KUL - Fundamentele Wijsbegeerte - Guy Claessens - VOLLEDIGE samenvatting (incl. leerstof van boek, powerpoints en notities van de lessen) - Het bevat dus al de te kennen leerstof - Document bestaat uit 74 pagina's - Ik heb enkel van dit document gestudeerd in de blok en ik was geslaagd met 17/20 :)
Inleiding
1. Plato’s grot
Allegorie = andere manier van zeggen/uitgebreide metafoor
Filosofie vertrekt vanuit de verwondering/betekenisverlies
Men gaat dat betekenisverlies theoretiseren
Voorwerp van verwondering = alles
Verwondering is niet alleen beginpunt maar blijft ook de leidraad die het denken
altijd in haar greep houdt
Wereld is vooraf geordende structuur
Als wij op wereld komen, krijgen wij naam, taal, familie, … -> dit bepalen wij zelf
niet
Soms wordt symbolische orde doorbroken door wat echt is
Bv. bij trauma’s, bij schaterlach verlies je de controle, …
Als je kijkt naar werkelijkheid moet je blik van een kind aannemen
Je moet beseffen dat werkelijkheid een constructie is en dat kan je vernietigen
2. Filosofie en ideologie
Verwondering van filosofoof is niet voldoende DUS
Zonder dit zou filosfie niets meer zijn dan puur cynisme of kritiek op het bestaande
MAAR verwondering blijft in het spel
Filosofie stelt zich open
Ruimte voor kritiek
Alleen waar verworven inzichten altijd opnieuw worden aangevochten, kan er
sprake zijn van filosofie
Filosofie vs. ideologie
Wordt niet meer aan getwijfeld
Definitieve zekerheden
1
, Conservatief
Door het voorlopige karakter kan je denken dat filo nooit tot definitieve resultaten leidt
Er is een onmiskenbare voortdurende verfijning van het denken aan de gang b
Bv. afschaffing van slavernij
3. Historiciteit van de filosofie
Vragen die worden gesteld passen zich aan aan spatio-temporele context
Filosofische vragen én antwoorden zijn altijd de uitdrukking van een
welbepaalde tijdsgeest
Elke verklaring of interpretatie van een ervaring is zelf historisch bepaald
Filosofie is wezenlijk historisch
Historisme = het geloof dat alles historisch bepaald is
Historisch object én subject
Object = alles en iedereen voor mij
Subject = ik
Objectiviteit wordt onderuit gehaald want onze interpretatie is voor de
geschiedenis ook maar één van de vele interpretaties DUS geen objectieve
maatstaf
4. Wereldbeeld
Bestaanshorizon waarin we zijn geworpen ~ geworfenheit
Voor ons gekozen
Slechts gedeeltelijk expliciteerbaar
Veranderlijk:
Revoluties
Avant-garde
Breuken
Wijsbegeerte vs wereldbeeld (maatschappij/tijdsgeest)
Kritisch – progressief
Conservatief – legitimerend
2
,Deel 1: Lotgevallen van de filosofische
rationaliteit
1. Oudheid (6 e E v. Chr.)
§1. Van mythos naar logos
Griekse cultuur is gebaseerd op oeroude tradities, die worden gefundeerd aan de hand
van verhalen/mythen
Verwijst naar eenmalige grond-leggende gebeurtenis dat buiten onze tijd
plaatsvond
Natuurkrachten en hemellichamen worden beschreven als antropomorfe
goden en de wereld is het effect van hun contingente beslissingen en
relaties
Bv. Persephonè ~ seizoenen
Niet kritisch: mythe trekt de geldigheid van haar verklaringsmethode niet in
twijfel
Normatief en legitimerend: ze verklaart waarom dingen zo moeten zijn en
legitimeerd het ook
In 6de E v Chr. ontstaat er een cultuurschok
Door contact met vreemde volkeren
Antropomorfisme = goden worden afgebeeld als mensen en dus beïnvloed
door mensen
Godsbeelden verschilden van volk tot volk
Ook manier van overlevering verandert en we gaan van mondelinge naar
schriftelijke cultuur
Door schrift wordt een mythe iets extern en dat kan je analyseren
DUS er komt kritiek op mythe
Men gaat nu naar logos, rede, uit-leg (alle situaties waar uitleg verschuldigd is, vragen
om logos)
Uitleg die gegeven wordt zal moeten beantwoorden aan de vereisten van
universaliteit, objectiviteit en systematiek
MAAR mythos -> mytho-logie -> logos
In mythos zat al logos maar nu is er meer nadruk op logos + mythos verdwijnt
nooit helemaal uit logos
3
, Bv. eenheid brengen in de veelheid van onsamenhangende verhalen en in
de vaak inconsistente weergaven van de genealogie van de goden
Er vindt een desacralisering van de natuur plaats
Want er is een loskoppeling van de natuur en goddelijke verschijnselen
Goddelijke verschijnselen worden aan een god gekoppeld en gaan naar
Olympos = natuur wordt attribuut van een god
Gevolg van mythos -> mytho-logie -> logos
Gevolg van desacralisering van de natuur
Gevolg van theorie, beschouwing, onderzoek
§2. Natuurfilosofen (Heraclitus en Parmenides)
Filosofie ontstaat als natuurfilosofie
Gedesacraliseerde natuur als phusis
Phusis = natuur
Natuur is een organisme dat zichzelf in stand houdt en moet dus verklaard
worden vanuit principes die zelf een onderdeel zijn van de natuur
Het universum wordt gezien als een kosmos
Grieken geloven dat de rede parallel loopt met de rede van de natuur
Natuur kan verklaard worden door 1 oerstof (=materieel)
Bv. Bliksem is niet van Zeus maar bliksem heeft te maken met vuur en dat
kan je verklaren dat alles uit oerstof moet komen
A. Heraclitus (6 d e E v. Chr.)
Ware werkelijkheid is te vinden in de chaotische wirwar van fenomenen (=onze
werkelijkheid)
Alles vloeit, niets blijft
Wereld is onderhevig aan een permanente flux
Bv. onmogelijk om tweemaal in dezelfde stroom af te dalen
Werkelijkheid = worden = vergankelijkheid/veranderlijkheid
Spanning tussen tegengestelden is wezenlijk voor de orde van de wereld
Logica van kosmos = eenheid van tegenstellingen
Tegengestelden hebben elkaar nodig (bv. dag en nacht)
Tegengestelden gaan in elkaar over (bv. jong naar oud)
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller In8. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $17.83. You're not tied to anything after your purchase.
