Hoofdstuk 1: Wat is pedagogiek?
Definiëring
Opvoeding van kinderen van 0-18jaar
Pais + agogein = het leiden/ opvoeden van het kind van 0 tot 18 jaar
De praktijk/ het doen
PedagogieK
De handelswetenschap/ leer/ theorie
o Waarneming van de praktijk helpt de theorievorming
o De theorie bevrucht haar beurt de dagelijkse praktijk
Probeert opvoeding en opvoedend handelen systematisch te beschrijven door, op basis van
kwalitatief en kwantitatief onderzoek, algemeen geldende uitspraken te doen.
o Kwalitatief: kwaliteit, weinig mensen heel intensief gaan bestuderen, je focust op de
kwaliteit, het geeft diepgaandere inzichten
o Kwantitatief: hoeveelheid, veel mensen gaan bestuderen, ze willen zo veel mogelijk
informatie verwerven
Het pedagogisch handelen baseert zich op theorieën en wetenschap met ruimte voor eigen visie.
3 niveaus van de pedagogiek
Theorie Praktijktheorie De praktijk
De wetenschap Theoretische aanwijzingen die Hoe handelen we werkelijk?
het pedagogische handelen Het dagelijkse opvoeden
ondersteunen
Onderzoek naar effectieve Raadgevingen over overleg en Praktische voorbeelden
opvoedingsmethodes volgen van regels in opvoeding
Vader probeert agressief gedrag
van jongeren
Bv wat is het effect van tablets in van zoon te negeren en beloont
de klas op het niveau van Advies over hoe om te gaan met hem wanneer hij lief is. Dit lukt
wiskunde bij kinderen of straffen en belonen – beter niet altijd.
effecten van straffen en belonen belonen voor wat kind goed
doet, dan straffen voor wat kind
verkeerd doet
Als we (professioneel) opvoedend bezig zijn proberen we zo bewust mogelijk met onze manier van
handelen bezig te zijn.
Denkkaders en theorieën
1
, Reflectie
Evalueren
Ontstaan van de pedagogie als wetenschap
Opvoeding is thema dat even oud is als de mensheid:
Voorbeeld uit Griekse oudheid: Spartaanse opvoeding
o Grootbrengen buiten het gezin zodat ze zelfstandig hun weg vinden
o Doelen: lichamelijke ontwikkeling en discipline
Vooral thema van filosofen
o Filosofen dachten erover na en beschreven het
o Aristoteles: eigenlijk heel typisch aan geschoold iemand dat die kan nadenken over
een idee zonder dat ze het zomaar aannemen
o Socrates: de hele tijd vragen stellen (socratische vraagstelling)
o JJ Rousseau: je moet kinderen niet bewust gaan beïnvloeden, kinderen leren uit
ervaring
Pedagogiek als wetenschap = jong
Eerste leerstoel aan de universiteit van Halle (Duitsland) : 1779
Als wetenschap dus pas laat invloed op het werkveld.
Bekende eerste pedagogen: Decroly in België, Langeveld, Kohnstamm, Bladergroen in
Nederland,…
Situering van de pedagogiek in de wetenschappen
Agogiek: leiden, begeleiden, is de overkoepelende wetenschap voor het werken aan het welzijn van
mensen in het algemeen
Deelwetenschappen van de agogiek volgens leeftijd van het doelpubliek
Object van onderzoek deelwetenschap Leeftijd Naam
Mens in nood orthopedagogiek Kind en jongere Pedagogie(k)
Maatschappelijke sociale agogiek Volwassene Andragogie(k)
problematiek van
begeleiden Oudere Gerontagogie(k)
Mens in psychische nood psychoagogiek en object
Sociale pedagogiek (vroeger): niet alleen hulp
Kind en jongere begeleiden pedagogiek bieden bij het leren maar ook tijdens vrije tijd
naar volwassenheid doen leren (onbewust)
Specialisaties binnen de pedagogiek
Sociale pedagogiek
Onderwijspedagogiek (met onbegrip van didactiek en onderwijskunde)
Klinische pedagogiek
Gezinspedagogiek
Theoretische pedagogiek
Hulpwetenschappen van de pedagogiek
Hulpwetenschap: een wetenschap waarvan de inzichten helpen voor de theorievorming van een
andere wetenschap, in dit geval de pedagogiek.
Voorbeelden - Bij wie gaan ouders te rade als het even niet meer lukt…
Onderscheid psychologie en pedagogiek
Psychologie = belangrijkste hulpwetenschap van de pedagogiek
Psychologie Pedagogie
Historisch: nastreven van Historisch: gebonden aan
waardenvrije benadering van het levensbeschouwelijke stromingen –
menselijke gedrag waardengeladen (bv katholieke kerk)
Wetenschap van beschrijven en Na WOII: geseculariseerd (maar voor
verklaren van menselijk gedrag korte tijd)
Terrein van practici: onderwijzers, artsen,
…
Wetenschap van tussenkomen, ingrijpen,
begeleiden,…
Handelingswetenschap
Pedagogie: Een multidisciplinaire activiteit is een activiteit, zoals bepaalde vormen van wetenschap
en kunst, waarbij kennis vanuit meerdere disciplines gecombineerd wordt ingezet om de activiteit te
voltooien.
Interdisciplinariteit! Samenwerking met verschillende disciplines
De pedagogische relatie
Deze relatie is anders dan alle andere relaties omdat:
De ouder kan niet om zijn verantwoordelijkheid heen
o zijn minimum 18 jaar verantwoordelijk (vastgelegd in grondwet)
De pedagogische relatie is gepreïntendeerd
o De volwassene is opvoeder en het kind de opvoedeling en dit is onomkeerbaar
De pedagogische relatie heeft een boven- en ondergrens
o Gezagsrelatie
o Ondergrens: start van de taalontwikkeling
o Bovengrens: valt samen met het te bereiken doel, kind in staat van gezeg te hebben
over zichzelf (de zelfverantwoordlijke zelfbepaling)
De pedagogische relatie is een tweezijdige relatie
3
, o Kind vormt mee en vernieuwt de relatie
o Verwachtingen van de ouders beïnvloed ook
Denkkaders in de pedagogiek
Er is niet 1 manier om naar opvoeding en onderwijs te kijken
Er zijn verschillende denkkaders, stromingen binnen de pedagogiek (zie volgende les)
Advies: experimenteer met alle verschillende visies op pedagogie, en zie wat werkt in een
bepaalde situatie
Zie stromingen Hoofdstuk 2
Behavioristische benadering
= leertheoretsiche / gedragstherapeutische benadering
Richt zich op het gedrag van de mens en de invloed van de omgeving op dat gedrag
psychologie van het uiterlijk waarneembaar gedrag in het hier en nu
Gaat ervan uit dat alle gedrag is aangeleerd en dat het ook weer kan afgeleerd worden
bv door middel van conditionering of straffen en belonen
Cognitieve leertheoretische benadering
vb stadiamodel van Piaget
opvoeding moet hier rekening houden met het ontwikkelingsstadium waarin het kind zich
bevindt en zich daarop baseren
Sociaal constructivistische benadering
Vygotsky als grondlegger
Legt de nadruk op het belang van de sociale interacties
Van mening dat het kind de wereld leert begrijpen via zijn probleemoplossende interacties
Denkkader/paradigma: geheel van aannames, principes, uitgangspunten, overtuigingen aan de basis
van de manier waarop naar pedagogiek gekeken wordt.
Hoofstuk 2: theoretische
pedagogiek
De tijdsgeest
Periode van de Verlichting
Filosofen: goedheid en individuele vrijheid Vrijheid, gelijkheid en broederlijkheid
De Moderne tijd
3 grote verhalen
Vrijheid: Liberaal gedachtengoed
o Steeds meer wetenschappelijke kennis en uitvindingen maken het leven
steeds aangenamer, de vooruitgang zal voor de ideale wereld zorgen
Broederlijkheid: Christelijk gedachtengoed
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller britneyverbeke. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.61. You're not tied to anything after your purchase.