Dit is een samenvatting van het vak 'omgevingsrecht' dat in de 2e bachelor in de rechten gedoceerd wordt aan de UGent door professor Van Hoorick. het omvat een samenvatting gemaakt op basis van het handboek, de slides/lessen en ook de antwoorden van de Kahootquiz zitten erin verwerkt. Ik heb ook be...
Het recht is het geheel van normen of regels waarmee de mens de maatschappij ordent.
1.1.2 Rechtstakken
Het recht wordt voornamelijk om pedagogische redenen onderverdeeld in verschillende
rechtstakken.
Het milieurecht is een voorbeeld van een rechtstak die zowel onder het publiek- als het
privaatrecht ressorteert.
Er is met de jaren een toenemende invloed van het omgevingsrecht op het privaatrecht. Vb:
bodemattest bij de verkoop van een onroerend goed.
1.1.3 Rechtsbronnen
De rechtsbron bij uitstek is de wetgeving. Met wetgeving worden alle materiële wetten
bedoeld die uitgaan van een overheid, van supranationaal tot lokaal, zowel van de WM als
van de UM. Onder de RS verstaat men alle uitspraken van publieke en private instellingen
naar aanleiding van geschillen.
De RL bestaat uit alle geschriften over het recht.
1.2 Dwingend recht en aanvullend recht
Sommige bepalingen hebben een dwingend karakter waarvan de rechtsonderhorige niet
mag afwijken. Binnen de categorie van de dwingende wetgeving zijn er bepalingen die van
openbare orde zijn: deze worden nog belangrijker geacht omdat ze de grondslagen van onze
maatschappij raken. Andere wetgeving is van suppletieve aard: zij is slechts van toepassing
voor zover partijen er niet van afwijken.
2. Bestuursrecht
2.1 Omschrijving en situering
Het administratief recht of het bestuursrecht kan worden omschreven als het recht met
betrekking tot de organisatie, de bevoegdheden, de werking en het optreden van de
bestuurlijke overheden en de rechtsbescherming van de bestuurde tegen dat
overheidsoptreden.
Anderzijds omvat dit recht alles wat de bestuurden kunnen doen tegen onrechtmatig
bestuurlijk optreden.
1
,In het Belgische recht is de scheiding van de machten een ongeschreven algemeen
rechtsbeginsel dat aan meerdere grondwetsbepalingen ten grondslag ligt: de grondwet
onderscheidt dienaangaande de WM, de UM en de RM.
Een algemene wet op het bestuursrecht, zoals in Nederland, bestaat in België niet, met
andere woorden hoe de overheid moet optreden in haar relatie tot de burger is niet op
algemene wijze geregeld.
Ook tracht de wetgever tegenwoordig bepaalde aspecten meer eenvormig te regelen of
voor een bepaalde beleidssector in een kaderwet te voorzien.
2.2 Milieurecht en ruimtelijk bestuursrecht
Het zijn 2 functionele rechtsgebieden: de instrumentele functie van het recht staat er
centraal, dit wil zeggen, de wetgeving wordt er vooral opgevat als een instrument dat de
overheid kan gebruiken om een beleid te voeren.
Het milieubeleid is het beleid gericht op de bescherming van de mens en het fysieke milieu
tegen milieuverontreiniging, de duurzame aanwending van niet-levende natuurlijke
rijkdommen zoals het water en de bodem en het behoud van natuurgebieden en
waardevolle landschappen en de wilde flora en fauna.
De ruimtelijke ordening is het beleid gericht op de bescherming van de ruimtelijke kwaliteit
of de beheersing van de ruimtelijke ontwikkeling door vooral de bestemming van de
beschikbare ruimte, dit wil zeggen het toekennen van één of meerdere functies aan een
bepaald gebied.
Het beleid gericht op het behoud van onroerend erfgoed leunt sterk aan bij het milieubeleid
en de ruimtelijke ordening.
Het energiebeleid ten slotte is gericht op de regulering van het menselijk handelen met
betrekking tot de productie of ontginning, het transport en het verbruik van energie. Het
wint sinds de opkomst van de klimaatproblematiek veel aan belang.
Milieurecht is pas opgekomen in de jaren 70. Er kwamen aparte wetten voor de
bescherming van verschillende milieucompartimenten of milieusectoren en daarom wordt
dit ook wel de sectorale benadering van het milieubeleid genoemd. Voordien was het
overheidsoptreden op milieuvlak vooral een ad hoc-beleid, bijvoorbeeld na olierampen,
smogsituaties of zware ongelukken in chemische bedrijven (van ad hoc-benadering naar
meer systematische benadering). Ruimtelijke ordening werd ook apart benaderd: dit begon
met de Stedenbouwwet van 1962. Sinds de staatshervorming is omgevingsrecht grotendeels
een gewestelijke bevoegdheid geworden. Het milieubeleid kent een sterke invloed van
internationaal en Europees recht, maar dit slaat niet op de ruimtelijke ordening omdat
hiervoor in de EU unanimiteit vereist is.
Sinds eind de jaren ’80 is er een tendens naar integratie en codificatie in het milieurecht, vb
in Vlaanderen:
- Integratie van exploitatie- en lozinsvergunning in milieuvergunning in 1985
- Invloed werkstukken van professoren à DABM in 1995
Er kwam ook een tendens naar integratie en codificatie in het milieurecht en het
ruimtelijkeordeningsrecht sinds begin 21e eeuw, in Vlaanderen:
- Integratie van stedenbouwkundige en milieuvergunning in omgevingsvergunning in
2014
- Omgevingsrecht omvat milieurecht en ruimtelijkeordeningsrecht (term uit
Nederland)
2
, - In andere talen vaak maar 1 woord voor milieu en omgeving (‘environment’)
Sinds het begin van de 21e eeuw vormen ook het terugdringen van de administratieve lasten
voor de ondernemingen en het verbeteren van de besluitvaardigheid en de daadkracht van
de overheid belangrijke aandachtspunten. Op die manier hoeven bedrijven in de toekomst
nog maar 1 vergunning meer aan te vragen om een hinderlijke inrichting te kunnen bouwen
en exploiteren à we noemen dit ook wel ‘smarter regulation’, ‘better regulation’ of ‘fitness
check’. Het gevaar hiervan is echter dat sommigen onder dit mom het milieubeleid willen
afzwakken.
Het omgevingsrecht is belangrijk, niet alleen omdat het in een ruime mate het juridische
kader vormt voor de overheid om toe te zien op de kwaliteit van onze leefomgeving, maar
ook omdat het een grote economische impact heeft. Bovendien heeft vooral het milieurecht
een specifiek instrumentatrium en systematiek, en heeft het aanknopingspunten met vele
traditionele rechtstakken, wat het tot een wetenschappelijk zeer interessant studieobject
maakt, ook omdat het noopt tot het kritisch herbekijken van bepaalde traditionele
leerstukken.
3. Bronnen van het milieurecht en het ruimtelijk bestuursrecht
3.1 Internationaal niveau
Op internationaal niveau zijn de actoren staten en internationale organisaties. De burger
komt als zodanig doorgaans niet in beeld.
3.2 Europees niveau
Het niveau van de EU kan men beschouwen als een onderdeel van het internationale niveau.
Het Europese beleid krijgt immers gestalte in en door verdragen die tussen soevereine
staten zijn gesloten. Het Europees recht is meer een gemeenschappelijk intern recht in de
lidstaten dan een recht tussen de lidstaten. De lidstaten hebben een deel van hun
soevereiniteit afgestaan.
Het Europees recht kan worden opgedeeld in enerzijds het primair unierecht en anderzijds
het secundair unierecht.
Het primair unierecht is terug te vinden in het VEU en VWEU. Op grond van deze 2
verdragen kan de EU op bepaalde domeinen rechtsregels opstellen die gelden tav de
lidstaten en hun ingezetenen.
Het secundair of afgeleid unierecht bestaat vooral uit verordeningen en richtlijnen.
Uit een Nederlandse studie kan men afleiden dat bijna 70% van de milieumaatregelen van
de lidstaten worden beïnvloed vanuit Europa.
3.3 Belgisch en Vlaams niveau
3.3.1 Overzicht van de rechtsbronnen
België is gebonden aan het legaliteitsbeginsel of wettigheidsbeginsel.
In het federale België zijn er 3 verschillende wetgevende akten, met name wetten, decreten
en ordonnanties.
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller tifanyjacobs. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.65. You're not tied to anything after your purchase.
