Samenvatting BuiteNLand 5 VWO H2: Aarde endogene en exogene processen
2 views 0 purchase
Course
Aardrijkskunde
Level
VWO / Gymnasium
Book
BuiteNLand / 5 vwo
Een uitstekende samenvatting van BuiteNLand hoofdstuk 2 Aarde endogene en exogene processen. Met behulp van goede omschrijvingen en ondersteunende afbeeldingen wordt duidelijk uitgelegd hoe de processen in en op de aarde werken.
Samenvatting aardrijkskunde hoofdstuk 2 – AARDE endogene en exogene processen
PARAGRAAF 1: DE OPBOUW VAN 2 OC. platen – magma komt omhoog Intrusie – bij subductie komt niet al het
DE AARDE bij opening. Doordat het magma vooral magma omhoog. Dit blijft enkele
basalt bevat, vloeit het uit en vormt zich kilometers onder het aardoppervlak
Aanwijzingen voor het bewegen van de een mid-oceanische rug. hangen, en krijgt hier alle tijd om af te
continenten: koelen. Hier door onstaat er graniet in
- Vorm van de kustlijnen Transform (langs elkaar) – alle die gebieden. Ook vindt je ertsen in
- Verspreiding fossielen en gesteenten mogelijkheden, dezelfde gevolgen: intrusies.
- Ligging van de bergketens Aardbeving.
Schildvulkaan – basalt vloeit rustig uit
Aardkorst - licht gesteente dat drijft op Doordat de oceanische plaat altijd de krater, en doordat het vloeibaar is
de aardkorst. De oceanische korst is onderduikt omdat hij de zwaarste is, stroomt het uit over een groot gebied.
dunner (5-20 km) en zwaarder dan de worden de CO. platen heel oud.
continentale korst (80-100 km). OC. Hotspot – ontstaan bij een stijgende
bestaat uit basalt en CO. bestaat uit Theorieën over bewegen van magmastroom (mantelpluim). Deze
graniet. aardplaten: onstaan juist niet bij plaatgrenzen.
Convectiestromen – magma stroomt en
Aardmantel – zwaardere gesteenten neemt de plaat hierbij mee.
dan korst. Vanuit de kern wordt de Bij de subductie duikt de OC. plaat
mantel verwarmd. Hierdoor komt het in onder, waardoor het de rest van de
beweging. NIET gesmolten gesteente. plaat ‘meetrekt’.
Het gesteente beweegt heel traag.
Tussen de 100 en 200 km is een klein Actualiteitsprincipe – er vanuit gaan dat Voorbeeld: Hawaii, Yellowstone.
deel gesmolten, asthenosfeer. < 100 alle processen die nu plaatsvinden ook
km inclusief de aardkorst is de zo in het verleden hebben PARAGRAAF 4: AARDBEVINGEN
lithosfeer. plaatsgevonden.
Aarbevingen onstaan vooral bij
Kern – grotendeels ijzer. Radioactieve Pangea – het supercontinent van 200 transforme en convergente
elementen produceren warmte. miljoen jaar geleden. plaatbewegingen. Doordat de platen
Binnenkern is vast en buitenkern is langs elkaar schuren wordt er spanning
vloeibaar. PARAGRAAF 3: VULKANISME opgebouwd. Wordt de spanning te
hoog dan verschuift de plaat en komt
PARAGRAAF 2: PLATENTEKTONIEK De manier van uitbarsten bepaalt de de opgebouwde energie vrij.
vorm van de vulkaan. Dit is afhankelijk
Soorten plaatbewegingen van de samenstelling van het magma Magnitude – de hoeveelheid
dat omhoog komt. vrijgekomen energie bij een
aardbeving. (schaal van Richter)
Effusieve eruptie – rustig. Komt voor bij
schildvulkanen en hotspots in de Schaal van Mercalli – aangerichte
oceaan. schade door een aardbeving.
Explosieve eruptie – bij subductiezones Epicentrum – waar de aarbeving als
Convergerend (naar elkaar toe) – sijpelt er water mee bij het onderduiken eerst bij het oppervlak wordt
Subductie (CO. – OC.) OC. duikt onder, van de OC. plaat. Dit mengt met het waargenomen.
vulkanisme op de CO. plaat, magma in gasvorm, en komt explosief
aarbevingen. vrij bij de uitbarsting. Komt voor bij een Hypocentrum – plaats waar de
2 OC. platen – dezelfde gevolgen, stratovulkaan, caldera, en hotspots werkelijke botsing/verschuiving
vulkansiche eilanden ontstaan. De (land). paatsvindt.
oudste en tevens zwaarste plaat duikt
onder. Pyroclastica – de wolk, bestaande uit Tsunami – een aarbeving in de zee. De
2 CO. platen – hoog plooiingsgebergte, lava en gesteente uit een vulkaan die energie wordt doorgegeven aan de
aarbevingen. de helling afkomt. golven. Bij de kust is er minder ruimte,
golven worden afgeremd en gaan de
Divergerend (van elkaar af) hoogte in.
2 CO. platen – magma komt omhoog,
land wordt opgetild, lagere en hogere Het plooien van de aardkorst komt
delen ontstaan. Vulkanisme tussen de doordat de hoge druk het gesteente
platen. opwarmt. Hierdoor gaat het gesteente
vervormen. Doordat de druk en
temperatuur heel hoog moeten zijn,
gebeurt dit alleen diep in de aardkorst.
Plooiingen worden zichtbaar door
verwering en erosie.
Een caldera onstaat wanneer een
magmakamer niet zo diep onder het
oppervlak ligt, en bij de uitbarsting leeg
kan lopen. De top wordt dan niet meer
ondersteund en stort in.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Matthijs2004. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.85. You're not tied to anything after your purchase.
