Dit is een uitgebreide scriptie met literatuur- en praktijkonderzoek. Onderwerp: op welke wijze kan overlast van mensen met een LVB gereduceerd worden? Deelonderzoeken: wat is die overlast dan?, kenmerken van de overlast gevende groep, de rol van hulpverlening en maatregelen, interventies en metho...
,Inhoud
Samenvatting......................................................................................................................3
1. Inleiding...........................................................................................................................4
1.1 Aanleiding - Lvb........................................................................................................................4
1.2 Praktijkprobleem – overlast gevend gedrag.............................................................................5
1.3 Onderzoeksdoel........................................................................................................................5
1.4 Vraagstelling.............................................................................................................................5
1.5 Maatschappelijke relevantie....................................................................................................5
1.6 Beroepsrelevantie....................................................................................................................6
1.7 Begripsafbakening....................................................................................................................6
1.8 Leeswijzer.................................................................................................................................6
2. Context............................................................................................................................7
2.1 Overlast in Nederland...............................................................................................................7
2.1.1 Prevalentie overlast..................................................................................................................................7
2.1.2 Aanpak van overlast in Nederland...........................................................................................................8
2.1.3 Betrokken instanties.................................................................................................................................8
2.1.4 Wetgeving bij overlast..............................................................................................................................9
2.2 Lvb in de samenleving.............................................................................................................11
2.2.1 Definitie lvb.............................................................................................................................................11
2.2.2 Prevalentie lvb........................................................................................................................................12
2.2.3 Vermaatschappelijking...........................................................................................................................13
2.2.4 Maatschappelijke participatie................................................................................................................14
2.3 Hulpverlening gericht op lvb-problematiek............................................................................14
2.3.1 Hervorming AWBZ..................................................................................................................................15
2.3.2 Huidige wetgeving (Wmo, Jeugdwet, Wlz).............................................................................................15
2.3.3 Hulpverleningsvormen...........................................................................................................................16
3. Theoretisch kader...........................................................................................................18
3.1 Problematiek en kenmerken van een lvb................................................................................18
3.1.1 Kenmerken en signalen van een lvb.......................................................................................................18
3.1.2 Oorzaak van een lvb...............................................................................................................................20
3.1.3 Cognitieve en sociaal-emotionele ontwikkeling.....................................................................................20
3.1.4 Gedragsproblemen.................................................................................................................................22
3.1.5 Comorbide stoornissen..........................................................................................................................22
3.2 Overlastproblemen.................................................................................................................23
3.2.1 Wat is overlast precies?..........................................................................................................................23
3.2.2 Voorbeelden van overlast......................................................................................................................23
3.2.3 Overlast door verward gedrag................................................................................................................23
3.2.4 Overlastbeleving.....................................................................................................................................24
3.3 Rollen en verantwoordelijkheden bij de aanpak van overlast................................................26
3.1.1 Rol van de hulpverlening........................................................................................................................27
3.4 Interventies en methoden......................................................................................................27
1
, 3.4.1 Motiverende gespreksvoering................................................................................................................27
3.4.2 Triple-C....................................................................................................................................................27
3.4.3 Op Eigen Benen......................................................................................................................................27
3.4.4 INVRA-Wonen.........................................................................................................................................28
4. Methode van onderzoek.................................................................................................29
4.1 Aard van het onderzoek..........................................................................................................29
4.1.1. Onderzoeksvorm...................................................................................................................................29
4.1.2 Dataverzamelingsmethode....................................................................................................................29
4.2 Onderbouwing literatuuronderzoek.......................................................................................29
4.2.1 Zoekstrategie tekstbronnen...................................................................................................................30
4.2.2 Gebruikte tekstbronnen en kwaliteit.....................................................................................................30
4.3 Onderbouwing praktijkonderzoek..........................................................................................30
4.3.1 Samenstelling dataverzamelingsinstrument..........................................................................................31
4.3.2 Onderzoekspopulatie.............................................................................................................................31
4.3.3 Analysemethode.....................................................................................................................................32
4.4 Validiteit & betrouwbaarheid.................................................................................................33
5. Resultaten praktijkonderzoek.........................................................................................34
5.1 Onderzoekspopulatie.............................................................................................................34
5.2 Kenmerken van overlast die veroorzaakt wordt door cliënten...............................................34
5.3 Kenmerken van cliënten met een lvb en overlastgevend gedrag............................................35
5.4 Overlastbeleving.....................................................................................................................36
5.5 Rol van de hulpverlening bij overlast......................................................................................36
5.6 Maatregelen, interventies en methodieken............................................................................36
5.6 Samenwerking met ketenpartners.........................................................................................37
5.7 Knelpunten en mogelijke verbeteringen.................................................................................38
6. Conclusie en aanbevelingen...........................................................................................39
6.1 Conclusie................................................................................................................................39
6.2 Discussie.................................................................................................................................40
6.3 Aanbevelingen voor de praktijk..............................................................................................41
Bijlage 1: Literatuurlijst......................................................................................................42
Bijlage 2: Vragenlijst internetenquête................................................................................50
2
, Samenvatting
Als gevolg van verschillende ontwikkelingen komt overlastproblematiek in de Nederlandse
samenleving steeds vaker voor. Mensen met een licht verstandelijke beperking (lvb) worden vaak in
verband gebracht met het veroorzaken van overlast. Organisaties die hulpverlening bieden aan
mensen met lvb-problematiek worden als gevolg hiervan geconfronteerd met overlastproblemen die
veroorzaakt worden door cliënten. Dit onderzoeksproject is uitgevoerd met als doel te
inventariseren hoe deze hulpverleningsorganisaties omgaan met overlastsituaties die worden
veroorzaakt door cliënten met een lvb. Dit is gedaan om te komen tot aanbevelingen voor de
beroepspraktijk die bijdragen aan het overkoepelende doel: Het beperken van overlast die
veroorzaakt wordt door cliënten met een lvb in de Nederlandse samenleving. De hoofdvraag van het
onderzoek luidt als volgt: Hoe kan de hulpverlening gericht op lvb-problematiek omgaan met
overlast die veroorzaakt wordt door cliënten met een licht verstandelijke beperking?
Om het vraagstuk te kunnen beantwoorden is gebruik gemaakt van literatuuronderzoek en
praktijkonderzoek. Middels het literatuuronderzoek is inzichtelijk gemaakt welke theoretische kennis
er m.b.t. het vraagstuk beschikbaar is. Vervolgens is het praktijkonderzoek op basis van deze kennis
geoperationaliseerd. De enquête is online afgenomen onder twee groepen respondenten:
▪ 54 Professionals die werkzaam zijn binnen de hulpverlening gericht op lvb-problematiek en
die in de praktijk ervaring hebben met overlastsituaties
▪ 21 Burgers die overlast (hebben) ervaren van iemand die begeleiding/hulpverlening
ontvangt (mogelijk) vanwege een lvb.
Middels de enquête zijn de ervaringen met betrekking tot overlastsituaties -knelpunten en
succesfactoren- in kaart gebracht.
Volgens de respondenten bestaat de overlast van cliënten het vaakst uit geluidsoverlast en wordt de
overlast het meest veroorzaakt in de avonduren en in het weekend. Er wordt opvallend vaak
aangegeven dat er bij cliënten met een lvb en overlast gevend gedrag veelal sprake is van
bijkomende stoornissen. Bij het oplossen van overlastsituaties blijkt de rol van de hulpverlening
daarom erg belangrijk. De hulpverlening heeft expertise op het gebied van complexe achterliggende
problematiek en vanuit een opgebouwde hulpverleningsrelatie kan het gemakkelijkst ingang
verkregen worden bij de overlastveroorzaker. Samenwerking met ketenpartners blijkt een
succesfactor bij het oplossen van overlast. Betrokken partijen zoals de gemeente, politie,
woningcorporatie hebben allen verantwoordelijkheden en mogelijkheden om in te zetten bij het
oplossen van overlastsituaties. Door gebruik te maken van elkaars expertise en gezamenlijk te
werken aan het oplossen van overlastsituaties worden positieve resultaten geboekt. Een opvallend
punt uit het onderzoek is dat burgers het optreden van hulpverleningsorganisaties en andere
instanties gemiddeld met een onvoldoende beoordelen. De burgers waren gemiddeld ontevreden
over de acties die hulpverlenende organisaties en andere instanties hebben uitgevoerd nadat er een
overlastmelding door hen gedaan was. Zij meldden verbeterpunten op het gebied van communicatie
en actiesnelheid. Professionals geven daarentegen aan het lastig te vinden om te gaan met burgers
in de buurt. Zij meldden dat er vaak sprake is van onbegrip.
Naar aanleiding van de uitkomsten van het onderzoek zijn aanbevelingen geformuleerd op de
volgende punten:
• Contact leggen met de buurt
• Organiseren van samenwerking
• Opstellen van overlastbeleid.
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Scriptiebibliotheek. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $16.08. You're not tied to anything after your purchase.
