In dit boekverslag vind je minimaal de volgende onderwerpen:
- Primaire gegevens
- Titelverklaring
- Auteur
- Genre
- Thema's en motieven
- Karakters
- Decor
- Stijl
- Verhaal/samenvatting
- Mijn persoonlijke beoordeling van het boek
- Bronvermelding
Bijzond...
De titel Fabriekskinderen was in de negentiende eeuw een bekende term: het woord werd gebruikt voor arme
kinderen die in de fabrieken moesten werken in zware omstandigheden. Die kinderen werden gemakkelijk
herkenbaar op straat, men kon dan zo zeggen: kijk, daar lopen fabriekskinderen. Dit verhaal gaat precies over
deze kinderen, die een heel zwaar leven leiden doordat ze zo hard moeten werken en vrijwel geen
toekomstperspectief hebben vanwege hun armoede. 1
AUTEUR
FABRIEKSKINDEREN
Fabriekskinderen is in 1863 door J.J. (Jacobus Jan) Cremer (1827-1880) geschreven als literair pleidooi voor de
afschaffing van kinderarbeid. Kinderarbeid, ook van zeer jonge kinderen, was in die tijd heel gebruikelijk. Cremer
schreef de novelle op verzoek van ingenieur van het stoomwezen A. de Vries Robbé die door de regering
aangesteld was om te rapporteren over kinderarbeid. Hij schakelde de schrijver in omdat de wetgeving hem te
langzaam ging. ij hoopte dat een verslag van de populaire Cremer zou helpen om snel tot een verbod te komen.
Cremer was indertijd een van de meest succesvolle schrijvers en voordrachtkunstenaars. Hij was een van de
eerste Nederlandse schrijvers die kon leven van zijn werken en voordrachten.
De Vries Robbé nam Cremer mee naar een Leidse textielfabriek, waarna de geschokte Cremer de novelle binnen
zes weken schreef. Hij droeg hem op 11 maart 1863 in de Den Haag voor het eerst voor en reisde er daarna het
hele land mee door. De regering bleef echter bijzonder laks met wetgeving. Pas in 1874 werd een wet
1
VIVIAN, 2014
, aangenomen. Het Kinderwetje Van Houten verbood arbeid van kinderen onder de twaalf jaar. Kinderarbeid is pas
helemaal verdwenen na de invoering van de leerplichtwet in 1901. Na zijn overlijden is Cremers werk langzaam
maar zeker in de vergetelheid geraakt. Tegenwoordig dankt Cremer slechts nog enigszins historische bekendheid
aan zijn inzet in de strijd tegen de kinderarbeid. 2
SCHILDER-SCHRIJVER-VOORDRAGER
Jacob Jan Cremer wist niet zo goed wat hij moest worden. Zijn vader wilde hem eigenlijk in een intellectueel
beroep hebben en stuurde hem naar een goede kostschool. Cremer zelf aarzelde tussen toneelspelen en
schilderen, waar hij beide talent voor leek te hebben. Het werd een schildersopleiding. In de buurt van zijn
woonplaats, hadden zich belangrijke schilders gevestigd. Cremer nam op zijn zeventiende les bij Frederik
Hendriks. Toen bleek dat schilderen alleen niet genoeg voor hem was, begon hij in de avonduren te werken aan
een historische roman, De lelie van ’s Gravenhage, die in 1851 uitkwam. Het boek werd in de kritiek gekraakt,
omdat er inmiddels een andere smaak ontstaan was.
Cremer begon verhalen uit het dagelijks leven te publiceren. Echt succes kreeg hij met zijn dorpsverhalen. Alle
verhalen spelen in de buurt van Driel, waar de ouders van Cremer een buitenhuis hadden. Hoofdfiguren zijn
meestal een boerenjongen en boerenmeisje die elkaar door omstandigheden niet kunnen krijgen, en vervolgens
komt het toch goed.
Cremer werd een geliefd schrijver. Dat kwam ook door zijn voordracht. Zijn oude voorkeur voor toneel kon hij
uitleven wanneer hij zijn Betuwse verhalen in het publiek voorlas. Hij imiteerde de ruwe stemmen van de boeren
en de timide dorpsmeisjes. Voor zijn literaire carrière werd hij lid van het bekende literaire genootschap Oefening
kweekt kennis. Daar kwamen veel schrijvers voorlezen. Geen stoel bleef onbezet als Cremer optrad. Hij
ontwikkelde zich tot een van de eerste beroepsschrijvers in Nederland, en hij onderhandelde goed over de prijs
voor zijn voordrachten.
De populariteit van die streekgebonden vertellingen dankt Cremer vooral aan zijn meeslepende manier van
voordragen. Nicolaas Beets karakteriseert zijn optreden met: “WIE CREMER LEEST, KENT SLECHTS ZIJN TWINTIGST DEEL,
ALLEEN WIE CREMER HOORT, KENT HEM GEHEEL.” Een citaat gedicht door Nicolaas Beets. het boek was dan ook
aanvankelijk niet bedoeld als boek, maar als voordracht voor spreekavonden.
Uiteindelijk schreef hij overdag, terwijl hij ’s avonds bleef schilderen. Hij stierf voor zijn 53ste aan een leverziekte.
3
PROZAGENRE
ROMAN SOCIALE ROMAN ABOLITIONISME
Een sociale roman maakt gebruik van kritiek op de maatschappij. De sociale roman maakt deze kritiek duidelijk
door middel van een verhaal. Vaak hoor je de mening van de schrijver over een bepaald maatschappelijk
probleem. De mening van Cremer is dan ook luid en duidelijk te horen in dit verhaal: kinderarbeid, dat kan echt
niet.
Dit type boek ontstond tijdens de Industriële Revolutie in de negentiende eeuw. Tijdens deze periode kwam de
zogeheten sociale kwestie ter sprake; de armoede en het onrecht waarin arbeiders leefde. Tevens was het de
eeuw van het abolitionisme; de beweging die zich keerde tegen slavernij, zoals de kinderarbeid in
Fabriekskinderen. 4
ABOLITIONISME SOCIAAL-REALISME (STROMING)
Het sociaal realisme is de tak van het realisme waarin de werkelijkheidsbeschrijving vooral gericht is op de
maatschappelijke situatie. Vaak worden de ellendige omstandigheden waarin de lagere-volksklassen verkeerden
beschreven. Zo ook in Fabriekskinderen. De stroming werd gezien als een reactie op de stroming Romantiek. Aan
de hand van deze stroming en het genre abolitionisme is het boek verder makkelijk te zetten onder het genre
pamfletroman. Dit komt doordat aan de hand van deze twee onderwerpen het boek de ogen opende van de lezers
en luisteraars. Hierover vertel ik verder onder ‘pamfletroman’.
ROMAN SOCIALE ROMAN ABOLITIONISME PAMFLETROMAN
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller JuIia. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.21. You're not tied to anything after your purchase.
