In deze samenvatting vindt je een overzicht van de belangrijkste punten van hoofdstukken 5 t/m 10 die geleerd moeten worden voor het vak Wereldoriëntatie 1 van de AOLB.
,Inhoudsopgave
Geschiedenis.....................................................................................................................................3
5 Tijd van Ontdekkers en Hervormers (1500-1600)............................................................................3
5.1 Europeanen op ontdekkingsreis...............................................................................................3
5.2 Het ware geloof als inzet..........................................................................................................4
5.3 Van centralisatie naar afscheiding...........................................................................................4
6 Tijd van Regenten en Vorsten (1600-1700).....................................................................................6
6.1 Strijd, onafhankelijkheid en grote mogendheid.......................................................................6
6.2 Een spin in een wereldhandelsweb..........................................................................................6
6.3 Een gouden eeuw.....................................................................................................................7
7 Tijd van pruiken en revoluties (1700-1800).....................................................................................8
7.1 Verdeeldheid in de Republiek..................................................................................................8
7.2 De Bataafse Republiek.............................................................................................................8
7.3 Economische achteruitgang en nieuwe ideeën........................................................................8
8 Tijd van Burgers en Stoommachines (1800-1900).........................................................................10
8.1 Ontwikkelingen in de eerste helft van de negentiende eeuw................................................10
8.2 Industriële revolutie...............................................................................................................11
8.3 Ontwikkelingen in de tweede helft van de negentiende eeuw..............................................11
8.4 Culturele ontwikkelingen in de negentiende eeuw................................................................12
9 Tijd van Wereldoorlogen en Holocaust (1900-1950).....................................................................13
9.1 De eerste wereldoorlog (1914-1918).....................................................................................13
9.2 Het Interbellum (1918-1939).................................................................................................13
9.3 De Tweede Wereldoorlog (1939-1945)..................................................................................14
9.4 Wederopbouw en dekolonisatie (1945-1950)........................................................................15
9.5 Cultuur in de eerste helft van de twintigste eeuw.................................................................16
10 Tijd van Televisie en Computers (vanaf 1950).............................................................................17
10.1 Politieke ontwikkelingen op wereldschaal...........................................................................17
10.2 Sociaaleconomische ontwikkelingen: opbouw van een verzorgingsstaat............................19
10.3 Culturele ontwikkelingen: naar een multiculturele samenleving.........................................20
, Geschiedenis
5 Tijd van Ontdekkers en Hervormers (1500-1600)
5.1 Europeanen op ontdekkingsreis
In de middelweeuwen was de wereld van de bevolking slechts beperkt tot Europa en de
kusten van de middellandse zee. Ze hadden geen idee dat de wereld veel groter was.
5.1.1 Eerste fase van de ontdekkingsreizen
Marco Polo was de eerste Europeaan die reisde naar het Verre Oosten, hij verbleef 26 jaar
aan het hof van de Mongoolse keizer en reisde zijn hele rijk af. Marco begon zijn reis in 1271.
Dit was dus nog in de tijd van de Steden en Staten.
In de late 15e, begin 16e eeuw komen er initiatieven voor de eerste ontdekkingsreizen. Zij
hebben als doel om een weg te vinden naar Indië en daar zelf specerijen te halen. Handel
was de drijvende factor, maar al snel ging het ook om het koloniseren van de landen. Hierbij
werd geen rekening gehouden met de mensen die daar leefden, deze werden gezien als
minder en soms niet eens meer als mensen.
De eerste initiatieven om een vaarroute naar Indië te vinden komen vanuit Spanje en
Portugal. In 1486 bereikt Bartholomeus Diaz. In Spanje melde Columbus zich en begon in
1492 aan zijn reis. Hij wilde Indië bereiken via het westen, want hij was ervan overtuigd dat
de aarde rond was. In oktober 1492 kwam hij aan in Zuid-Amerika en noemde hij de
bewoners daar indianen. Hij was er heilig van overtuigd Indië te hebben bereikt. De
Italiaanse ontdekkingsreiziger Amerigo Vespucci reist nog 4 maal via de route van Columbus.
Naar hem wordt het land Amerika genoemd. Er komen veel nieuwe gewassen mee terug,
aardappelen, mais, tomaten en tabak. Vasco da Gama is dan degene die in 1498 in India
landt. De Portugezen weten zo de Arabische tussenhandelaars uit te schakelen. Voortaan
komen de specerijen uit Azië rechtstreeks naar Lissabon en van daaruit verder West-Europa
in.
De paus regelt in 1494 met het verdrag van Tordesillas de grens tussen Spaans en Portugees
gebied.
De Portugees Fernao Mahalhaes vertrekt in 1519 zuidwaarts, hij is ervan overtuigd dat er
een doorgang is om de specerijeneilanden makkelijker te bereiken. Hij vaart met 5 schepen
en 256 bemanningsleden. Tijdens zijn tocht sneuvelen velen. Echter bereiken in 1522, 18
bemanningsleden met 1 schip weer het thuisfront. Zij zijn de eersten die een rondje om de
aarde hebben gevaren.
5.1.2 Tweede fase van de ontdekkingsreizen
In de laten 16e en vroege 17e eeuw vindt de tweede fase van de ontdekkingsreizen plaats. Nu
willen de Hollanders en de Engelsen een weg naar Indië vinden. Zij willen ‘om de Noord’
varen. Jan Huygen van Linschoten, die jaren in dienst was van Portugal, neemt een pakket
vol met vaarroutes mee terug naar Nederland in 1592. Hij adviseert om naar Indië te varen
in plaats van India, de Portugezen vertonen zich daar namelijk amper. De Siberische kust
wordt echter een stuk kleiner geschat dan die in werkelijkheid is. Twee reizen, met
waaronder Willem Barentz, lopen op niets uit. Een derde poging in 1596 onder leiding van
Barentz. Weer mislukt de poging en leggen de Nederlanders zich erbij neer dat een
noordelijke vaarroute niet mogelijk is.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller mxxc0907. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.50. You're not tied to anything after your purchase.
