Blok 1, inleiding in de sociologie
Samenvatting PGO en hoorcolleges
Linn Luijerink
Leerdoelen:
1. De grondleggers en basisbegrippen van de sociologie uitleggen.
2. De vier belangrijkste sociologische perspectieven (functionalisme, conflictbenadering,
symbolisch-interactionisme en rationele keuzenbenadering) uitleggen, bekritiseren en
toepassen op hedendaagse sociale vraagstukken.
3. Specifieke sociologische theorieën ten aanzien van cohesie, ongelijkheid en identiteit
uitleggen en toepassen op hedendaagse sociale verschijnselen.
Inhoud
Geschiedenis..........................................................................................................................................4
Franse revolutie (1789 – 1799)...........................................................................................................4
Industriële revolutie (1750 - ?)...........................................................................................................4
Natuurwetenschappen.......................................................................................................................4
Grondleggers..........................................................................................................................................4
Ibn Khaldun (1332 – 1406)..................................................................................................................4
Auguste Comte (1798 – 1857)............................................................................................................4
Harriet Martineau (1802 – 1876)........................................................................................................5
Karl Marx (1818 – 1883).....................................................................................................................5
Max Weber (1864 – 1920)..................................................................................................................6
Belangrijke verschillen Marx en Weber..............................................................................................7
Emiel Durkheim (1858 – 1917)...........................................................................................................7
Anderen veel voorkomende sociologen.................................................................................................8
Robert K. Merton (1910 – 2003).........................................................................................................8
George Herbert Mead (1891 – 1939).................................................................................................9
Basisbegrippen.......................................................................................................................................9
Sociologie...........................................................................................................................................9
Positivisme..........................................................................................................................................9
Deviant gedrag...................................................................................................................................9
Micro, meso & macro.......................................................................................................................10
Human agency..................................................................................................................................10
Ideaaltype.........................................................................................................................................10
Symbols............................................................................................................................................10
Socialisatie........................................................................................................................................10
Sociale controle................................................................................................................................11
Self....................................................................................................................................................11
1
, Identiteit...........................................................................................................................................12
Nature & Nurture.............................................................................................................................12
Rollen................................................................................................................................................12
Sociale stratificatie...........................................................................................................................12
Sociale mobiliteit..............................................................................................................................13
Sociale agency..................................................................................................................................13
Kapitaal.............................................................................................................................................14
Gender..............................................................................................................................................14
Sekse.................................................................................................................................................14
Verschil gender en sekse..................................................................................................................14
Genderrol socialisatie.......................................................................................................................14
Sociale ongelijkheid gezien gender...................................................................................................15
Genderidentiteit...............................................................................................................................15
Het glazen plafond............................................................................................................................15
Discriminatie.....................................................................................................................................15
Vooroordelen...................................................................................................................................16
Verschil discriminatie en vooroordelen............................................................................................16
Ras....................................................................................................................................................16
Etniciteit...........................................................................................................................................16
Verschil ras en etniciteit...................................................................................................................17
Meritocratie......................................................................................................................................17
Groeperingen...................................................................................................................................17
Verschil perspectief en theorie.............................................................................................................18
De vier sociologische perspectieven.....................................................................................................18
Functionalisme (macro)....................................................................................................................18
Conflictbenadering (macro)..............................................................................................................20
Verschillen functionalisme en conflictbenadering............................................................................21
Symbolisch-interactionisme (micro).................................................................................................21
Rationele keuzebenadering (micro)..................................................................................................24
Sociologische theorieën........................................................................................................................26
Differential Association theorie........................................................................................................26
Labelling theorie...............................................................................................................................27
Social control theorie........................................................................................................................27
Anomie theorie.................................................................................................................................27
Strain theorie....................................................................................................................................27
Looking-glass self-theory..................................................................................................................28
2
, Role-taking theory............................................................................................................................28
3 theorieën die gender bepalen.......................................................................................................29
Discriminatie theorieën....................................................................................................................29
Vragen tijdens laatste hoorcollege.......................................................................................................29
3
, Geschiedenis
Franse revolutie (1789 – 1799)
Tijdens de Franse revolutie begon de machtpositie tussen arm en rijk om te draaien. De absolute
monarchie werd afgeschaft en de eerste Franse Republiek werd opgericht. Dit zorgde ervoor dat de
privileges van adel en geestelijkheid werden teruggedrongen. Absolutisme en aristocratie werd
vervangen door de principes van vrijheid, gelijkheid en broederschap. In een korte tijd veranderde er
ontzettend veel in deze samenleving en kreeg ook de sociologie meer aandacht.
Industriële revolutie (1750 - ?)
Tijdens de industriële revolutie was er een overgang van handmatig werk naar machinaal werk.
Ambachtelijke en kleinschalige werkplaatsen groeide uit tot grote fabrieken. Hierdoor veranderde
het dagelijks leven enorm. Met de komst van deze fabrieken verdween de nijverheid in dorpen,
waardoor de verstedelijking sterk toenam. Ook veranderde de samenstelling van het gezin. Waar
eerst hele families samenwoonde, woonde nu alleen het nucleaire gezin samen (papa, mama en
kinderen).
Natuurwetenschappen
Door het ontstaan van natuurwetenschappen begonnen steeds meer wetenschappers ook onze
samenleving wetenschappelijk te verklaren. Mensen wilde dingen verklaren aan de hand van
wetenschap in plaats van met religie en filosofie.
Grondleggers
Ibn Khaldun (1332 – 1406)
Zijn boek Muqaddimah wordt ook wel gezien als het grondwerk van de
sociologie. Khaldun was de eerste persoon die het proces van staatsvorming
bestudeerde. In zijn tijd veroverde steden andere steden om te groeien en
machtiger te worden. Khaldun herkende het patroon dat hoe sterker de
verbinding binnen een groep was, hoe groter de kans was dat zij machtiger
werden. Voor het eerst werd het begrip sociale cohesie genoemd. Steden met
een grote sociale cohesie wonnen van de steden waar de sociale cohesie
minder groot was.
Auguste Comte (1798 – 1857)
Wilde de samenleving verklaren aan de hand van natuurwetenschappen
en positivisme, omdat hij ontevreden was over de speculaties rondom
religie en filosofie. In zijn ogen waren speculaties inadequaat. Hij bedacht
de term sociologie (1838) en dit was in zijn ogen de koningin van alle
wetenschappen.
Comte bedacht de wet van de drie stadia voor een samenleving. Hij was
ervan overtuigd dat alle samenlevingen deze drie stadia moesten
doorlopen.
1. Theologisch stadium verklaringen zoeken in bovennatuurlijke krachten.
2. Metafysisch stadium bovennatuurlijke krachten worden vervangen door abstracte
begrippen. Mensen gaan de samenleving zien als iets natuurlijks in plaats van als iets
bovennatuurlijks.
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller linnluijerink. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.05. You're not tied to anything after your purchase.