Summary
Samenvatting Themakatern Rechtsstaat en Democratie
- Course
- Level
- Book
Samenvatting Themakatern Rechtsstaat en Democratie hoofdstuk 1, havo 4/5
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
anniekzwiers
Reviews received
Content preview
Paragraaf 1.1 Groeiende vrijheidSteden en staten
Steden waren in West-Europa in de tijd van monniken en ridders vrijwel verdwenen. Maar in de
tweede helft van de Middeleeuwen ontstonden er weer steden. Deze steden kregen stadsrechten,
waardoor de burgers zich zelf mochten besturen.
Langzamerhand begonnen toen ook staten te ontstaan waardoor het oude systeem van hoge edelen
en vazallen niet meer voldeed. Vorsten stelden betaalde ambtenaren aan en namen militairen in
dienst. Verder ging men vanuit een punt besturen (centralisatie). Ze betaalden het bestuur met geld
verkregen van de stedelijke burgerij (die daardoor zichzelf mochten besturen). Om daar afspraken
over te maken riepen koningen een Staten-Generaal of parlement bijeen. Dat bestond uit
vertegenwoordigers van de drie standen (geestelijkheid, adel en burgerij).
De Nederlanden bestonden in de late Middeleeuwen uit zeventien zelfstandige gewesten. In een
aantal gewesten was er al sprake van verstedelijking. In het gewest Holland woonde rond 1500 al
bijna de helft van de bevolking in de stad. Deze steden hadden al een grote zelfstandigheid. De
gewesten werden geregeerd door een graaf, hertog of bisschop.
De meeste Nederlandse gewesten waren vanaf 1428 in handen van de hertog van Bourgondië, Filips
de Goede.
, Bij het bestuur werd hij bijgestaan door de Staten, een vergadering van vertegenwoordigers van de
drie standen uit het gewest. In 1464 riep Filips voor het eerst een Nederlandse Staten-Generaal
bijeen. De Bourgondische vorsten wilden regels doorvoeren die in alle gewesten zouden gelden. Het
was de Habsburgse vorst Karel V, die deze centralisatiepolitiek verder doorvoerde, nadat hij het
Bourgondische Rijk door erving verkregen had.
De Nederlandse Opstand
Een van de belangrijkste oorzaken van de Nederlandse Opstand was het verlangen om de
middeleeuwse privileges te behouden. Ook de centralisatiepolitiek speelde een grote rol. Daarnaast
stond de strijd om de godsdienst centraal. Filips II was als katholiek tegen de opkomst van het
calvinisme en trad uiteindelijk meedogenloos op tegen de calvinisten. Dit leidde in 1568 tot het
uitbreken van de Opstand onder leiding van Willem van Oranje, die stadhouder was van Filips II in
Holland, Zeeland en Utrecht. Vanaf 1572 veroverden de opstandelingen Holland, Zeeland en later
ook andere gewesten en steden. In 1579 sloten de opstandige gewesten de Unie van Utrecht en in
1581 kwam de 'Acte van Verlatinghe' tot stand( zie afbeelding), waarin de opstandige gewesten
definitief Filips II niet meer als koning erkenden.
In 1588 werd de onafhankelijke Republiek der verenigde Nederlanden uitgeroepen. Een unicum in
Europa.
De Republiek
Zoals als aangegeven was er geen vorst meer en de gewesten werden bestuurd door de
Statenvergadering waarin vertegenwoordigers zaten van de steden en de adel. In de Staten-Generaal
werkten de gewesten - in unanimiteit - samen op het gebied van defensie en buitenlandse politiek.
De stadhouder was nu niet meer de plaatsvervanger van de koning , maar de hoogste dienaar van de
gewesten, was opperbevelhebber van het leger en mocht regenten in de steden benoemen. In alle
Nederlandse steden maakten enkele vooraanstaande families de dienst uit. Zij leverden de regenten,
die de stad, het gewest en de Republiek als geheel bestuurden.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller anniekzwiers. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.77. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
52355 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now