Summary
Samenvatting Feniks VWO H9.1 t/m 9.4
- Course
- Level
- Book
Gedeeltelijke samenvatting van H9 van Feniks - overzicht van de geschiedenis voor VWO. Onderdeel van het CSE. Paragraaf 1 tm 4.
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
More summaries for
-
Samenvatting Feniks VWO overzicht van de geschiedenis, ISBN: 9789006464917 Geschiedenis
Seller
Follow
elkedesmit
Content preview
9.1 Van eeuwwisseling naar wereldoorlog (1900-1914)Europa in de 19de eeuw: gedomineerd door 5 grote staten, waar gestreefd werd naar
machtsevenwicht.
➔ GB, FR, Oostenrijk-Hongarije, Rusland en Pruisen (vanaf 1871 Duitsland).
➔ VS wordt wel belangrijker, maar isolationisme = zich niet bemoeien met de rest van
de wereld, vooral eigen continent en land.
VS groot door:
- Vele migranten van Europa naar Amerika: werk in zware en lichte industrie. Vanaf
1913 vaak aan lopende band (nieuwe uitvinding) → massaproductie mogelijk.
- Bemoeien zich niet met onderlinge ruzies in Europa, gericht op eigen land.
West-Europa: nog steeds het economische en politieke centrum van de wereld.
1871: Duitsland keizerrijk onder keizer Wilhelm I.
→ Late industrialisatie → gevolg:
- Moderne industrie: hoeven niet eerst oude fabrieken af te bouwen om de moderne te
bouwen. Ze hebben meteen de beste modellen.
DU: internationaal machtig:
- Ambitie om veel kolonies te bezitten.
- Grote oorlogsvloot onder keizer Wilhelm II (1889) om Groot-Brittannië te
concurreren.
➔ Wapenwedloop tussen GB en DU (proberen elkaar te overtreffen).
Onder keizer Wilhelm II gaat de Duitse politiek veranderen:
- Deutschland, PLatz an der Sonne → weltpolitik = Wilhelm vind dat DU belangrijkste
land moet worden.
- Het machtsevenwicht wordt verstoord.
A.g.v. de wapenwedloop met DU gaat GB op zoek naar partner aan het vaste land: FR
➔ FR en GB vriendschapsverdrag: Entente Cordiale (1904).
➔ FR koestert wraakgevoelens over DU: verloren gebied Elzas-Lotharingen en
eenwording Duitse keizerrijk in Versailles.
1892: FR sluit bondgenootschap met Rusland → DU ingesloten tussen twee vijanden.
→ FR ook vriendschapsverdrag met Rusland.
1907: verschillende verdragen groeien uit tot een bondgenootschap: Triple Entente
- Basis: angst voor de grootmacht DU.
Rusland: zwakke bondgenoot met onvoldoende militair materieel.
- Agrarische samenleving, niet hoog ontwikkelde mensen.
- Geen industriële grootmacht.
- Autocratische keizer: tsaar.
- Politiek: nationalistische onlusten en opstanden van intellectuelen tegen de tsaar.
Rond 1910: DU veel aanzien, door…
- Poging tot invloed in Turkije → veel olie voor industrie.
- Bondgenoot met Oostenrijk-Hongarije en Balkan-gebied.
→ Argwaan van FR, GB, Rusland en Servië.
, 9.2 De Eerste Wereldoorlog (1914-1918)
1914: twee bondgenootschappen staan tegenover elkaar:
- Geallieerden → Triple Entente: FR, GB en Rusland.
- Centralen → Triple Alliantie: Italië, DU en Oostenrijk-Hongarije.
Doel: garantie voor vrede → bij oorlog zouden ze elkaar bijstaan.
Beide zwakke partners:
- Triple Entente: Rusland → late industrialisatie, kunnen wapenwedloop niet bijhouden.
- Triple Alliantie: Oostenrijk-Hongarije: groot gebied, oud staatshoofd en veel interne
problemen.
→ Oorlogsvoorbereidingen:
- DU: bereidt zich voor op tweefrontenoorlog door bondgenootschap FR en Rusland.
➔ Oplossing 1906: Von Schlieffenplan = voordat Rusland was gemobiliseerd,
zou DU eerst in een korte oorlog FR uitschakelen om daarna tegen Rusland
te vechten.
- FR: bouwt al sinds de Frans-Duitse Oorlog forten langs oostgrens →
Elzas-Lotharingen terugwinnen (industrieel winstgevend gebied).
➔ Drijfveer: wraak na vernedering Frans-Duitse Oorlog.
Andere landen waren er minder mee bezig.
Aanleiding oorlog: niet een aanleiding, is een druppel die de emmer deed overlopen.
→ Eerdere aanleidingen: nationalisme, chauvinisme (overdreven vaderlandsliefde),
imperialisme en een wapenwedloop.
Moord op troonopvolger van Oostenrijk-Hongarije in Sarajevo (Bosnië) in 1914.
➔ Servische dader Gravilo Princip wordt gearresteerd.
➔ OH geeft Servië de schuld
Servië al problemen met OH om Bosnië-Herzegovina.
➔ OH eist het afzien van alle anti-Oostenrijkse propaganda in het onderwijs van Servië.
➔ Servië verwerpt eis: landen horen zich niet te bemoeien met elkaars binnelandse
politiek.
29 juli 1914: Oostenrijk-Hongarije verklaart de oorlog aan Servië.
➔ Door moderne communicatiemiddelen proberen ze de mogelijke oorlog te
voorkomen.
➔ Bondgenootschappen worden erbij betrokken.
Maand na de moordaanslag: oorlogsmachinerie komt op gang → mobilisatie legers.
→ Mensen in de steden juichen de soldaten toe.
Von Schlieffenplan in werking:
➔ 4 Augustus: DU trekt via België Frankrijk binnen → schieten normale burgers dood =
overtreding van de afspraken over oorlogsvoering.
➔ Begin September: DU in Frankrijk.
◆ 5-12 september: slag bij Marne I.
➔ Duitse opmars stil door loopgravenoorlog.
◆ Soldaten graven zich aan beide zijde in gangenstelsels in.
◆ Gevecht vindt plaats op tussenliggend slagveld.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller elkedesmit. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.74. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
53022 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now