Samenvatting Inleiding Staats- en Bestuursrecht UU Bachelor jaar 1
18 views 1 purchase
Course
Inleiding Staats- En Bestuursrecht (RGBUSBR002)
Institution
Universiteit Utrecht (UU)
Book
Beginselen van de democratische rechtsstaat
Samenvatting van het grootste deel van het boek 'Beginselen van de democratische rechtsstaat' en een aantal hoofdstukken van het boek 'Hoofdzaken van het bestuursrecht'. Enkel de hoofdstukken die nodig zijn voor het vak: Inleiding Staats- en Bestuursrecht Universiteit Utrecht Bachelor jaar 1.
Hoofdstuk 1: Het onderwerp van het staats- en bestuursrecht
- Rechtsorde
- Privaatrecht (burgers en ondernemingen onderling)—> tweezijdige
besluitvorming
- Publiekrecht (burgers/ondernemingen met de overheid)—> eenzijdige
besluitvorming: je moet wel
- Staats- en bestuursrecht (beide over de grondrechten)
- Strafrecht
- Internationaal publiekrecht
Al deze rechtssoorten zijn opgedeeld in materieel recht (welke rechten en plichten er
zijn) en formeel recht (hoe men zijn recht kan halen bij de rechter)
Overheidsbesluiten zijn vrijwel altijd eenzijdig bindend
Hoofdstuk 2: Historische ontwikkeling
Middeleeuwen
De theocratische theorie: de vorst regeert in naam van God. In deze staatsvorm
stond de vorst biven de wet en diende hij zijn persoonlijk belang. Deze theorie was
in strijd met de (volgens burgers) ideale staatsvorm natuurrechtstheorie waarin
vorsten begrensd waren door het natuurrecht, deze vorst diende het algemeen
belang.
De theocratische theorie leidde tot feodalisme omdat de vorst toch militaire hulp
nodig had, dit kreeg hij door in ruil hiervoor grond aan het volk te lenen. Dit ging al
snel niet meer volgens de regels en werd van vader op zoon doorgegeven. Zo
ontstond ook de adel. De band tussen leenheer en leenman (vazal) werd soms
contractueel vastgelegd (Magna Carta), dit waren overeenkomsten met wederzijdse
rechten.
Door de investituurstrijd (bisschopsbenoeming) kreeg de paus minder macht en de
vorst claimde de macht van het grondgebied van de paus —> externe soevereiniteit
16e eeuw
De hervorming vernietigt de geloofseenheid: res public christiana maakt plaats voor
soevereine territoriale staten waarin de vorst ook steeds meer intern soeverein
1
, donderdag 27 augustus 2020
wordt door godsdienstburgeroorlogen en geloofsverdeeldheid. NL: tegen Filips II en
Alva met inquisitie.
Vorst moet boven deze verdeeldheid staan om de burgeroorlogen op te lossen —>
godsdienstvrede. Hier kwam het positief recht, volstrekt nieuwe wetgeving om een
godsdienstige eenheid te creëren. Vorst werd hier een onpartijdige scheidsrechter.
Toch komt het absolutisme op (Philips II en Lodewijk XIV), vorst is weer
plaatsvervanger van God en mag dus het ware geloof opleggen maar nu goed
genoeg uitgerust (door betere systemen en leningen) om zijn droit divin (goddelijk
recht) te realiseren
Vorst wil groter en meer en gaat dus centraliseren maar de feodale adel is het hier
niet mee eens want dan krijgen zij minder macht dus komt die in protest. In NL leidt
dit tot afscheiding v/d Zeven Provinciën van Philips II (plakkaat van verlatinge)
Nieuwe verzetsleer gebaseerd op natuurrechtstheorie: macht is aan vorst gegeven
ten bate van zijn onderdanen dit wordt vastgesteld in een contract (privileges
blijven) bij contractbreuk wordt vorst afgezet en protest (onder leiding van Staten-
Generaal) wordt toegestaan.
Privileges waren niet sterk genoeg om vorst af te kunnen zetten, betere
rechtvaardiging werd gevonden in de natuurrechtelijke contractsleer (John Locke):
individu is vrij en ongebonden. Individuen behoren gezamenlijk contract samen te
stellen. Ze staan deel van vrijheid af in ruil voor verzekering, bij contractbreuk recht
op opstand.
17e eeuw en later
Voorgaande uitgangspunten vormen klassiek liberale rechtsstaat met verschillende
uitgangspunten:
- Legaliteitsbeginsel: vrijheid individu onbegrensd, beperking vrijheid begrensd —>
wet, vereist positivering (vastlegging begrenzing) dus: machtsuitoefening door de
staat is slechts geoorloofd wanneer deze berust op een door de wet gegeven
bevoegdheid.
- Machtsverdeling: Locke: mens kan wel natuurwetten vatten maar is verder
partijdig. Er is dus een staat nodig voor positivering natuurwetten. Voor controle
staat is scheiding des machten nodig: wetgevende uitvoerende en rechterlijke
macht (Montesquieu)
- Grondrechten: individu is een vrij, autonoom subject, de levensbeschouwelijk-
neutrale staat dient dit te behouden. Met recht op vrijheid, dit staat in de
grondrechten. Ook: gelijkheid voor de wet, afscha ng privileges dus.
- Rechterlijke controle: er dient een neutrale derde te zijn die over con icten beslist
2
ffi fl
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller JAvanSchie. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.32. You're not tied to anything after your purchase.
