Training voor het nieuwe examen met historische contexten
Duidelijke, overzichtelijke samenvatting over heel het hoofdstuk Nederland! Met jaartallen en verbanden (oorzaak/gevolg) geen lappen tekst dus heerlijk overzichtelijk met alle info die je nodig hebt. Ik sta hierdoor een 8 voor geschiedenis
Ges 6V H2 Nederlandse Opstand (1515-1648)
Nederland voor Karel V
- Nederlands gebied hoorde bij het Duitse rijk -> Duitse Koning/Keizer
- Verdeling: Hertogen, graven en bisschoppen
In de 14e/15e eeuw word Nederland een politieke eenheid door:
- Stedengroei sinds 12e eeuw
- Hertogen van Bourgondie willen les Pays Bas in hun bezit krijgen
Versterking van de positie van de steden/stedelijke burgerij zet zich door omdat:
- Sprake van gunstige ligging dus druk handelsverkeer
- Door handelsverkeer nam nijverheid toe
- Meer samenwerking tussen steden
Hertog Filips de Goede (1396-1467)
- Door oorlogen/erfenissen werd hij heer van groot deel van Nederland
- Eerste Bourgondische leider
- Gewesten waren zelfstandig t.o.v hun heer -> Stadsrechten
- Centralisatiebeleid -> Van de Gewesten een eenheid maken en zelf meer macht krijgen
Filips’ acties voor centralisatie:
- Verplaatsing hof naar centraal gelegen Brussel
- Aanstellen van Stadshouders als vertegenwoordigers in alle Hetogdommen/Graafschappen
- (1464) Instelling Statengeneraal in Brugge: Adel, geestelijkheid, burgerij met vertegenwoordigers
- Veel Gewesten tegen centralisatie (priveleges) -> Particularisme
Karel V (1500-1558)
- Karel van Habsburg
- Rijk waar de zon nooit ondergaat
- Duitse rijk -> Ferdinand (broer)
- Landsheer van de Nederlanden
- Centralisatie op religieus gebied -> iedereen katholiek, religie als bindmiddel
- Centralisatie op economisch gebied -> accijns, zorgt voor een geregelde geldstroom
Collaterale Raden (1531)
- Raad van State: zette regeringsbeleid uit. Bestond uit hoge edelen (eigenbelang)
- Geheime Raad: uitvoeren van beleid. Toezien dat wetten werden toegepast. Bestond uit juristen
die Karels volledige vertrouwen kregen
- Raad van Financien: voerde financieel beleid uit. Zij moesten voor een bede vragen bij de vorst
Steeds meer burgers in de raden i.p.v edelen (burgers kun je ontslaan)
De christelijke Kerk in West-Europa valt uiteen
Erasmus
- Humanist met kritiek op de katholieke kerk
- Kritiek op de aflatenhandel
- Wil GEEN splitsing van de kerk maar verbetering van binnen uit
, Luther (1500)
Kritiek van Luther:
- De machtsaanspraken en zelfgemaakte wetten/regels van de Rooms-katholieke Kerk onterecht
waren.
- Alleen de Bijbel is richtinggevend. Mensen moeten de bijbel in hun eigen taal kunnen lezen
- Men komt niet in hemel door het kopen van aflaten. Alleen in god geloven brengt je in de hemel
- Afschaffen: pausschap, het celibaat, veel sacramenten, de heiligenverering en kloosterorde -> Staat
niks over in de Bijbel
Vulgaat= vertaling van de bijbel maar met allemaal fouten -> Luther vertaald hem zelf
Luther wil:
- Sola Fide: alleen het geloof
- Sola Gratia: alleen genade
- Sola Scriptura: alleen geschrift
Verschillen Lutheranisme en Calvinisme
- Lutheranen: Vorst is het hoofd van de kerk. Calvinisten: een gemeente van gekozen ouderen
bestuurd
- Bij Calvijnisme mogen burgers in opstand komen tegen de Vorst als deze handelt tegen ‘gods
gebod’
Wittenberg (1517)
- Luther spijkert 95 stellingen op de kerkdeur in Wittenberg.
Rijksdag in Worms (1521)
- Karel V roept Luther op om zijn kritiek terug te nemen.
- Karel V wil eenheid (centralisatie) en Luther werkt dat tegen
- Luther kreeg een vrijgeleide (hij kon ongestraft weggaan)
- Luther weigert zijn uitspraken te herroepen
- Karel verklaart Luther vogelvrij en verbied zijn werken -> Edict van Worms
Steun Duitse Vorsten?
Duitse Vorsten steunen Luther omdat:
- Zij werden hoofd van de kerk
- Ze konden kloosters sluiten en hun bezittingen claimen
- Volgens Luther moesten onderdanen hun vorst altijd gehoorzamen, ook als de vorst slecht was
Frederik de Wijze -> brengt Luther ter bescherming naar Wartburg
Bloedplakkaten (1550)
- Keihard aanpakken van Ketters (prostantisme)
- Ingesteld door Karel V
- Filips II zet deze plakkaten door
Vrede van Ausburg (1555)
- Einde van de lange godsdiensten strijd
- Vorsten bepalen de godsdienst in hun eigen gebied
- Karel V doet afstand van de troon -> zijn centralisatie politiek heeft gefaald
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller charlie49. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.89. You're not tied to anything after your purchase.
