Samenvatting Thema's Maatschappijleer voor HAVO, ISBN: 9789086742332 Maatschappijleer
9 views 0 purchase
Course
Maatschappijleer
Level
HAVO
Book
Thema's Maatschappijleer voor VWO
een duidelijke overzichtelijke samenvatting over het hoofdstuk rechtsstaat, het gaat om de paragraven: 1. Recht en rechtvaardigheid 2. De grondbeginselen 3. Strafrecht: de opsporing 4. Strafrecht: de rechtszaak 6. Discussies over de rechtsstaat
1. Recht en rechtvaardigheid
Rechtsnormen zijn gedragsregels die door de overheid wettelijk zijn vastgelegd. Wetten
bestaan om het maatschappelijke leven geordend te houden en conflicten op te lossen.
Sommige regels kunnen ingaan tegen het gevoel van rechtvaardigheid van mensen. Daarom
veranderen wetten.
Een rechtsstaat ontstond om het gevoel van onrechtvaardigheid en misstanden te
voorkomen. Een rechtsstaat is een staat waarin burgers door grondrechten worden
beschermd tegen machtsmisbruik en willekeur van de overheid. Absolute monarchie of
dictatuur is hier de tegenstelling van, dit is een regeringsvorm waarbij de koning alle macht
heeft en in zijn eentje alles bepaald.
Veel landen hebben tegenwoordig een grondwet, hierin staat wat de grondrechten zijn en
hoe het land geregeerd moet worden.
Rechten en plichten
Rechten zijn dingen waar je recht op hebt en plichten zijn dingen die moeten. Zo geld voor
alle jongeren leerplicht. De overheid heeft de plicht om te zorgen voor een goed onderwijs.
Rechtsgebieden
Publiekrecht (regelt de inrichting van de staat en de relatie tussen overheid en burger)
Staatsrecht = bevat alle regels voor inrichting van de staat
Bestuursrecht = regelt verhouding tussen burger en overheid
Strafrecht = bestaat uit alle regels die aangeven welk gedrag strafbaar is
Privaatrecht (regelt de verhouding tussen burgers onderling)
Personen- en familierecht = regelt zaken als: huwelijk, scheiding en adoptie
Ondernemingsrecht = bepaald onder welke voorwaarden een bedrijf mag bestaan
Vermogensrecht = alle rechten die gaan over iemands vermogen
, 2. De grondbeginselen
Het doel van de rechtsstaat is: vrijheid, veiligheid en gelijkheid. Deze doelen zijn uitgewerkt
in grondbeginselen:
Verdeling van de macht
De trias politica betekent dat de macht in drie delen moet worden verdeeld
Wetgevende macht, maakt de wetten waar de burgers maar ook de overheid zich
aan moeten houden
Uitvoerende macht, zorgt ervoor dat goedgekeurde wetten worden uitgevoerd
Rechterlijke macht, beoordeeld of mensen de wet hebben overtreden en doet
uitspraak in conflicten
Het doel van de trias politica is dat de machten elkaar controleren. Wanneer een
wetsvoorstel strijdig is met de Europese regels dan wordt er een check and balance gedaan.
De rechterlijke macht is gescheiden van de wetgevende en uitvoerende macht. Hierdoor zijn
rechters onafhankelijk en neutraal:
Er is eerlijke rechtspraak
Je wordt beschermd tegen de overheid
Mensen gaan geen eigen rechter spelen
Grondrechten en grondwet
De grondwet is het fundament van onze samenleving. In de grondwet staan grondrechten,
er zijn twee soorten grondrechten:
Klassieke grondrechten, deze rechten moet de overheid garanderen (gelijke
behandeling, vrijheid van meningsuiting en vrijheid van godsdienst)
Sociale grondrechten, de overheid kan deze rechten niet garanderen maar moet zich
er wel voor inspannen (recht op werk, gezondheidszorg en op woongelegenheid). We
spreken nu van een sociale rechtsstaat
Niet alleen de grondwet maar ook het ERVM kan de mensen beschermen. Dit verdrag
verplicht de aangesloten landen de mensenrechten te beschermen.
Legaliteitsbeginsel
Er zitten grenzen aan de macht van de overheid, volgens het legaliteitsbeginsel mag de
overheid alleen beperkingen opleggen aan de vrijheid van burgers als de beperkingen in
wetten zijn vastgelegd. Dit zien we terug in het wetboek van strafrecht:
Strafbaarheid, iets is alleen strafbaar als het in de wet staat
Strafmaat, bij ieder strafbaar feit is een maximale straf. De rechter mag geen hogere
straf opleggen
Ne bis in idem-regel, na uitspraak van de rechter kan je niet voor de tweede keer
voor hetzelfde worden vervolgd. Behalve wanneer er nieuw bewijs is of een getuige
meineed heeft gepleegd.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller pienreurekas. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.26. You're not tied to anything after your purchase.
