Geschiedeniswerkplaats / tweede fase havo historisch overzicht / deel Handboek
Dit is een samenvatting van heel hoofdstuk 7 geschiedenis werkplaats waarbij alle aspecten worden behandeld en elke term wordt uitgewerkt. Het gaat over tijdvak 7: de tijd van pruiken en revoluties. Dit is te linken aan VWO 5
Rationalisme en optimisme:
Wetenschappelijke revolutie (17e eeuw) werd gevolgd door een algemene revolutie: de verlichting.
Ontwikkelde mensen vonden dat wetenschap en verstand de mensheid hielpen van licht naar
donker. Er kwam optimisme over de mogelijkheid om met verstand, de rede, alles te verbeteren.
Rationalisme zou leiden tot vooruitgang op verschillende vlakken. Vrijheid om zelf te denken is
nodig. Verlichting begon eind 17e eeuw in GB en Nl waar veel vrijheid en boeken was. In de hele
westerse wereld raakte de verlichting in de mode. Zoals het genootschap: Felix Meritis. In Parijs
opende rijke dames salons. Diderot en d’Alembert, Encyclopédie (1722) om kennis voor iedereen
toegankelijk te maken.
Godsdienst:
Kritiek op godsdienstige intolerantie. Godsdienstoorlogen bewezen tot welke ellende godsdienstig
fanatisme leidde. Frederik de Grote: alle religies gelijke rechten. Pruisen: katholieken mogen kerken,
als ze zich maar aan de wet houden. Voltaire: bestrijder van bekrompenheid en bijgeloof, hij was
geen atheïst maar een deïst. God greep niet in, want alles via natuurwetten. Voltaire keerde zich
tegen het geloof in wonderen.
Sociale verhoudingen:
18e eeuw: adel en geestelijkheid hadden allerlei voorrechten. Voltaire vond dit best, alleen mensen
die konden nadenken verdiende verlichting. Andere waren het hier niet mee eens, het was in strijd
met de rede. Rousseau: mensen zijn van nature gelijk. Dit ging mis toen eigendom ontstond.
Politiek:
John Locke: koningen en regeringen hebben hun soevereiniteit niet ontvangen van God, maar van de
burgers. Zij dragen deel van hun natuurlijke rechten, overheid geeft veiligheid. Tot die
mensenrechten hoort recht op leven, vrijheid en bezit. In rechtsstaat staat overheid niet boven wet.
Rousseau: volkssoevereiniteit, de algemene wil is belangrijker dan de belangen van het individu.
Afgevaardigden moesten op grond van algemene wil besluiten nemen.
Montesquieu: om corruptie tegen te gaan, driemachtenleer (Trias politica) wet, recht, uitvoerende
Economie:
Adam Smith, 1776: An inquiry into the nature and causes of the wealth of nations. Mensen streven
altijd hun eigen voordeel na. Als iedereen ruimte krijgt voor eigenbelang nastreven, werkt dit als een
onzichtbare hand die welvaart brengt. Gaat via wet van vraag en aanbod. Hij keerde zich tegen het
mercantilisme. Overheid moet zorgen voor spelregels, maar verder niet bemoeien. Laissez-faire.
7.2 het ancien règime
De Franse samenleving
1743: Voltaire publiceert boek lovend over GB constitutionele monarchie. Franse overheid liet het
openbaar verbranden, Voltaire vluchtte. FR land van verlichting én onvrijheid. Censuur hield het een
en ander tegen. Bestuur vóór democratische revoluties; ancien règime. Er heerste een
standenmaatschappij waarbij edelen allerlei voorrechten hadden. Hoge adel had een luxe leven, lage
adel gebruikte zijn rechten om boeren uit te bersen. Bourgeoisie had niets te vertellen. Boeren en
arbeiders waren straatarm.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller sarahspeksnijder. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.83. You're not tied to anything after your purchase.
