Maatschappijleer Thema’s Hoofdstuk 1 Rechtstaat
Hier mijn samenvatting over de Rechtstaat met o.a. grondwet, grondrechten, legaliteitsbeginsel, triaspolitica, rechtsgebieden, internationale rechtstaat enz.
Zie ook de toets / oefenvragen bij dit hoofdstuk!
Bedoeld voor vwo 4, ook overlapp...
Rechtsstaat
Waarom is het goed dat we een rechtsstaat hebben?
➙ Iedereen in een rechtsstaat moet zich houden aan de wet.
totalitaire staat = staat bepaald in het persoonlijke leven en bepaalt wat
mensen mogen lezen & schrijven
- gevolg: wantrouwen & achterdocht
- corrupte staat & vaak politiestaat (mensen angst dat geheime dienst
hun bespioneerd)
rechtsstaat = Waarin wij leven, burgers rechten en je wordt ook als burger
tegen de overheid beschermt ➙ die regels staan in grondwet
- overheid beschermt burgers tegen elkaar & burger worden tegen de
overheid beschermd
Nederland is een:
- Democratische rechtsstaat: burgers mogen meebeslissen.
- Sociale rechtsstaat: er zijn wetten en voorzieningen om de welvaart en
het welzijn van burgers bevorderen.
Voordelen van rechtsstaat:
● Er is relatief veel sociale vrede en sociale cohesie.
○ durven sociale bindingen aan
○ politieke en maatschappelijke macht op te richten
● Er is sprake van vertrouwen en wederkerigheid.
- Burgers vertrouwen in een rechtvaardig rechtssysteem.
- Burgers betalen premies voor sociale voorzieningen te betalen.
(gezonde mensen betalen premies voor de zieken, als zij ziek
worden verwachten ze hetzelfde)
- staat verwacht dat burgers zich ook aan wet houden, burgers ook
van staat ➙ rechtszekerheid (trouw allebei naleven van wetten)
1
, 16e eeuw: mensen werden zonder proces opgepakt, speelde armoede,
uitbuiting en sociale ongelijkheid.
vanaf 16e eeuw: ondernemende burgers die handelden over grote afstanden,
stichten kolonies ➙ meer rijkdom ➙ wetenschappelijke kennis
Onbegrensde macht tot 18e eeuw, hoeven niet te houden aan rechtssysteem.
- 18e eeuw (eeuw van verlichting) ontstond verlangen naar
maatschappelijk geluk.
verlichting (18e eeuw)
● tijd waarin allerlei nieuwe ideeën ontstonden ➙ verspreid drukpers
○ Mensen wilden afscheid nemen van oude ideeën
● verlangen naar maatschappelijk geluk ➙ periodes daarvoor veel
ongeluk
- Er ontstond steeds meer verzet tegen onrecht in de samenleving.
● mensen gingen niet meer geloven dat alles via god kon worden
verklaard ➙ vertrouwen op eigen verstand
○ oorlog, armoede & ellende kwamen niet door god ➙ menselijke
heer/hebzucht
● twijfelen aan macht van de koning
○ ze waren altijd onderdrukt door de macht van koning ➙
begonnen te denken ‘meer uitgaan van vrijheid’ ➙ vrijheid = geluk
■ Om vrijheid te krijgen ➙ eerst die macht van de koning
moeten verminderen
■ (staat minder macht, burgers meer)
● filosofen hadden hierop veel invloed
○ filosofen zeiden: die vrijheid wordt niet vanzelf bereikt ➙ daarover
moesten afspraken gemaakt worden.
○ (aan mensen zelf overgelaten is drama)
■ oplossing: filosofen kwamen met het sociaal contract.
■ stonden de afspraken hierover, om tot die vrijheid en
gelijkheid te kunnen zorgen.
Sociaal contract:
● = Contract waarin ze democratisch vastgestelde regels stellen om in
natuurlijke vrijheid en gelijkheid te kunnen leven.
○ (tussen burgers en (gekozen) bestuurders)
○ Burgers en de overheid accepteren hun rechten en plichten.
2
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller JdeVos. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.06. You're not tied to anything after your purchase.
