Uitstekende samenvatting Geschiedenis van democratische rechtsstaat in Nederland - H1 t/m 3
8 views 1 purchase
Course
Geschiedenis
Level
VWO / Gymnasium
Deze duidelijke samenvatting geeft precies de verbanden weer die jij nodig hebt om een goed cijfer te halen op je toets. Wil je ff snel kijken waar het ook alweer over ging, kijk dan snel de gele stukjes door. Dan weet jij wat echt de kern is.
Geschiedenis P3
Geschiedenis van de democratische rechtstaat in Nederland H3 t/m 6
H3 – Revolutie of hervorming?
Van Bevervoorde en Thorbecke
Adriaan van Bevervoorde en Thorbecke speelde een belangrijke rol in de
politieke hervormingen. Een van de Bevervoorde zijn standpunten was het
instellingen van ministeriële verantwoordelijkheid. Ministers zouden
niet aan de koning, maar aan het parlement verantwoording moeten
afleggen. Ze konden zelfs worden ontslagen.
Thorbecke riep de burgers op tot actief burgerschap en zette zich in voor
het censuskiesrecht. Dit is een soort kiesrecht waarbij kiesrecht
gekoppeld is aan de hoeveelheid belasting die je betaald.
Autocratisch vorst
Na de Franse bezetting bleven grondwetten bestaan, ons land was dus
een constitutionele monarchie. Echter, ministers hadden weinig in te
brengen en het parlement evenmin. Wel hadden parlementsleden een
aantal rechten:
Recht van initiatief, hiermee konden ze wetsvoorstellen doen
Recht van begroting, hiermee bepaalden ze hoeveel geld de
ministeries kregen en waaraan zij dat moesten besteden. Alleen een
ministers kon dat gemakkelijk negeren, omdat de ministers waren
alleen verantwoording schuldig aan de koning.
Het liefst regeerde de koning buiten het parlement om, per Koninklijk
Besluit. Dit was eigenlijk bedoeld ten tijde van crisis, maar al snel zette
de koning vrijwel dagelijks het Koninklijk Besluit in als bestuursinstrument.
België en het liberalisme
In 1815 waren de zuidelijke Nederlanden (België) in tegenstelling tot het
noorden volop in de industriële revolutie. Ondanks hun bloeiende
economie hadden ze nauwelijks invloed op het regeringsbeleid. Met name
Belgische en Nederlandse liberalen vonden dat verkeerd. Ook het
regeringsbeleid rondom de vorst pasten niet bij de liberalistische
vrijheidsidealen. In 1830 kwamen inwoners van verschillende Belgische
steden in opstand, er ontstond een oorlog tussen de Belgen en de koning
Willem. België won en werd onafhankelijk, de koning erkende dit pas in
1839. De verbitterde koning trad in 1840 af.
Economische en sociale problemen
Naast dit waren er nog een aantal problemen in Nederland:
De beperkte persvrijheid (sociaal)
Dodelijke ziektes onder verzwakte bevolking (sociaal)
Mislukte oogsten (economisch en sociaal)
Werkeloosheid en het leven werd duurder (economisch en
sociaal)
, Uiteindelijk volgde er demonstraties door een groep die van mening was
dat het niet goed kon gaan met dit land.
Na de demonstraties van Belgische en Nederlandse kant volgde er na
1840 een vooruitgang naar een nieuw politiek Nederland, mede dankzij de
internationalisering van de problemen.
Internationalisering
In 1847 richtte van Bevervoorde in Brussel in aanwezigheid van Karl Marx
de association démocratique op. Deze internationale organisatie zou de
massa naar de democratische revolutie leiden. In heel Europa dreigden
revoluties door liberalen en socialisten. De ene na de andere kroon
wankelde. Dit gaat fout, dacht koning Willem II. In paniek overlegde hij
met allerlei adviseurs, waaronder zelfs van Bevervoorde. Op 13 maart
1848 vroeg Willem II aan staatsgeleerde Thorbecke om een
grondwetswijziging te ontwikkelen, hierin stond ook het censuskiesrecht.
Nederland werd een parlementair stelsel. Dit betekende dat het
Parlement de hoogste bestuursvorm is.
Tweede kamer gekozen door de burgers
Eerste kamer benoemd door gekozen provinciebesturen
Ministeriële verantwoordelijkheid
o Minister verantwoording afleggen aan parlement
o Koning onschendbaar, maar mag geen ministers benoemen of
ontslaan
Recht van amendement: wetsvoorstellen
Recht van interpellatie: 1e en 2e kamer mogen ministers naar de
kamer roepen
Recht van enquête: 1e en 2e kamer mogen onderzoek instellen]
Parlement meer macht over financiën en kolonies
Vrijheid van onderwijs, verenigingen en vergaderingen
H4 – Feminisme en democratie
Politiek in Nederland na 1848
Het parlement was na 1848 anders dan hoe we hem later kende:
Er ontbraken politieke partijen, dit kwam omdat het algemeen
belang voor op stond.
Er was sprake van districtenstelsel, de kandidaten waren niet
gebonden aan een partij en elk district vaardigde één kamerlid af.
Censuskiesrecht, alleen hoogste inkomens stemmen dus ideeën
redelijk hetzelfde.
Maar eind 19e eeuw kwamen de drie belangrijke vraagstukken op tafel: de
sociale kwestie, algemeen kiesrecht en de schoolstrijd.
1. Hierdoor ontstonden er partijen die elk eigen standpunten hadden over
de vraagstukken.
2. Uiteindelijk waren er door de politieke partijen sprake van 4 grote
stromingen:
Liberalen VDB -> VVD
Protestanten ARP (gereformeerd), CHU (hervormd) -> CDA
Katholieken KVP -> CDA Confessionelen
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller koksunnam. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.66. You're not tied to anything after your purchase.
