Summary
Samenvatting filosofie van de relationele zorg 2
- Course
- Institution
samenvatting filosofie 2
[Show more]
Seller
Follow
chlovanhoenacker
Reviews received
Content preview
Filosofie1. Systeemdenken
1. Inleiding
In de systeemtheorie gaat het niet in eerste instantie om individuele personen, maar om relaties
tussen personen, relatiepatronen, groeps- en gezinsstructuren en andere menselijke verbanden
waarin mensen met elkaar verkeren
Het beidt een denkkader om aan deze behoeften tegemoet te komen
Het systeemdenken is een manier van kijken naar en omgaan met individu-overstijgende
sociale systemen (zoals gezinnen, leefgroepen, teams, organisaties en andere groeperingen)
- de sociale systemen voldoen steeds aan bepaalde kenmerken en wetmatigheden die voor
sociale systemen in het algemeen gelden (de wetmatigheden liggen vooral op gebied van de
communicatie binnen deze systemen)
De aandacht gaat dus niet uit naar individuen die deel uitmaken van het systeem, maar naar het
systeem als geheel en naar de relatie- en communicatiepatronen die het systeem kenmerken
Binnen de systeemtheorie staat het begrip informatie centraal
- er wordt niet in de eerste plaats gedacht aan bedoelde en gestuurde informatie, maar aan
de voortdurende stroom van zowel verbale als non-verbale, onbewuste en onbedoelde
signalen die mensen uitzenden en ontvangen
Er geldt dat alle gedrag communicatie is en dat de volgende 4 begrippen identiek zijn :
- communicatie = interactie = gedrag = beïnvloeding
Systeemtheorie is individu-overstijgend
- de systeembenadering biedt niet alleen een manier om naar systemen te kijken, maar
verschaft ook aanknopingspunten om binnen systemen interventies te doen vanuit het
bredere zicht op het geheel
- het heeft dus een theoretische, maar ook praktische kant —> levert de grondslag voor het
doen van interventies bij het werken met gezinnen, leefgroepen, teams, organisaties en
wijken
Het gaat altijd over NU
- de context is belangrijk om te begrijpen waar iemand nu mee kan zitten (niet om in het
verleden oorzaken te zoeken voor het actuele gedrag)
2. Systeemtheorie
Systeemtheorie
- manier van denken, een specifieke benaderingswijze, waarmee de verschillende soorten
werkelijkheid waarbinnen de theorie haar toepassing vindt, op een vruchtbare wijze
benaderd kunnen worden
- het gaat om een bril waardoor je naar werkelijkheid kunt kijken
3. Definitie van het begrip systeem
Systeem
- samenspel van elementen en van betrekkingen tussen die elementen, dat als geheel
functioneert door de onderlinge afhankelijkheid van de elementen en dat voor de
betrokken elementen bepaald functies vervult
Pagina 1 van 28
,De systeemtheorie heeft niet het individu, maar het individu in zijn omgeving tot onderwerp —> de
onderlinge relaties vormen het wezen van het systeem
Voorbeelden van een systeem
- gezin
- leefgroep
- vriendengroep
- team
- organisatie
De kern van het systeem wordt gevormd door de betrekkingen die deze individuen onderling met
elkaar onderhouden en het patroon dat die betrekkingen met elkaar vormen (dus niet door de
eigenschappen van de individuen die deel uitmaken van het systeem)
Een systeem heeft een structuur
4. Het ‘kader’ en de ‘context’ als kernbegrippen
De begrippen van de systeemtheorie zijn nogal abstract —> hieronder zijn omschrijvingen die de kern
van de systeemtheorie onder woorden brengt
Wanneer een bepaalde wetenschap objecten met behulp van de systeemtheorie bestudeert :
- wil men die objecten bestuderen in een breder kader, geplaatst in hun context
- wil men wil naar de dingen kijken via het meer omvattend geheel
- kan men een beter begrip van de sociale werkelijkheid krijgen indien men de brede blik
hanteert en probeert de dingen in een breed perspectief te bezien
- ziet men eenvoudig meer wanneer men vanuit het geheel naar de delen kijkt en de dingen
probeert synthetisch of vanuit het geheel te benaderen
- probeert men de objecten te zien als onderdelen van en beïnvloed door het systeem
waarvan zij deel uitmaken
- gaat het om een wijze van benaderen waarbij men veel aandacht heeft voor de structuur
waarbinnen deze dingen hun plaats en hun onderlinge verband hebben
- gaat het om ‘inclusief’ denken en kijken, wat betekent dat men de omgeving ‘meeneemt’
in zijn wijze van kijken en benaderen
5. De belangrijkste uitgangspunten van de systeemtheorie
De kern van de systeemtheorie kan worden samengevat in 5 principes
- 1. het geheel is meer dan de soms van de delen
- 2. binnen het systeem (geheel) zijn de delen van elkaar afhankelijk
- 3. het systeem bepaalt in belangrijke mate het gedrag van de individuen
- 4. het systeem probeert zich op allerlei manieren aan te passen aan zijn omgeving, omdat het
wil overleven
- 5. een systeem heeft de eigenschap zichzelf te handhaven en te blijven voortbestaan wanneer
het eigenlijk geen recht van bestaan meer heeft
5.1. Het geheel is meer dan de som van de delen
- het systeem heeft een eigen karakter dat niet te herleiden is tot de eigenschappen van de
delen
- deze beschrijving werd al in de groepsdynamica gehanteerd —> de groep is meer dan de
som van haar delen
Pagina 2 van 28
, - bv. de groep heeft een bepaald karakter en kan bijvoorbeeld als energiek, coöperatief of sterk
samenhangend worden getypeerd
5.2. Binnen het systeem (geheel) zijn de delen van elkaar afhankelijk
- in een systeem hangt alles met alles samen —> daardoor heeft de verandering in een
systeem een heel eigen karakter
- als er in een systeem iets verandert, komt het gehele systeem in beweging
- bv. door de vermaatschappelijking van de zorg, worden bedden in ziekenhuizen afgebouwd, ten
voordele van de thuiszorg die verder uitgebouwd wordt
5.3. Het systeem bepaalt in belangrijke mate het gedrag van de individuen
- ieder gedrag van een individu wordt bepaald door het systeem en de omgeving
- sommige mensen hebben de weldadige ervaring in een team te werken dat het beste in
hen naar boven haalt
- anderen hebben het slechter getroffen : hun kwaliteiten worden in hun werksituatie niet
zichtbaar omdat ze het mikpunt zijn van pestende en sarrende collega’s
- bv. Iris werkt sinds kort op een dienst chirurgie. ze heeft soms last van stotteren en dit neemt toe als
ze zich nerveus voelt. Iris voelt zich als nieuwe collega heel sterk opgevangen door het team, het valt
haar op dat ze de laatste tijd op het werk weinig stottert
5.4. Het systeem probeert zich op allerlei manieren aan te passen aan zijn omgeving, omdat
het wil overleven
- een systeem adapteert zich steeds aan de omgeving om te overleven
- bv. een bedrijf doet marktonderzoek om in te spelen op de wensen van de consument. Een
organisatie stelt haar doelen bij als blijkt dat de oude doelen niet meer voorzien in de behoeften van de
samenleving
5.5. Een systeem heeft de eigenschap zichzelf te handhaven en te blijven voortbestaan
wanneer het eigenlijk geen recht van bestaan meer heeft
- ieder systeem tracht zich te handhaven, een kwestie van overleven en blijven
voortbestaan
- bv. een eerstelijnsorganisatie werd overbodig toen de regering bepaalde dat de hulpverlening aan
allochtonen vanaf een bepaald moment tot de reguliere taken van het algemeen maatschappelijk werk
zou gaan behoren. De instelling heeft zichzelf toen gepositioneerd als een tweedelijnsinstelling, die zich
ten doel stelde de deskundigheid te bevorderen van eerstelijnszorgverleners op het gebied van de
hulpverlening aan allochtonen
6. Kenmerken van open systemen
6.1. Niveau’s waarop systemen en delen geformuleerd kunnen worden
- de niveau’s waarop systemen en hun delen worden geformuleerd, variëren van situatie tot
situatie en worden in eerste instantie bepaald door de belangstelling en behoefte van
degene die het systeem beschrijft of bestudeert
- het flexibele karakter van het systeembegrip maakt dat de gebruiker het niveau waarop hij
het systeem definieert zelf mag bepalen —> de keuze moet zinvol zijn, tot inzicht leiden en
erop gericht zijn dat ze de gebruiker een beter zicht op en begrip van het systeem biedt
Pagina 3 van 28
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller chlovanhoenacker. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.93. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
53068 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now