Samenvatting Biologie voor jou - 5VWO - Thema 1 Regeling en Thema 2 Waarneming en Gedrag
9 views 0 purchase
Course
Biologie
Level
VWO / Gymnasium
In deze samenvatting wordt thema 1: regeling en thema 2: waarneming en gedrag behandeld van het A boek Biologie voor jou voor 5VWO. De samenvatting is erg uitgebreid en bevat belangrijke afbeeldingen, begrippen, en de processen zoals impulsgeleiding worden uitgebreid beschreven.
Hoofdstuk 1
De werking van hormonen
Hormoonklieren worden ook wel endocriene klieren genoemd. De afgifte van hormonen door de
hormoonklier heet secretie. Klieren met een afvoerbuis het exocriene klieren. Zweetklieren en
speekselklieren zijn exocriene klieren.
Wanneer een hormoon in het cytoplasma komt, bindt het hormoon meestal aan een receptoreiwit.
Hierdoor ontstaat een hormoon-receptorconplex. Het komt via een kernporie binnen en kan dan
bepaalde genen in het DNA aan- of uitzetten. Andere hormonen binden aan een receptoreiwit op het
celmembraan. Intracellulair wordt dan bepaald signaalmolecuul gevormd: de second messenger. Die
geeft het signaal in de cel door. Dit kan bijvoorbeeld zorgen voor het activeren van een enzym. Het
signaal van een hormoon dat bindt aan een receptor op het celmembraan, kan in de cel worden
versterkt. Doordat het signaal wordt doorgegeven, worden er veel signaalmoleculen geactiveerd wat
zorgt voor een grote reactie in de cel. Wanneer een signaal via meerdere schakels in de cel wordt
doorgegeven, spreek je van cascade.
, Het zenuwstelsel
Het zenuwstelsel bestaat uit het centrale zenuwstelsel (zie centrale zenuwstelsel) en het perifere
zenuwstelsel; zenuwen die alle delen van het lichaam verbinden met het centrale zenuwstelsel.
Een prikkel is een invloed uit het milieu op een organisme. De prikkels neem je waar met
zintuigcellen, ook wel receptoren (ontvangers) genoemd. De prikkels worden omgezet in impulsen en
worden door neuronen geleidt naar het centrale zenuwstelsel. Neuronen noemen we conductoren
(geleiders). Spieren en klieren reageren op impulsen. Daarom noemen we hen de effectoren
(uitvoerders).
Zenuwweefsel bevat naast neuronen gliacellen. Dit zijn cellen die zorgen voor de
stevigheid van het zenuwstelsel, maken myeline aan en handhaven de homeostase
van de weefselvloeistof. Op de afbeeldig is een neuron te zien. Neuronen geleiden
impulsen en geven signaalmoleculen af die je neurotransmitters noemt (zie
impulsoverdracht).
Sensorische neuronen geleiden impulsen van receptoren naar het
centrale zenuwstelsel. Schakelneuronen geleiden impulsen binnen
het centrale zenuwstelsel. Schakelneuren kunnen impulsen ontvangen
van sensorische neuronen die doorgegeven moet worden naar een
motorische neuron, maar een impuls die doorgegeven van een
schakelneuron naar een schakelneuron is ook mogelijk. Motorische
neuronen geleiden impulsen van het centrale zenuwstelsel naar
spieren en klieren.
Centrale zenuwstelsel
Het centraal zenuwstelsel bestaat uit het autonome zenuwstelsel en het animale zenuwstelsel.
De cognitieve processen worden door het animale zenuwstelsel gestuurd. Dit zijn processen waar je je
bewust van bent, bijvoorbeeld het bewegen van je arm. Het animale zenuwstelsel gebruikt de
skeletspieren om de processen tot stand te brengen.
De automatische processen die worden geregeld in de hersenstam, zoals ademhaling, worden gestuurd
via het autonome zenuwstelsel. Dit gebeurt door de gladde spieren (darmen, maag, lever enz). Deze
spieren regelen de processen waar de persoon niet bewust van is, zoals de glucosegehalte in je bloed
regelen.
Het autonome zenuwstel is onder te verdelen in twee delen;
- Het parasympatische deel: dit deel zorgt voor de regeling
van de processen wanneer het lichaam in rust is; het
vernauwen van de pupillen, vertraagt hartslagfrequentie,
remt de afgifte glucose door de lever, verlaagt de
ademhalingsfrequentie.
- Het ortosympatische deel: dit deel zorgt voor de regeling
van de processen wanneer het lichaam in actie is; verwijdt
de pupillen, verhoogt hartslagfrequentie, remt de
speekselafscheiding, stimuleert de afgifte van glucose door
de lever.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller dagdasrana. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.72. You're not tied to anything after your purchase.
