Paragraaf 1
In de zeventiende eeuw bracht de wetenschappelijke revolutie veel nieuwe kennis over
mensen, de natuur en de wereld. Veel ontdekkingen waren tot stand gekomen door
systematisch onderzoek en logisch redeneren. De overtuiging dat een betere, eerlijker
samenleving kon worden ontwikkeld, wordt rationeel optimisme genoemd. Verlichte
filosofen gingen vaak uit van vragen. Daarbij gingen ze ervan uit dat er rechten bestaan
die voor alle mensen gelden, net zoals er natuurwetten bestaan die overal in de natuur
gelden, natuurlijke wetten.
Door de macht te verdelen over drie groepen of personen die elkaar controleren, is de
kans op machtsmisbruik namelijk een stuk kleiner, redeneerde Montesquieu. Voor hem
was een trias politica het beste middel om een eerlijker machtsverdeling te bereiken.
De Fransman Voltaire zag dat anders. Hij vond dat alleen mensen met een goede
opleiding deel konden uitmaken van het bestuur.
Volgens de filosoof John Locke moesten de mensen onderling een sociaal contract sluiten.
Met dit denkbeeldige verdrag besloten ze dat ze een politieke eenheid waren. Vervolgens
konden de mensen uit hun midden bestuurders kiezen. De denker Rousseau steunde het
idee van een sociaal contract, maar hij benadrukte wel dat het volk altijd de hoogste macht
behield.
De meeste verlichte denkers vonden dat onderwijs mensen zou helpen om zelf na te
denken. De Franse wetenschappers Denis Diderot en Jean d’Alembert stelden hiertoe een
Encyclopédie samen, waarin honderden deskundigen een groot deel van de toen
beschikbare kennis en ideeën beschreven.
De verlichte ideeën drongen ook door tot verschillende vorsten. De meeste van hen
hielden vast aan het absolutisme, de regeringsvorm van het ancien régime. Wel stelden
sommige absolute vorsten zich open voor verlichte denkbeelden. Frederik de Grote gaf
zijn volk geen inspraak in het bestuur, maar hij zorgde er wel voor dat zijn onderdanen
geloofsvrijheid kregen en dat het onderwijs werd verbeterd. Deze manier van regeren
wordt verlicht absolutisme genoemd, een regeerwijze waarbij de vorst de absolute
macht in handen heeft, maar probeert om zonder inspraak van het volk hervormingen door
te voeren.
Ook Catharina de Grote van Rusland vond verlichte ideeën over gelijkheid en vrijheid
interessant. Ze liet een grondwet schrijven. De meeste Russische edelen waren hier niet
enthousiast over. Zij vonden het vervelend om aan dezelfde rechten en plichten te zijn
gebonden als de horigen op hun landerijen. Omdat Catharina voor het bestuur afhankelijk
was van de adel, verdween de grondwet al snel uit beeld.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller DenisTurgut. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.25. You're not tied to anything after your purchase.