IMWO: Literatuur
1. Paradigmaverschuiving
Het verschuiven van ingebakken idee tot inzicht in de oorsprong van bepaalde ziekten. Denk
aan alkaptonurie, malaria, peniciline. Wetenschappelijk onderzoek speelt een essentiële rol
in het verschuiven van onze kennis in wat ziekte is. Onze kennis van vandaag is maar een
deel van wat er nog allemaal ontdekt kan worden.
Sir Archibald Garrod (1857-1936) die naar aanleiding van een andere erfelijke stoornis in het
metabolisme van fenylalanine, namelijk de alkaptonurie, het idee van een
stofwisselingsziekte bedacht. In alkaptonuriepatiënten wordt een bepaalde stof
(homogentisaat) in de urine uitgescheiden waarna zuurstof uit de lucht de stof oxideert tot
een zwart pigment, wat de naam van de ziekte uitlegt. Naast de specifieke bijdrage tot de
opheldering van het mechanisme van alkaptonurie verlegde Garrod met zijn concept ‘inborn
error of metabolism’ de grenzen van de wetenschap met één reusachtige beweging, zodat
zijn werk een steunpilaar werd voor het werk van vele andere wetenschappers. Garrods
werk vertegenwoordigt zonder meer een van de belangrijkste mijlpalen in de geschiedenis
van metabool onderzoek, omdat het een direct verband legde tussen een gen en een functie
(in dit geval een enzym dat homogentisaat in het lichaam moet afbreken).
Vroeger dacht men dat malaria door slechte lucht kwam. (lett “slechte lucht” in het
Italiaans) Dat woord klopte ergens wel omdat in bepaalde landen, zoals Italië deze zieke (die
bij ons ook moeraskoorts werd genoemd) meer voorkwam in de buurt van stilstaand water
zoals in een moeras. Nu weet men dat deze associatie te wijten is aan muggen (anopheles)
die een infectieus agens, de eencellige parasiet plasmodium, kan overdragen van een
besmette naar een niet besmette mens. De parasiet groeit in de speekselklieren van een
besmette mug die optreedt als vector. In een patient met een malariainfectie groeit de
parasiet in de rode bloedcellen die worden opgedronken door een niet besmette mug.
De perceptie van infectieziekte in de geneeskunde kende ook een veradering. Toen
Alexander Fleming’s per toeval het antibioticum penicilline ontdekte (1928) kwam er een
revolutie in de geneeskunde op gang. Infectieziekten konden behandeld worden met
antibiotica en de sterfte aan infectieziekten daalde spectaculair. Ook binnen de mondzorg
zorgde de komst van de antibiotica voor een revolutie.
Deze drie voorbeelden illustreren dat er een voortdurend voortschrijdend inzicht is wat we
weten en nog niet weten binnen de geneeskunde en tandheelkunde.
Het doel van de wetenschappelijke vorming is dat men kritische denkers worden. Maar
alleen denken in de wetenschap is niet genoeg, om kennis te vergaren moet men dit gaan
testen etc, men moet dingen gaan uitvoeren. Men moet vaardigheden gaan ontwikkelen om
met wetenschappen om te kunnen gaan. Deze vaardigheden bevatten bijvoorbeeld het
kunnen interpreteren van richtlijnen, kennis kunnen toepassen enz. Er zijn vaak
onzekerheden en dilemma’s met dewelke we moeten omgaan.
, opleidingslijn wetenschappelijke vorming => welk doel?
1. Een kritische denker worden
‘de kritische denker’ kan oude en nieuwe kennis en inzichten in de
geneeskunde/tandheelkunde plaatsen, weet waar de grenzen van de kennis liggen,
heeft belangstelling voor verschuiving van de kennis. Belangrijke elementen zijn:
• reflectief zijn, naar jezelf; je gedachten toetsen aan wat anderen denken
• een bredere interesse ontwikkelen dan het vakgebied op zich; over de grenzen
van het vakgebied kunnen/willen heen kijken
• op zoek gaan naar de waarheid en naar vernieuwing; levenslang willen bijleren;
zorgen voor zelfontplooiïng en vorming
• een genuanceerde mening opbouwen en kunnen beargumenteren
• weten dat kennis ergens vandaan komt => wetenschap erkennen als de basis van
de kennis: wetenschap leidt tot nieuwe kennis - die kennis moet je kritisch
bekijken; wetenschap is tevens het besef dat bepaalde kennis momenteel nog
ontbreekt;
• kennis hebben van de medische geschiedenis 5
opleidingslijn wetenschappelijke vorming => welk doel?
2. Vaardigheden ontwikkelen om met wetenschap om te gaan
‘de wetenschap gebruiken’ (handelen met solide wetenschappelijke principes):
• Het kunnen interpreteren van richtlijnen
• In nieuwe situaties kennis kunnen toepassen op de individuele patiënt
• Het erkennen van de ‘Evidence Based Medicine’: op zoek gaan naar evidence en
deze toetsen, op zoek gaan naar het beste voor de patiënt
• Weten dat de geneeskunde niet volmaakt is, daarop kunnen reflecteren en het
kunnen aanpakken
• Omgaan met onzekerheid / onvoorspelbaarheid
• Om kunnen gaan met ethische kwesties/dilemma’s
• Samenwerken, juist in academische vorming; multidisciplinair kunnen werken,
afwegen van belangen;
• Wetenschappelijke kennis op een begrijpelijke manier kunnen overbrengen
• In de praktijk bijdragen tot wetenschappelijk onderzoek
7
De kritische denker beseft dat er een verschuiving is in inzicht, een verschuiving in
paradigma. Een paradigma is een soort geheel van ideeën, opvattingen en praktische
benaderingen van een bepaald onderzoeksdomein waarbij de gemeenschappelijke
gemeenschap over een bepaald onderwerp een bepaald idee heeft, een heersende idee.
We noemen een bepaald overkoepelend denkpatroon waarin vele details vervat liggen een
paradigma. Dit concept werd door Thomas Kuhn geïntroduceerd in zijn boek “The Structure
of Scientific Revolutions”.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller jadetaillieu. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.90. You're not tied to anything after your purchase.