Summary
Samenvatting voeding en vertering hoofdstuk 11 vwo 5 nectar leerboek
- Course
- Level
- Book
Samenvatting over hoofdstuk 11 voeding en vertering van het vwo 5 leerboek Nectar
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
nikkivanderklei8
Content preview
11.1 Gezond etenIn de voedselpiramide staan allemaal producten die mensen voor hun voedsel gebruiken.
Voedingsmiddelen; alles wat je eet of drinkt.
Voedingsvezels; alle onverteerbare stoffen in voedingsmiddelen.
Voedingsstoffen; bruikbare stoffen die je lichaam uit de voedingsmiddelen opneemt.
Ieder mens heeft dezelfde 6 voedingsstoffen nodig;
* Koolhydraten; bouwstof (celmembraan)
brandstof (glucose)
reservestof (glycogeen)
*Vetten; bouwstof (hormoon, celmembraan)
brandstof (glucose)
reservestof (vet bij huid/organen)
warme-isolatie
*Eiwitten; bouwstof (enzym, hormoon, cel)
brandstof (aminozuur)
*Vitaminen; bouwstof (enzymen)
beschermende stof, in kleine hoeveelheden
*Mineralen; bouwstof (enzymen/hormonen)
*Water; bouwstof (transportvloeistof, oplosmiddel)
warmtebuffer
De WHO geeft per voedingsstof een advies voor de juiste hoeveelheid. Dat is de ADH,
aanbevolen dagelijkste hoeveelheid. In een voedingsmiddel zitten ook additieven. Dit zijn
stoffen die zijn toegevoegd om het voedingsmiddel aantrekkelijker of langer houdbaar te
maken. Van veel additieven is de maximale hoeveelheid bepaald die je per dag per kilogram
lichaamsgewicht veilig kunt eten. Dit is de ADI, aanvaardbare dagelijkste inname.
Door te kauwen bereid je de vertering van het voedsel voor. Hierdoor
wordt het oppervlakte van het voedsel vergroot. Dit helpt om het voedsel
in het darmkanaal gemakkelijker te verteren. Speeksel levert slijm om de
voedselbrokken makkelijker door te slikken. De slikreflex duwt met je tong
het voedsel de slokdarm in. Hierbij zorgt de huig dat de neusholte wordt
afgesloten en het strotklepje sluit de luchtpijp af. Door middel van
peristaltische bewegingen trekken lengtespieren vóór de
voedselresten samen en maken ruimte, waarop kringspieren achter de
voedselresten de resten naar voren duwen. Tijdens de reis door de
darmen vindt dus vertering plaats: verteringsenzymen maken grote
moleculen klein genoeg om de membranen van de darmwandcellen te
kunnen passeren naar het bloed. Onverteerde restanten gaan via de
endeldarm en anus naar het toilet.
Bepaalde koolhydraten (cellulose en pectine) zijn niet verteerbaar.
Deze moleculen stimuleren de darmperistaltiek en houden water vast
zodat de ontlasting soep blijft. Deze moleculen heten voedingsvezels
of ballaststoffen. Te weinig hiervan zorgen voor een verstopping.
, Met het eten van voedsel krijg je altijd micro-organismen binnen. Het
speeksel opent als eerste de aanval op de micro-organismen.
Speeksel bevat lysozymen, dit zijn stoffen die de celwand van micro-
organismen aantasten. De aangetaste bacteriën en schimmels
sterven voor een groot deel in het zoutzuur van het maagsap. Je
darmen bevatten darmflora, dit zijn nuttige bacteriën. De wand van
de dunne darm heeft plooien met daarop darmvlokken, deze zijn
opgebouwd uit darmepitheel, haarvaten en een lymfevat. Het
darmepitheel scheidt de darminhoud van de rest van het lichaam. De
celmembranen van de darmepitheelcellen hebben ook weer
uitstulpingen, de microvilli. Door de plooien, darmvlokken en
microvilli heeft de dunne darm een groot oppervlak en kan de dunne
darm veel verteerde voedingsstoffen snel opnemen: resorptie. Alle
darmepitheelcellen zijn door eiwitten strak aan elkaar verbonden.
De eiwitten vormen voor moleculen een ondoordringbare laag :een
tight-junction.
11.2 Vitaminen en mineralen
Vitaminen zijn organische stoffen die je lichaam niet zelf kan maken en waarvan je maar
heel weinig nodig hebt. Ze kunnen direct worden opgenomen in de dunne darm. Ze hebben
verschillende functies. Sommige vitaminen zijn hydrofiel, deze verlaten via de nieren snel
weer het lichaam. Andere zijn hydrofoob, deze kunnen ‘stapelen’ in het lichaam en je
daardoor ziek maken. Vitamine D maakt je huid onder invloed van zonlicht. Gevarieerde
voeding is belangrijk om alle vitaminen binnen te krijgen.
Meerdere stoffen werken als vitamine A, in dierlijk voedsel is retinol de meest voorkomende
vitamine A. De darmepitheelcellen stoppen het hydrofobe retinol in membraanblaasjes voor
transport naar de lever. De levercellen koppelen het retinol aan speciale transporteiwitten die
het retinol verder vervoeren naar de cellen van het netvlies. Tekort merk je aan de staafjes in
het netvlies, je kan nachtblind worden.
Levercellen kunnen uit retinol ook retinoïden maken. Dit stofje zorgt ervoor dat de stamcellen
van de huid-en darmepitheel gaan delen. Dat is nodig om slijtage op te vangen. Huidcellen
slijten vooral door kleding en darmepitheel cellen slijten door de voorbijkomende darminhoud
Hierdoor gaat de opname van stoffen achter uit. Dat geeft een te hoge osmotische waarde
aan de darminhoud, waardoor er water naar binnen stroomt en dan krijg je last van diarree.
B-caroteen bestaat uit 2 gekoppelde retinolmoleculen. Je darmepitheelcellen kunnen dat
splitsen maar helaas is B-caroteen slecht op te nemen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller nikkivanderklei8. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.13. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
76669 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now