Summary
Samenvatting Maatschappijleer Parlementaire Democratie H1-6
- Course
- Level
- Book
Samenvatting van het hoofdstuk Parlementaire Democratie H1-6
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
elisevanvelden
Content preview
1. Wat is democratie?Soeverein is een staat die op een bepaald gebied met duidelijke grenzen het hoogste
gezag uitoefent en het monopolie van geweldsuitoefenings heeft.
Een soevereine staat bepaalt welke religie op haar eigen gebied wordt toegelaten
Politiek gaat over het maken van keuzes waaraan allen in een staat zijn gebonden. De
keuzes worden als geldende wetten vastgelegd. Wetten worden uitgevoerd door ‘dienaren
van de macht’zoals: ministers, ambtenaren, politie en leger.
De meeste onderwerpen waarmee politiek zich bezig houdt is algemeen belang omdat veel
mensen er nu of later mee te maken krijgen. Ook als je zelf niet naar school aat heb je
belang bij het onderwijs.
Je hebt twee vormen van politiek: Kiezen voor snel, daadkrachtig en efficiënt besturen of
voor een maximale participatie van burgers in de politiek. Eerste geval kijk je naar
doelmatig resultaat, bij tweede kies je voor een proces van democratische besluitvorming
met zorgvuldige afweging van verschillende belangen.
Democratie gaat het op macht verdelen. Demos = volk en kratein = regeren. Dus het volk
regeert. Helft van wereldbevolking leeft in de democratie. Directe zeggenschap van het volk
komt nauwelijks meer voor. In sommige landen van directe democratie bestaat een
referendum, een volksstemming over een bepaald wetsvoorstel.
Representatieve democratie oftewel indirect, heeft als basiskenmerk dat het volk
vertegenwoordigers kiest die de beslissingen nemen en met zekere regelmaat bij
verkiezingen aan de bevolking verantwoording moeten nemen over hun beleid. Dit is
praktischer, want je komt met een kleinere groep sneller tot een beslissing. En
volksvertegenwoordigers hebben tijd om zich erin te verdiepen.
De politiek macht in representatieve democratieën is verdeeld over meerdere personen en
instituties, de trias politica. Er moet ook een rechtsstaat zijn, waarin regels gelden voor
burgers en de overheid.
Kenmerken democratie:
- Er is individuele vrijheid. Mensen mogen openlijk hun mening uiten
- Er gelden politieke grondrechten.
- Politie en leger hebben wettelijk beperkte bevoegdheden
- Er bestaat onafhankelijke rechtspraak. Rechters staan los van het parlement
- Er bestaat persvrijheid. Pers controleert de machthebbers
Parlementaire stelsel: Het rechtstreeks gekozen parlement is het hoogste machtsorgaan.
Op basis van de samenstelling wordt er een kabinet geformeerd van ministers en
staatssecretarissen. Deze moeten verantwoording afleggen aan het parlement en dus ook
indirect aan het volk. Die landen hebben meestal wel een niet-gekozen staatshoofd van wie
de macht sterk beperkt wordt door een grondwet. Is zo een staatshoofd een koning, dan
spreek je van een constitutionele monarchie.
, Presidentiële democratie: De bevolking kiest niet alleen het parlement, maar ook de
president, aan wie de grondwet veel bevoegdheden toekent. De president staat aan het
hoofd van de regering, de uitvoerende macht, en kan ministers benoemen en ook ontslaan.
Om zijn macht lichtelijk te bepereken hebben meeste landen een ontbindingsrecht,
waardoor hij het parlement niet kan ontbinden.
De grondwet laat zien hoe belangrijk de waarden gelijkheid en vrijheid zijn. Dat we in een
democratie leven, zien we als volgt terug in de grondwet:
- Taken en bevoegdheden van de drie politieke machten staan nauwkeurig
omschreven
- Alle Nederlanders vanaf 18 jaar hebben het recht om te stemmen en om verkozen te
worden.
- De regels voor de politieke besluitvorming zijn vastgelegd
- De overheid laat de media vrij, maar moet er ook voor zorgen dat de media de juiste
informatie bevat
Basiskenmerk van elke dictatuur dat de drie machten, wetgevende, uitvoerende en
rechterlijke macht niet van elkaar gescheiden zijn, maar in handen zijn van een kleine groep
mensen. In vrijwel alle dictaturen is er sprake van schendingen van mensenrechten en
politiek geweld. Een dictatuur is nooit een rechtsstaat. Andere kenmerken:
- Er is slechts een beperkte individuele vrijheid
- Er is nauwelijks politieke vrijheid
- Er is dikwijls overheidsgeweld
- Er bestaat geen onafhankelijke rechtspraak
- De massamedia en ook kunstuitingen staan onder censuur van de overheid.
Door gebrek aan tegenmacht, journalisten en onafhankelijke rechters kunnen ze snelle
efficiënte besluiten nemen.
Verschillende dictaturen:
1. Ideologie: In die landen heeft de communistische partij alle macht en hebben burgers
weinig tot geen individuele vrijheden. Politieke invloed is alleen weggelegd voor
mensen die de ideologie onvoorwaardelijk steunen. Er is een indoctrinatie: de
bevolking krijgt partij-ideologie met de paplepel ingegoten
2. Religieuze dictatuur, oftewel theocratie. Hierin is de godsdienst verheven tot
staatsideologie. Het volk kiest er weliswaar een parlement en de president, maar
voor alle politieke besluiten is goedkeuring nodig van niet-gekozen geestelijke
leiders.
3. Militaire dictaturen, waar de leger de macht heeft.
2 Politieke stromingen
Er zijn 3 belangrijke ideologische politieke stromingen, namelijk: Het liberalisme, het
confessionalisme en het socialisme.
Ideologie: Een samenhangend geheel van ideeën over de mens en de gewenste inrichting
van de samenleving
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller elisevanvelden. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.49. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
53068 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now