Essay
Journalistiek en maatschappelijke verantwoordelijkheid
- Course
- Institution
Kritische uiteenzetting over de rol van de journalistiek binnen de huidige samenleving en het belang van maatschappelijke verantwoordelijkheid.
[Show more]
Seller
Followhhuijbers
Reviews received
Content preview
Journalistiek en Samenleving in TransitieOpdracht 2: Journalistiek, ethiek en maatschappelijke verantwoordelijkheid
Door: Hugo Huijbers 4069773
De journalistiek als professie wordt door het open, kritische klimaat in de hedendaagse
samenleving steeds nadrukkelijker geconfronteerd met de eis transparant te zijn, en bovendien
verantwoording af te leggen over de eigen keuzes en de journalistieke handelingen die daaruit
voortvloeien (Groenhart en Evers 2013, 304). Processen van ontzuiling, commercialisering en
professionalisering hebben de afstanden tussen de media en het publiek verbreed, waardoor de
consument zich niet meer gehoord voelt (De Haan & Bardoel 2013, 214). De feedback van
het publiek op de journalistiek, en daaropvolgend de terugkoppeling naar de samenleving, is
echter – zeker in de huidige tijdsgeest van het vrije woord op voornamelijk internetfora en
sociale media – belangrijker dan ooit tevoren. Met name op dit laatste punt, de terugkoppeling
naar de samenleving, heeft de journalistiek een grote, maatschappelijke verantwoordelijkheid.
Het is echter ook dit punt waarop de journalistiek vaak in gebreke blijft, omdat de gewenste
professionele autonomie nu eenmaal moeilijk te conformeren is aan openheid, transparantie
en dialoog (De Haan & Bardoel 2013).
De maatschappelijke verantwoordelijkheden van journalistiek en media vallen uiteen
in diverse componenten, die nauw met elkaar samenhangen. Allereerst onderscheidt men
verantwoording of accountability, ofwel de rechtvaardiging van het eigen handelen als reactie
op feedback van derden. Dit kunnen naast het publiek ook de politiek, de journalisten zelf of
de markt zijn. Accountability vertoont sterke raakvlakken met transparantie, ofwel het
openheid van zaken geven. Dit kan door bijvoorbeeld een duidelijke bronvermelding te
hanteren en het publiek inzage te verschaffen in het journalistieke handelingsproces (Van der
Wurff & Schönbach 2012, 26-27; McQuail 2013, p.153). Dit lijkt in de journalistieke praktijk
al meer geïntegreerd dan voorheen. Zo worden bronnen minder vaak geanonimiseerd en weet
vandaag de dag vrijwel iedere burger hoe de Nieuwspoortcode werkt (Buijs 2011, 96-97).
Een andere journalistieke waarde binnen de huidige journalistiek is responsiviteit of
responsiveness, ofwel het afleggen van verantwoording aan het publiek. Het verschil met
verantwoording is echter dat responsiviteit een wat minder formeel karakter heeft. Waar
verantwoording in de praktijk vaak ingevuld wordt met kwalitatieve evaluaties en debatten, is
responsiviteit veel meer een bepaalde houding of attitude waarin rekening gehouden wordt
met het publiek en hun wensen gehonoreerd worden. Meer nog dan bij verantwoording het
geval is, wordt het publiek hier specifiek als uitgangspunt genomen. Men dient als journalist
rekening te houden met de informatieve wensen van het publiek en zich in zekere zin op te
werpen als een ‘luisterend oor’ (Van der Wurff & Schönbach 2012, 26-27).
Tot slot is er dan nog interactiviteit, hetgeen we mogen beschouwen als de hoogste
gradatie van sociale verantwoordelijkheid. Anders dan bij ontvankelijkheid beschikt de
individuele journalist hier niet over de keuze al dan niet gehoor te geven aan het publiek,
simpelweg omdat het publiek zelf de controle over de nieuwsvoorziening grotendeels krijgt
toebedeeld. In de praktijk betekent dit dat de burger zichzelf bezighoudt met het controleren
van feiten, bronnen en additionele informatie (fact checking) en daarnaast kritische vragen en
opmerkingen plaatst op nieuwsfora en social media. Ook beschikt de burger over de
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller hhuijbers. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.80. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
64438 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now