Biologie Hoofdstuk 14 - Waarnemen
§14.1 - Zintuigcellen
Zintuigcellen zijn gespecialiseerde cellen die reageren op een specifieke prikkel, de
adequate prikkel boven een bepaalde prikkeldrempel. De twee evenwichtszintuigen
bevinden zich in het inwendige oor (binas 87d) en registreren bewegingen van het
hoofd. Beide evenwichtszintuigen bestaan uit een centraal deel, het vestibulum, en drie
halfcirkelvormige kanalen gevuld met een vloeistof: de endolymfe. De maculae geeft
informatie over de stand van het hoofd ten opzichte van de zwaartekracht en over een
rechtlijnige versnelling, door de haarcellen in een macula die met lange ciliën in een
geleilaag met daar bovenop een laagje kalksteentjes steken (binas 87d). Informatie over
draaibewegingen van het hoofd, komt uit de drie halfcirkelvormige kanalen. Elk kanaal
heeft aan de basis een knobbel met daarin haarcellen met lange ciliën, die in een
geleiachtige massa, de cupula, steken die vrij heen en weer
bewegen met de endolymfe.
Zintuigcellen
Er zijn verschillende typen zintuigcellen ofwel
receptorcellen:
● mechanorecptoren: de zintuigcellen in de cupulae en
de macualae van de evenwichtsorganen, ze zijn
gevoelig voor een mechanische prikkel, het buigen van de ciliën.
● thermoreceptoren: receptoren in de huid die reageren op temperatuurveranderingen.
● chemoreceptoren: zintuigcellen in de tong en de neus die reageren op bepaalde stoffen.
● fotoreceptoren: receptoren in het oog die reageren op licht.
Pijnreceptoren zijn geen zintuigcellen, maar zenuwceluiteinden die reageren op prikkels die schade kunnen
geven zoals te hoge temperatuur, te hoge druk, of te hoge concentratie van bepaalde chemicaliën.
De rustpotentiaal verandert door het openen of sluiten van Na+-poorten. Bij mechanoreceptoren gebeurt dit
onder invloed van vormverandering van het celmembraan, bij thermoreceptoren is de oorzaak een
warmtegevoelig eiweit en bij chemoreceptoren en fotoreceptoren spelen een signaalcascade en een
secundaire boodschapperstof een rol. Als de
prikkeldrempel is bereikt vindt een volledige
depolarisatie plaats. Dat opent de Ca2+-poorten
en de receptorcellen lozen een exciterende
neurotransmitter in een synaps met een
sensorisch neuron, de hoeveelheid bepaalt de
impulsfrequentie in het sensorische neuron.
Constante prikkels
Door een langdurige constante prikkel kan de prikkeldrempel van een receptorcel omhooggaan. De
receptorcel reageert dan minder op de adequate prikkel - adaptatie.
Evenwicht bewaren
In het evenwichtscentrum in de hersenstam vindt verwerking plaats van informatie uit zintuigcellen in
evenwichtszintuigen, ogen, gewrichten, pezen, spieren en huid. Klopt deze informatie niet met elkaar dan heb
je last van misselijkheid, duizeligheid en moeite om je evenwicht te bewaren.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller noellaakerboom. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.32. You're not tied to anything after your purchase.