Summary
Samenvatting Samengevat vwo Aardrijkskunde
- Course
- Level
- Book
In deze samenvatting wordt de gehele CE-stof voor het vak Aardrijkskunde behandeld. Inclusief begrippen en afbeeldingen.
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
nikkineuteboom
Content preview
Domein WereldExploitatie Kolonie > moederland haalt Vestigingskolonie > gebied wordt gebruikt
grondstoffen uit dit gebied. om migranten uit het moederland te
∟ Gevolgen: huisvesten.
- vaak geweld tegen de lokale bevolking
- mensen worden uitgebuit (geen eerlijke prijs)
- mensen worden verjaagd (moederland heeft
het land nodig)
< 18e eeuw - ontdekkingsreizigers
18e eeuw - kolonisatie en europeanisering
∟ cultuurelementen verspreiden wereldwijd
e
19 eeuw - industriële revolutie
∟ gebieden waren toegankelijker door verbeterde infrastructuur (ontsluiting)
∟ veel machtsstrijd om gebieden met als gevolg dekolonisatie
∟ wereldmacht lag voornamelijk bij de Sovjet-Unie en de Verenigde Staten
20 eeuw - 1e en 2e wereldoorlog
e
21e eeuw - technologische revolutie
∟ globalisering
∟ tijd-ruimte compressie (handel/contact verloopt sneller)
- Tijd-ruimte compressie > wereld steeds kleiner door afname van relatieve afstand, versterkt de
globalisering doordat wereldwijd economieën en bedrijven verstrengeld raken.
- Globalisering > wereldwijd proces van integratie van landen door lagere kosten van transport
en communicatie en de steeds grotere stroom goederen, diensten, kennis en mensen.
- Diffusie > verspreiding van culturen door bijvoorbeeld kolonisatie en migratie. Wereldwijd
ontstaan er gelijke cultuur trends bijvoorbeeld door amerikanisering en door verwestering.
Centrum Land Semi-periferie (BRIC) Periferie
- weinig landbouw - minder landbouw - veel landbouw
- minder industrie - veel industrie - weinig industrie
- grote dienstensector - groeiende dienstensector - weinig diensten
Hoe hoger het BNP, hoe meer mensen in de tertiaire sector (diensten) werken, hoe hoger de
ontwikkeling van het land.
De rol van de staat verminderd door globalisering, grenzen
krijgen minder betekenis. Economische globalisering leidt
tot politieke samenwerkingen, maar ook tot toenemende
concurrentie tussen steden en regio’s. Globalisering wordt
mede mogelijk gemaakt door de wereldwijde
kapitaalstromen die 24/7 kunnen plaatsvinden zonder
belemmeringen. Er is een internationale arbeidsverdeling
ontstaan, waarbij handelen verricht worden in gebieden
waar ze het meest opleveren. Globalisatie leidt tot economische en sociale ongelijkheid tussen landen,
ten nadele van ontwikkelingslanden. Ook schermen de rijkere landen soms hun economie af, zo krijgen
bedrijfjes in eigen land ook een kans, maar dit gaat ook ten nadele van de periferie landen.
, - Backwash effects > negatieve invloed van contact met centrum zoals het vertrekken van de
beste arbeidskrachten en onttrekking van grondstoffen.
- Spread effects > positieve invloed van contact met centrum zoals economische groei en
overdracht van kennis; leidt tot ontwikkeling.
- Triade > economische grootmachten VS (noord), Europa en Japan.
- Fragmentarische modernisering > een land met moderne en traditionele gebieden.
- Offshoring > verplaatsen van delen van het bedrijf naar andere landen.
- Outsourcing > (deel) productie uitbesteden aan andere bedrijven (vaak in andere landen).
- Agglomeratievoordelen > de voordelen van bedrijfsvestiging in de grote stad door de
aanwezigheid van een afzetmarkt, andere bedrijven in de buurt en een goede infrastructuur.
De welvaart kan gemeten worden door te kijken naar het BBP per hoofd. Dit kan lastig zijn doordat:
- het omrekenen naar een andere valuta lastig kan zijn (geen vastgestelde wisselkoers),
- het verschil in koopkracht niet gelijk is: wat je kunt kopen van €1000,- verschilt sterk,
- alleen de formele sector zichtbaar is, terwijl in arme landen de informele sector juist groot is.
Ook kan er gekeken worden naar de verdeling van de beroepsbevolking (landbouw/industrie/diensten).
Hoe hoger het ontwikkelingspeil, des te hoger de verstedelijkings-/urbanisatiegraad en des te lager
het verstedelijkingstempo. De steden lopen voor in ontwikkeling. Het geboortecijfer zal in dit geval
ook laag zijn en er zal een grote groep in de dienstensector werken.
- Urbanisatiegraad > percentage van de totale bevolking dat in de steden woont.
- Urbanisatietempo > percentage waarmee de urbanisatiegraad per jaar toeneemt.
∟ trek van platteland naar steden door voornamelijk jonge mensen. Deze groep heeft
een hoge vruchtbaarheid en levensverwachting, waardoor steden snel kunne groeien.
- Metropool > grootstedelijk gebied met een centrale stad, voorsteden en omringend
dichtbevolkt gebied.
- Megalopolis > grootstedelijk gebied in noordoosten VS; overlappende metropolen als Boston
tot en met Washington (Boswash).
- Wereldstad > stedelijk knooppunt met grote politieke, economische en culturele invloed die als
mondiaal beslissings- en beheercentrum fungeert. Voorwaarde is wel een goede ligging/
bereikbaarheid en een mainportfunctie met een centrale plaats in deze mainport.
- Megastad > stad met meer dan 10 miljoen inwoners.
- Kosmopolitische levensstijl > de wereldburger en staat open voor wereldwijde invloeden.
, De ruimtelijke opbouw van Amerikaanse steden
Centraal zit het zakencentrum met een
overgangszone naar woonwijken en
voorsteden. Er is duidelijk onderscheid
tussen de arme en rijke wijken, te kenmerken
aan de woningkenmerken.
- Gentrification > vervallen stadswijken
opgeknapt door komst van midden- en
hogere inkomensgroepen. De wijk wordt
verbeterd, maar kansarmen worden verjaagd.
New York
- Economische wereldstad
- Sterk knooppunt door goede geografische ligging (haven, luchthaven)
- Belangrijke zakelijke en financiële diensten (zoals Wall Street)
- Belangrijke hoofdkantoren (zoals van VN)
Washington
- Politieke wereldstad
- Amerikaanse regeringszetel (met het Witte Huis en het Pentagon)
- Zetel internationale organisaties (zoals de Wereldbank en IMF)
Los Angeles
- Culturele wereldstad
- Filmindustrie, Hollywood
- Culturele diensten (als media, reclame, entertainment, design)
- Creatieve, innovatieve sfeer (veel creatieve beroepen)
- Verplaatsing economische zwaartepunt VS (van oostkust naar westkust)
- CBD > Central Business District; veel winkels en concentratie kantoren, vaak hoogbouw.
- Edge city > stad aan rand dichtbevolkt stedelijk gebied van metropool die als volledige stad
functioneert; wonen en werken ipv alleen wonen.
Grote Amerikaanse immigratiestromen
18e eeuw - 19e eeuw → Zwarten naar noorden en zuidoosten (slaven trokken weg van plantages).
1880 - 1920 → komst Europeanen aan oostkust (New York) door bevolkingsdruk en
ontwikkelingskansen in VS.
20e eeuw - 21e eeuw → hispanics uit Latijns-Amerika naar aangrenzende staten door hoge
levensstandaard en veel werk, vaak illegaal.
Momenteel → Aziaten naar westkust, relatief hoog opgeleid; starten eigen bedrijf.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller nikkineuteboom. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.20. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
53022 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now