheid die we hebben. (De houding van verantwoordelijkheid)
Het ethisch moeten is niet afdwingbaar! Je moeten personen respectvol behandelen, en de
verantwoordelijkheid wordt des te groter als de persoon uw gedrag niet kan afdwingen.
Hulpeverleners moeten bij contact met een kwetsbare persoon morele houdingen brengen om deze
persoon haar kwetsbaarheid met menswaardige zorg te beantwoorden. (indien niet dan verliest de
patiënt vertrouwen etc) Lichamelijke kwetsbaarheid creëert ethisch appel om ont-waarding tegen te
gaan.
Zorg
Zorg is het antwoord van hulpverleners op de kwetsbaarheid van een persoon. Verantwoordelijkheid
is dan de brug die kwetsbaarheid en zorg verbindt. De juiste zorgantwoord vinden we via in dialoog
te gaan met en zijn noden van binneuit proberen te begrijpen. Zorg is een dialogaal-interpretatief
proces en vint dus plaats in een interpersoonlijke en relationele, dialogale context.
Zorg verlenen met als vetrekpunt het feit dat men zich zorgen maakt en aandachtigheid. Men gaat
alles doen om te weten te komen wat er met een persoon aan de hand is, wat zijn leefsitautie is en
dit moet in zijn eigen levenscontext gebeuren. Die houding van aandachtigheid is een ethsiche
houding. Men probeert dan een goede antwoord te vinden via een dialogaal proces van
communicatie en interpretatie. Hier is de houding van deskundigheid en die van verntwoordelijkheid
een ethische houding. De drie houdingen zijn van het zorgverlener perspectief.
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller jadetaillieu. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.08. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67096 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now