Summary
Samenvatting Identiteit
- Course
- Institution
Samenvatting van het vak Identiteit MW. Examenresultaat: 17/20
[Show more]
Seller
Follow
amberverelst
Reviews received
Content preview
IdentiteitLes 2: Definitie en geschiedenis
1. Wat is sociaal werk?
Definitie:
“Sociaal werk is een praktijk-gebaseerd beroep en een academische discipline die sociale
verandering en ontwikkeling, sociale cohesie, empowerment en bevrijding van mensen
bevordert.
Principes van sociale rechtvaardigheid, mensenrechten, collectieve verantwoordelijkheid*
en respect voor diversiteit* staan centraal in het sociaal werk. Onderbouwd door
sociaalwerktheorieën, sociale wetenschappen / menswetenschappen en inheemse en lokale
vormen van kennis*, engageert sociaal werk mensen en structuren* om levensuitdagingen
en problemen aan te pakken en welzijn te bevorderen.”
* Collectieve verantwoordelijkheid = bv. een dak boven het hoofd voorzien voor vluchtelingen. Het is niet de
verantwoordelijkheid voor 1 persoon, maar de hele maatschappij moet hiervoor zorgen.
* Diversiteit = verschillen qua cultuur, geslacht, leeftijd, woonplaats, …
* Inheemse en lokale vormen van kennis = kennis van de sociale kaart. Elke wijk van de stad kan verschillen.
Het is niet omdat het in de ene wijk er zo aan toe gaat, dat dat voor een andere wijk ook geldt. Overal heersen
er andere belangen/regels, …
* Engageren van structuren = structuur van bv politiek. Draagvlak creëren op bv een leefloon te krijgen.
Voorbeelden van structuren kunnen zijn: OCMW, CAW, …
Definitie uitgeklaard:
Praktijk-gebaseerd beroep en academische discipline
Door het werkveld vorm gegeven
Vb.: Maatschappelijk Werk, Sociaal-Cultureel Werk, Personeelswerk en
Maatschappelijke advisering
Principes
Streven naar sociale rechtvaardigheid, collectieve verantwoordelijkheid en
respect voor diversiteit.
Basis
Gebaseerd op wetenschappelijke kennis en lokale kennis.
Doelstelling
Engageren van mensen en structuren om problemen aan te pakken en welzijn te
bevorderen.
1
, 2. Wat is maatschappelijk werk?
Definitie:
“Maatschappelijk werk is het geheel aan geordende activiteiten*, die worden aangeboden,
om mensen te begeleiden bij het omgaan met hun biopsychosociale problematiek*, m.a.w.
een vorm van werken aan welzijn: een professionele hulpverlening aan de mens als
cliëntsysteem (individuen, groepen, gemeenschappen) in probleemsituaties, met het doel
probleemoplossend en groeibevorderend te handelen”
* Geordende activiteiten = bv daklozen opvang, inleefhuis, maatschappelijker werker die leeflonen geeft,
budgetbeheer, huisvesting, …
Definitie uitgeklaard:
Biopsychosociale problematiek
Er is een duidelijke samenhang tussen deze factoren.
Bv: biologisch: stress hormonen
Biopsychosociaal model
Het bio-psychosociaal model gaat ervan uit dat het ontstaan, voortbestaan en
herstel van een klacht uitkomsten zijn van een samenspel van biologische,
psychologische en sociale factoren. Soms kan dit betekenen dat meer aandacht
nodig is voor het kind/de jongere zelf en soms voor (risico) factoren uit de
omgeving, bijvoorbeeld wanneer de omgeving niet voldoet aan alle
opvoedingseisen waardoor het kind niet de kans krijgt om zich goed te
ontwikkelen
Maatschappelijk werker werkt op 3 niveaus:
1) Individueel niveau = MICRO
2) Relationeel niveau = MESO (groepen)
3) Maatschappelijk niveau = MACRO (samenleving)
Micro-Meso-Macro
Er zijn drie niveaus: micro, meso en macro. Een gezin is een klein systeem op
microniveau. Samen met de directe ooms en tantes, neven en nichten heb je een
systeem op mesoniveau. Betrek je daar ook alle achterooms, achtertantes,
achterneven en achternichten bij dan heb je een systeem op macroniveau. Kijk je
vanuit de leefomgeving dan kun je een straat beschouwen als een systeem op
microniveau, een buurt, stadsdeel of wijk als een systeem op mesoniveau en het
dorp of de stad als een systeem op macroniveau.
2
, Diezelfde stad kan echter ook een systeem op microniveau zijn. Dat is het geval
als je de stad vanuit een landelijke visie bekijkt. Het land is dan het macroniveau,
een provincie is het mesoniveau en de stad is het microniveau. Waar het om gaat,
is dat de verschillende niveaus aangeven hoe de systemen met elkaar
samenhangen.
Probleemoplossend en groeibevorderend handelen
= herstellen, bevestigen en/of bevorderen van het functioneren.
= de cliënt staat centraal
= empowerment en emancipatorisch handelen
Empowerment
Het versterken van mensen en groepen zodat ze kunnen deelnemen aan de
samenleving. Via empowerment krijgen individuen, organisaties en
gemeenschappen greep op hun eigen situatie en hun omgeving. Ze verwerven
controle en hun kritische bewustzijn scherpt aan.
De cliënt in zijn kracht zetten.
Maatschappelijk werkers begeleiden:
- Professioneel: hulpverlener
- Het begeleiden heeft een geïnstitutionaliseerd karakter = bepaalde regels die je
moet volgen, richtlijnen die je meekrijgt.
Dit gebeurt door formele en informele regels:
Formele regels = wetten
Informele regels = mondelinge afspraken, tradities, waarden en
normen. Staat niet op papier.
Instituties zijn door mensen zelf opgelegde beperkingen die structuur geven aan
ons politiek economisch en sociaal handelen. Deze beperkingen bestaan zowel uit
formele regels (bijvoorbeeld wetten of constituties) als informele regels (tradities,
ongeschreven regels). In de loop van de jaren zijn er tal van instituties ontwikkeld
die onzekerheden wegnemen en juist orde creëren. Hiermee zijn ze een
belangrijk onderdeel van onze economie. Veranderingen in de structuur van
instituties zorgt daardoor ook voor een verandering in de structuur van onze
economie.
- Let op: mantelzorg
Is zorg voor hulpbehoevende (chronisch zieken, gehandicapten, ouderen,
…) door naasten (familie, vrienden, buren,…). Het is GEEN professionele
hulpverlening!
Kenmerkend is dat er een persoonlijke band is.
3
, 2.1. Gemeenschappelijke beweegredenen om maatschappelijk
werker te worden
Je wil je zorg delen voor het welzijn van anderen.
Je bezit persoonlijke eigenschappen zoals bv. gevoelig en begrijpend zijn.
Je hebt belangstelling voor mensen en je bent nieuwsgierigheid naar mensen.
Eigen emotionele voordelen kunnen ook een rol spelen. Bv. je keek op naar een
hulpverlener in het verleden, je wil geliefd zijn, …)
....
Stellingen
a) “Een hulpverleningsgesprek kan je vergelijken met een gesprek met je vrienden.”
Hoofdzakelijk niet. Bij een hulpverleningsgesprek moet je een professionele
afstand houden tussen jou als maatschappelijk werker en de cliënt. Het mag
niet té formeel zijn, want je moet een vertrouwensband creëren met je
cliënten, maar het is niet zo informeel als een gesprek met je vrienden. Daar
heb je die afstand niet dat je moet bewaren.
b) “Eigen persoonlijke ervaringen zijn altijd een voordeel bij het helpen van een cliënt.”
Hoofdzakelijk niet. Het is niet de bedoeling dat je jouw situatie vergelijkt met
die van de cliënt. Iedereen beleeft zijn/haar ervaringen anders. Het is geen
goed idee om tegen een cliënt te zeggen ‘ik weet hoe jij je voelt’. Je kan
ongeveer hetzelfde meegemaakt hebben als iemand, maar hoe je het ervaren
hebt zal altijd verschillen. Je kan dus best je persoonlijke ervaringen niet
betrekken tijdens een gesprek met een cliënt.
3. Geschiedenis van het sociaal werk
A. Recente geschiedenis van het welzijnswerk:
Industriële revolutie in de 19de eeuw
Veel technologische ontwikkelingen.
De sociale kwestie, ook wel het arbeidersvraagstuk genoemd, kwam op tijdens
de industriële revolutie:
Om te produceren zijn er minder mensen nodig (zo zijn er bv. minder
boeren nodig om voedsel te produceren).
Veel mensen verhuizen van platteland naar stad.
Combinatie van factoren brengt maatschappelijke problemen met zich
mee.
4
,Oefening: videofragment Daens
Benoem de maatschappelijke problemen in het fragment.
Grote maatschappelijke ellende:
Onvoldoende werk, maar veel arbeiders
Slechte woon- en arbeidsomstandigheden
Kinderarbeid
Hongerlonen
Massale werkloosheid
Vanuit (maatschappelijke) verontwaardiging en streven naar sociale
rechtvaardigheid ontstaan o.a.:
Vakbonden
Initiatieven voor armenzorg
Nieuwe wetgeving om zwakkeren te beschermen
Stimulans voor ontwikkeling van het sociaal werk
Van gunst naar recht
Gunstsysteem:
Hulpverlener bepaalt wie tegemoetkoming krijgt en wie niet.
Voorwaarden hulpvrager moet voldoen
Welke tegemoetkoming?
Belangrijke rol kerk
Rechtssysteem:
Voorwaarden liggen wettelijk vast
Bij betwisting onafhankelijke instanties
Wet op kinderarbeid, Wet op recht van het bestaansminimum (leefloon
2002) en anderen.
5
,Van caritas naar professionalisering
Caritas = liefdadigheid
Geestelijken en rijken zorgen voor welzijn van de behoeftigen
Voedselpakketten
Professionalisering:
Opkomst beroepskrachten
Beroep hulpverlener wordt uitgeoefend op basis van theoretische kennis
en een uniforme opleiding
C.O.O. (Commissie voor openbare onderstand), Wet op het
bestaansminimum (1974)
B. Geschiedenis van de opleiding maatschappelijk werk
1ste opleiding maatschappelijk werk in Amsterdam in 1899
Tussen 1920 en 1922 8 Sociale scholen in België
Individuele hulp
Sociale actie
1945: Titel Maatschappelijk werker beschermt bij wet
Jaren 80/90: Witte woede
2004: Master in sociaal werk (niveau 7)
2007: onderscheid graduaat (niveau 5) / bachelor (niveau 6)
2009: graduaat valt onder HBO5
2019: graduaat ingericht door hogescholen
2020: 12 hogescholen in Vlaanderen bieden de opleiding sociaal werk, terwijl
3 universiteiten een master sociaal werk aanbieden.
6
, Les 3: Basishouding en basistaken
Fundamenten maatschappelijk werk:
1. Mensbeeld
2. Emancipatorisch werken / empowerment
3. Basishouding
4. Basistaken
1. Mensbeeld
= voorstelling van de mens als dusdanig
Het zijn veronderstellingen, aannames, impliciete beelden en gedachten
Niet altijd bewust
Niet altijd uitgesproken
Het is een gevolg van een persoonlijke geschiedenis
Voorbeelden:
o Nederlanders zijn gierig
o Marokkanen stelen
1.2. Belang van een mensbeeld
Iemands mensbeeld ligt aan de grondslag van zijn/haar houding.
Iemands mensbeeld bepaald zijn/haar handelen of gedrag.
Iemand mensbeeld heeft invloed op zijn/haar basishouding en werkhouding
Mensbeeld basishouding werkhouding
Je hebt bepaalde ideeën over bv
iemand die drugs gebruikt. Je gaat
dus automatisch op een bepaalde Denke
Voelen Doen
manier over iemand denken. Ook n
hoe je je voelt en hoe je handelt
hangt hiervan af.
Wat er in een begeleiding gebeurt en de doelstelling die men nastreeft wordt
uiteindelijk bepaald door het mensbeeld dat zowel begeleider als cliënt hanteren.
Het mensbeeld fungeert als een venster waardoor we naar de werkelijkheid kijken.
De kleur van het glas waardoor we kijken bepaalt mede wat we menen te zien. Er
is een bepaalde filter voor het venster dat maakt hoe je naar bepaalde dingen
kijkt.
7
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller amberverelst. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.37. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
78998 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now