,Richtlijn ondervoeding
Harde kaart
Diagnose
Ondervoeding: acute of chronische toestand, waarbij te kort of disbalans vn energie, eiwit en andere
voedingsstoffen leidt tot meetbare, nadelige effecten op lichaamssamenstelling, functioneren en
klinische resultaten
• Bij kinderen daarbij aandacht voor het nadelige effect op groei + ontwikkeling
Klachten
- Algehele mailaise → algehele staat van ongemak, vermoeidheid en ziekte
- Gebrek aan eetlust
- Gewichtsverlies
- Vermoeidheid
- Futloosheid
- Verminderde kwaliteit van leven
• Hierbij komen nog klachten die gerelateerd zijn aan het onderliggende ziektebeeld
Risicoprofiel
Patiënt met onbedoeld gewichtsverlies en/of patiënt waarbij het ziekteproces of behandeling van de
ziekte een negatieve invloed heeft op de hoeveelheid vetvrije lichaamsmassa
Risicofactoren zijn:
- Verminderde mobiliteit
- Verminderde of geen mogelijkheid om boodschappen te (laten) doen en eten te bereiden
- Vermoeidheid
- Angst
- Depressie
- Verminderde cognitie → kenvermogen
- Ziektetoestand → inflammatie in verschillende gradaties
- Verminderde smaak, geur of eetlust
- Gebitsklachten
- Slikproblemen
- Ontregeling van het honger- en verzadigingsgevoel
- Verstoorde vertering en absorptie in maag-darmkanaal → malabsorptie
- Pijn
- Dementie
- Bijwerkingen van medicatie
- Verslavingsproblematiek
- Eenzaamheid
- Verdriet
- Armoede
Complicaties
Ondervoeding is geassocieerd met een verminderde immunologische afweer + wondgenezing,
ontwikkelen van decbitus (doorlig plekken), afgenomen kwaliteit van leven, depressiviteit en
mortaliteit (sterfte in een bepaalde periode)
• Verminderde spiermassa leidt tot een afname van de algehele conditie + verminderde long-
en hartcapaciteit
Deze factoren hebben o.a. een langere opnameduur + verhoogd gebruik van medicijnen tot gevolg →
wat toename van de zorgkosten met zich meebrengt
• Bij kinderen heeft ondervoeding niet alleen directe gevolgen voor het kind op dat moment →
kan ook gevolgen hebben op latere leeftijd
o Vermindering IQ
, o Kleinere eindlengte
Behandeling
Risicopatiënten worden veelal opgespoord doormiddel van screening met instrument geschikt voor de
doelgroep
• Diëtist stelt met nadere diagnostiek de voedingstoestand vast + diëtistische diagnose +
formuleert behandeldoelen
Basisdoelstellingen:
- Voldoende inname eiwit, energie, micronutriënten
- Voldoende beweging
- Verhelpen van aan voeding gerelateerde klachten
Eindpunten voor het meten van effectiviteit van de behandeling:
- Volwaardigheid van voedingsinname, spiermassa, spierkracht, gewichtsbeloop, functionaliteit,
afname van aan voeding gerelateerde klachten
Diëtistische gegevens → vooral voor vrijdagles
Voedingsanamnese, voedingsmiddelen, voedingsstoffen
Navraag van eetlust, misselijkheid (braken), defecatie, stoma’s, fistels, wonen, huidige
voedingsinname
• Regelmaat van eetpatroon + recente (ziekte gerelateerde) veranderingen (aversies, slik- en
kauwproblemen) + gebruik van dieetpreparaten (drinkvoeding, vitamine- en/of
mineralensupplementen)
Eventueel gebruik van enterale en/of parenterale voeding in de voorgeschiedenis
• Anamnese gericht op eventuele deficiënties in macro- (met name eiwitten) en
micronutriënten
Antropometrische gegevens
Lengte, gebruikelijk gewicht (in afgelopen 1 en 6 maanden geleden), huidig gewicht en BMI,
vetvrijemassa-index, gewicht in vetvrije massa, spierkracht (onder andere handknijpkracht) en
bovenarmomtrek
Diëtistische diagnose
Aandacht voor 4 domeinen van het diëtistische onderzoek:
1. Somatische factoren → diagnose, behandeling, activiteitenpatroon, beweging/sport, ADL-
afhankelijkheid
2. Psychische factoren → motivatie, gedragsverandering, depressie, psychische stoornis,
dementie, stress, ziekte, inzicht
3. Sociale factoren → woonsituatie, opleidingsniveau, werk, activiteiten, kinderen,
gezinssamenstelling, sociaal netwerk
Specifieke factoren die bij ondervoeding naar voren komen:
- Mate van ondervoeding → BMI, percentage gewichtsverlies, afbuiging groei,
lichaamssamenstelling, inflammatie
- Soort ondervoeding
- Gevolgen op mentale functies
- Functies bewegingssysteem
- Voedingsgerelateerde klachten
- Verliezen van voedingsstoffen
- Invloed op voedselinname
• Op basis van diëtistische diagnose kunnen doelen van behandeling worden vastgesteld en
behandeling verder worden uitgewerkt
Dieetbehandelplan
Doel
, Toename voedingsinname patiënt naar 100% van vastgestelde eiwit + energiebehoefte+optimalisering
micronutriëntenstatus+beweging essentieel onderdeel om spiermassa te optimaliseren
Kenmerken
Volwassenen:
• Energie: volgens behoefte → gemeten met indirecte calorimetrie of berekend met WHO-
formule + 30% toeslag
o Bij overgewicht met Harris % Benedict formule 1919 + 30% toeslag
• Eiwit:
o Op basis van kg vetvrije massa (gemeten): 1,5-1,9 gr/kg VVM bij ziekte
o Indien geen VVM gemeten: 1,2-1,5 gr/kg
▪ Met uitzondering aangepaste behoefte bij lever- en nierziekten
▪ Bij BMI <20 terugrekenen naar BMI 20
o Indien geen VVM gemeten + overgewicht: Gallagher-formule gebruiken om VVM te
schatten
• Vitamines en mineralen: alle volgens 100% ADH, tenzij er bewezen deficiënties of verhoogde
behoefte zijn
• Vocht: 1,5 liter + verliezen
• Let op specifieke nutriënten die van belang zijn bij het betreffende ziektebeeld
• Refeeding syndroom: evalueren risico op adequaat behandelen
Kinderen:
• Energie: rustenergieverbruik (REE) + toeslagen, waarbij REE berekend kan worden met behulp
van Schofield (H + W) formule of REE gemeten met behulp van indirecte calorimetrie +
toeslagen
• Eiwit:
o Jonger dan 1 jaar: gebaseerd op energiebehoefte
▪ WHO-aanbevelingen voor eiwit:
• Acuut ondervoede kinderen energiepercentage 9-11,5% eiwit
• Chronische ondervoede kinderen energiepercentage 11-15% eiwit
o Ouder dan 1 jaar: dezelfde aanbeveling als voor volwassenen: 1,2-1,5 gr/kg
• Vitamines en mineralen: 100% ADH, suppletie van 10 mcg vitamine D per dag bij kinderen
onder 4 jaar
Richtlijn
Ziektebeeld
Acute of chronische toestand, waarbij een tekort of disbalans van energie, eiwit en andere
voedingsstoffen leidt tot meetbare, nadelige effecten op lichaamssamenstelling, functioneren en
klinische resultaten
• Bij kinderen ook nadelige effecten op groei en ontwikkeling
Ondervoeding wordt gezien al een voeding gerelateerde stoornis, naast sarcopenie en frailty,
overwicht, obesitas, micronutriëntenafwijkingen en het refeeding syndroom
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Pamsteffen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $11.18. You're not tied to anything after your purchase.
