Strafrecht hoofdstuk 10 samenvatting
Inhoud van het strafprocesrecht
Het strafprocesrecht geeft regels voor de wijze waarop politie en justitie verdachten van
strafbare feiten kunnen:
Opsporen
Vervolgen
Berechten
Bestraffen.
Dwangmiddelen
Voor het opsporen van strafbare feiten en het vervolgen van verdachten beschikken politie en
justitie over een aantal dwangmiddelen. Dwangmiddelen zijn middelen van politie en justitie
waarmee ze de waarheid over een strafbaar feit kunnen achterhalen. Die dwangmiddelen
kunnen ook tegen de wil van de verdachten toegepast worden, waardoor de politie en justitie
hun onderzoek gewoon kunnen voortzetten, ook als de verdachte het er niet mee eens is.
Vandaar de naam dwangmiddelen.
Rechten verdachte
Naast dwangmiddelen beschrijft het formeel strafrecht ook de rechten van de verdachte. Zo
hoeft een verdachte doorgaans niet actief mee te werken aan het onderzoek dat tegen hem is
ingesteld en heeft hij recht op de hulp van een advocaat.
Gang van zaken tijdens de rechtszaak
Het formeel strafrecht beschrijft ook de gang van zaken tijdens de rechtszaak, zoals de rol van
de verdachte en zijn raadsman, de rol van de officier van justitie en die van de rechter.
Rechtsmiddelen
Tot slot beschrijft het strafprocesrecht de rechtsmiddelen die de verdachte en het Openbaar
Ministerie tegen een uitspraak van de rechter kunnen instellen. Zijn ze het niet eens met de
uitspraak van de rechter, dan kunnen ze hun zaak opnieuw aan een hoger rechter voorleggen,
die de zaak dan opnieuw behandelt en met een nieuwe uitspraak komt.
Rechtsbronnen van het strafprocesrecht:
Wetgeving:
Wetboek van Strafvordering:
Boek 1: dwangmiddelen
Boek 2: vooronderzoek en terechtzitting
Boek 3: rechtsmiddelen
Boek 4: bijzondere procedures voor zoals jongeren
Bijzondere wetten voorbeeld: Wet wapens en munitie, de Wegenverkeerswet, de Wet
op de economische delicten en Opiumwet
Jurisprudentie
Internationale verdragen
, Gebondenheid aan de wet:
Omdat sommige maatregelen van de politie of justitie ingrijpend is, zijn politie en justitie
tijdens hun onderzoek gebonden aan wettelijke regels en procedures. Het zou de burgers een
onzeker gevoel geven als politie en justitie maar naar willekeur hun gang zouden kunnen
gaan. Dat is gelukkig niet het geval. In een rechtsstaat zoals Nederland zijn ook de
opsporingsambtenaar, de officier van justitie en de rechter gebonden aan de wet.
Om die gebondenheid aan de wet nog eens te benadrukken bepaalt art. 1 Sv dat strafvordering
alleen plaatsvindt op de wijze bij wet voorzien. Dit wil zeggen dat alle regels over het
strafprocesrecht in een wet moeten staan. Het gaat dan om een wet in formele zin, dus om een
wet die is gemaakt door de regering en beide Kamers samen. Anders gezegd: regels over het
strafproces mogen alleen worden gemaakt door de hoogste wetgever van het land.
Drie fasen van het strafproces:
Strafproces: beschrijft de periode vanaf het moment dat het strafbaar feit wordt ontdekt tot
het moment waarop de veroordeelde zijn straf heeft ondergaan
Het strafproces bestaat uit 3 fasen:
Vooronderzoek
Terechtzitting
Tenuitvoerlegging
Vooronderzoek:
In het vooronderzoek wordt de rechtszaak voorbereid. Tijdens deze fase verzamelen politie en
justitie feiten over de verdachte en over het strafbaar feit. De officier van justitie leidt het
vooronderzoek. De rechter-commissaris heeft de taak om de toepassing van dwangmiddelen
door politie en justitie te bewaken en zo nodig ook, op verzoek van de verdachte of van het
Openbaar Ministerie, te bevelen dat er aanvullend onderzoek moet worden gedaan.
Een rechter-commissaris mag in dezelfde zaak niet ook als rechter optreden. Omdat hij bij het
vooronderzoek betrokken is, kijkt hij niet meer onbevangen tegen de zaak aan als de
rechtszaak begint.
Naast het vooronderzoek kent de wet een zogeheten verkennend onderzoek. Zo’n onderzoek
wordt ingezet als er nog geen concrete verdenking van een strafbaar feit bestaat, maar er wel
aanwijzingen zijn dat ‘een verzameling personen’ ernstige misdrijven beraamt of pleegt. Doel
van het verkennend onderzoek is het voorbereiden van een vooronderzoek. Politie en justitie
mogen tijdens het verkennend onderzoek géén dwangmiddelen (zoals voorwerpen in beslag
nemen of verdachten aanhouden en overbrengen naar het politiebureau) gebruiken.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller mertmemoli2009. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.28. You're not tied to anything after your purchase.