Summary
Samenvatting Nectar Biologie Hoofdstuk 14: Zenuwstelsel
- Course
- Level
- Book
Samenvatting van hoofdstuk 14 van Nectar Biologie
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
boeky
Reviews received
Content preview
H14 Zenuwstelsel14.1 | Indeling zenuwstelsel | Binas 88B
Zenuwstelsel bestaat uit 2 delen:
o Centraal zenuwstelsel (CZS): neuronen (zenuwcellen) van hersenen en ruggenmerg
met ondersteunende cellen (BINAS 88B).
o Perifeer zenuwstelsel: aan- en afvoerende uitlopers van neuronen in het CZS,
gelegen in zenuwen. Uitlopers verbinden als aan- en afvoerkabels (zenuwen) alle
delen van het lichaam met het CZS.
Centraal zenuwstelsel | bron 4, Binas 88C
Bestaat uit:
o Grote hersenen, beide helften verbonden door hersenbalk.
o Hersenstam (reptielenbrein).
o Kleine hersenen.
o Verlengde merg verbindt hersenen met het ruggenmerg.
Te onderscheiden:
o Grijze stof: cellichamen van neuronen.
o Witte stof: uitlopers van neuronen omgeven door myeline.
In hersenen ligt grijze stof aan buitenzijde en witte stof aan binnenzijde; bij ruggenmerg
andersom.
Hersenen zijn sterk doorbloed (-> constante aanvoer van glucose en zuurstof).
Hersenen, ruggenmerg en hun bloedvaten zijn extra beschermd door 3 vliezen. Cellen van
haarvaten in de hersenen vormen samen met astrocyten (gliacellen) de bloed-hersenbarrière
(bron 4 blz. 174).
o Astrocyten/gliacellen: steuncellen met veel uitlopers en een groot aantal functies.
Vormen gesloten kring rond bloedvaten in de hersenen -> bescherming tegen
ongewenste stoffen.
Hersenvliezen beschermen de hersenen.
Hersenschors | Binas 88C
Grijze deel van de grote hersenen.
Bevat centra voor elk type zintuig (sensorisch) en voor elk lichaamsdeel (motorisch).
Primaire sensorische centra: verwerken informatie vanaf het zintuig tot bewustwording.
o Vb: geluid komt binnen in primaire gehoorcentrum -> bewustwording -> je hoort geluid.
Secundaire sensorische centra: koppelen de informatie van primair centrum aan
geheugeninformatie.
o Vb: het geluid wordt geïnterpreteerd in secundair gehoorcentrum -> je herkent het nummer.
Primaire motorische centra: bedenken beweging voor kleine groep spieren.
o Kleine gebieden met neuronen die allemaal een eigen groep spieren aansturen.
Secundaire motorische centra: bevat geheugeninformatie om bewegingen gecoördineerd uit
te voeren.
Primaire schors is verbonden met gebieden in secundaire schors.
Elk type zintuig heeft een eigen primair en secundair sensorisch centrum in de schors van de
linker- en rechterhersenhelft.
Hoe omvangrijkeren complexer de informatiestroom, des te groter de centra (tong, handen).
(Motorische schors van de) linkerhersenhelft stuurt rechter lichaamshelft aan, en
rechterhersenhelft de linker lichaamshelft. Links en rechts werken nauw samen.
, Hersenstam | Binas 88C
Algemeen:
o Bevat centra voor vitale functies (bloedcirculatie, lichaamstemp., ademhaling).
o Reflexen van hoofd lopen via hersenstam.
Vb: fel licht -> netvlies -> hersenstam -> pupil verkleinen.
Bestaat uit:
o Middenhersenen: beloningscentrum
Beloont bepaalde gedragingen (eten na honger) met prettig gevoel.
o Pons: verbinding tussen grote en kleine hersenen, geeft informatie evenwichtszintuig
door aan kleine hersenen.
o Verlengde merg: verbindt hersenen met ruggenmerg; kruising zenuwbanen
(linkerhersenhelft krijgt info uit rechterlichaamshelft en stuurt daar de spieren aan,
etc.).
Kleine hersenen
Coördineren bewegingen, in samenwerking met grote hersenen, hersenstam en ruggenmerg.
Hypothalamus | Binas 87B
Betrokken bij homeostase: thermostaat, biologische klok (BINAS 87B), stuurt hypofyse aan.
Thalamus
Filter voor zintuiglijke informatie: wat gaat waar naartoe in de hersenen, en wat wordt
tegengehouden.
Voor goede werking dopamine nodig uit voorste deel hersenschors. Bij ADHD is dit deel
minder actief, dus minder dopamine, dus slechte filtering.
Ruggenmerg | Binas 88J+K+L
Ruggenmerg bevat hoofdzenuwkabels van het lichaam. De lange geïsoleerde neuronen (witte
stof) liggen aan buitenkant; grijze cellichamen aan binnenkant (BINAS 88J+K).
Aanvoerende impulsen voor de hersenen komen binnen aan de rugzijde: cellichamen van
deze neuronen liggen tegen het ruggenmerg aan in het spinaal ganglion.
o Spinaal ganglion is een verdikking vlak voor het ruggenmerg met daarin de
cellichamen van de aanvoerende neuronen bij elkaar.
Afvoerende impulsen verlaten aan de buikzijde het ruggenmerg: cellichamen van deze
neuronen liggen nog in de grijze stof van het ruggenmerg.
31 paar ruggenmergszenuwen maken verbinding met organen in romp en ledematen; naast
ruggenmerg nog 2 zenuwbanen (grensstreng en zwervende zenuw; BINAS 88L) voor
aansturen vitale organen.
www.bioplek.org/animaties/zenuwstelsel/centraalzenuwstelsel.html
Reflexen
Reflexen zijn reacties op een prikkel zonder bewustwording vooraf.
Aangeboren reflexen: vanaf de geboorte aanwezig; lopen via ruggenmerg (bv.
kniepeesreflex) of hersenstam (hoofd- en halsreflexen (bv. pupilreflex)).
Aangeleerde reflexen: automatische, geleerde reactie; verloopt wel via de hersenen.
Route van de reflex = reflexboog: zintuigcellen -> sensorische neuronen -> schakelcellen ->
motorische neuronen -> spier- of kliercellen.
www.bioplek.org/animaties/zenuwstelsel/reflexboog.html
14.2| Neuronen | Binas 88A
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller boeky. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.21. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
70055 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now