HOOFDStUK 1 WERELDECONOMIE: WINNAARS EN VERLIEZERS
Introductie Dabbawalla is altijd op tijd 4
Vaardigheden 6
Wereld
1.1 Kantelt het economisch wereldbeeld? 8
1.2 Ontwikkeling van de wereldeconomie 10
1.3 Ontwikkeling in verschillende snelheden 12
Herhaling Wereld 14
Verdieping Wereld 16
China en Verenigde Staten
Van made in naar designed in en ongelijkheid groeit 18
Nederland
1.4 Nederland: winnaars en verliezers 20
Herhaling Nederland 22
Verdieping Nederland 22
praktische opdracht 23
begrippen en samenvatting 24
, HOOFDSTUK 1 WERELDECONOMIE: WINNAARS EN VERLIEZERS 65 5
3 Winnaar / Verliezer, want die chipmachines gaan de
hele wereld over. ASML profiteert van toegang
3
Lees het introductieverhaal en bekijk de bronnen. Dit verhaal
tot de wereldeconomie en deze mensen hebben gaat over Ahilu, een lunchbezorger in Mumbai.
a Waarom zijn de tijden in de tekst voor Ahilu belangrijk?
een goed betaalde baan.
Die geven aan of hij op schema ligt voor de
4 Winnaar / Verliezer, want deze mensen protesteren,
bezorging van de lunch.
omdat ze juist niet profiteren van de groeiende b Zoek in de atlas een kaart waar Mumbai groot op staat. Leg
wereldeconomie. aan de hand van de kaart uit waarom de meeste lunches
van noord naar zuid gaan.
Op GB 157F zie je dat de city van Mumbai in
2 het zuiden ligt en de woongebieden vooral in het
a Bekijk alle leerstof. Hieronder is de titel van een aantal
noorden.
paragrafen veranderd of er is iets aan toegevoegd. Welke
bron uit die paragraaf past het beste bij elke titel? Bekijk bron 4.
c In het introverhaal worden een paar redenen genoemd
1.1 ‘Kantelt het economisch wereldbeeld? Bron 5 .
waarom mensen gebruikmaken van dabbawalla’s. Eén
1.3 ‘Ontwikkeling in verschillende snelheden’. Bron 12 . reden zie je in bron 4. Maar welke economische reden noemt
Landenvergelijking. ‘Nee, nog geen centrumland.’ Bron16 . Parekhs man Himanshu?
1.4 ‘Nederland: winnaars en verliezers in één bron gevan- De bezorging is spotgoedkoop.
gen’. Bron 23 . d Het dabbawalla-systeem is al heel oud, maar heeft ook te
maken met concurrentie van de moderne wereldeconomie.
Test wat je al weet over het onderwerp ‘wereldeconomie’. Maak de zin kloppend door de juiste antwoorden te kiezen.
Bekijk de uitspraken in de tabel. Dabbawalla heeft te maken met de wereldeconomie
b Geef in de tweede kolom aan welke uitspraken volgens jou door gebrek aan dabbawalla’s / doordat het te duur is /
waar zijn. door Uber Eats / door verandering van smaak.
c Bespreek jouw antwoorden met die van je buur. Geef in de
derde kolom aan welke uitspraken volgens jullie beiden
waar zijn.
4
In dit hoofdstuk wordt een aantal begrippen gebruikt die je al
Uitspraak 2, 4, 5, 6, en 8 zijn waar. eerder tegenkwam. Maak de juiste combinaties.
A handelsbalans 1 aantrekkelijke vestigingsplaats voor
veel multinationals
Uitspraken Volgens Volgens B lagelonenlanden 2 veruit de grootste van het land
mij waar ons waar C primate city 3 neemt wereldwijd toe
1 Landen met veel grondstoffen zijn D verstedelijking 4 hier zijn loonkosten het belangrijk-
rijker dan grondstofarme landen. ste
2 Arme landen liggen vaker in de tro- E arbeidsintensieve 5 daar hoort China bij
pen dan op een gematigde breedte. industrie
3 De meeste migranten in de wereld F semiperiferie 6 import en export van goederen
trekken van het zuiden naar het
noorden. A6, B1, C2, D3, E4, F5.
4 Afrika exporteert grondstoffen en
maakt er meestal geen producten
van. 5
5 Van de opbrengst van een T-shirt Jij bent op vakantie in Mumbai en waagt je aan een treinreisje
gaat 5 procent naar de meisjes die door de stad. Je weet níét wat je ziet. Bron 4 is de foto die
de T-shirts in elkaar zetten. je maakt. Die stuur je door naar je vrienden in Nederland.
6 In India leven evenveel mensen Noteer een kort bericht bij de foto dat antwoord geeft op de
onder de armoedegrens als in vragen: waar ben ik, wat is dit en waarom is dat daar zo?
Afrika ten zuiden van de Sahara.
Bijvoorbeeld: ik ben hier in Mumbai en ik sta in de
7 Door de globalisering verdwijnen
de grenzen tussen de landen. trein. De trein is stampvol, want miljoenen mensen
8 Wereldwijd zijn meer meisjes anal-
reizen elk dag van huis naar hun werk. Er zijn echter
fabeet dan jongens.
te weinig treinen, dus ik moet staan.
Grafieken
Bij aardrijkskunde, maar ook bij andere vakken, kom je heel apart scherm. De staafgrafiek heb je nodig om vraag 2a te
vaak grafieken tegen. Je leert nu hoe je deze moet lezen en beantwoorden.
hoe je zelf een grafiek kunt maken in Excel.
Groei bbp FIGUUR 1
Van tabel naar grafiek
Groei bbp (% p.j.)
7
Cijfers worden vaak weergegeven in een tabel. Het voordeel 6
5
van een tabel is dat je de precieze cijfers kunt opzoeken. Een 4
3
nadeel is dat het erg onoverzichtelijk kan zijn. Daarom worden 2
1
tabellen vaak omgezet in allerlei soorten grafieken. In één 0
sub-Sahara
oogopslag kun je dan bijvoorbeeld een ontwikkeling aflezen. China
Afrika
Nederland VS
Zo ben je al vaak bevolkingsgrafieken tegengekomen waarin 2018 6,6 3,8 3,1 3,1
de leeftijdsopbouw overzichtelijk wordt weergegeven. Andere 2019 6,4 3,9 2,4 2,8
soorten grafieken die je vaak tegenkomt zijn:
• cirkelgrafiek. Deze wordt vaak gebruikt om een verdeling in
procenten weer te geven, bijvoorbeeld de verdeling van de HOE LEES JE EEN GRAFIEK?
beroepsbevolking (figuur 2A).
• staafgrafiek. Deze vergelijkt verschijnselen of gebieden met
elkaar, zoals de groei van het bbp bij opdracht 1.
2
Bekijk de staafgrafiek die je hebt gemaakt bij vraag 1b.
• lijngrafiek. Deze wordt meestal gebruikt om een
a Wat is het voordeel van de staafgrafiek boven de tabel?
ontwikkeling in de tijd te laten zien, bijvoorbeeld de
ontwikkeling van de koopkracht tussen 1950 en 2020. Soms Je ziet in een oogopslag welke landen snel groeien
wordt de ontwikkeling op een andere manier weergegeven. en hoe de groei zich ontwikkelt.
Voor een bepaald jaar, bijvoorbeeld 1980, wordt de waarde
van wat je wilt meten vastgesteld op 100. De lijn laat dan de b Welke conclusies mag je op basis van deze grafiek trekken?
ontwikkeling zien ten opzichte van dat jaar. Het voordeel is Noteer de juiste letters.
dat je dan vooruit kunt kijken in de tijd en ook achteruit (zie A De verschillen in groei tussen China en de VS nemen toe.
figuur 2B). B De economische groei in de centrumlanden neemt af.
Staaf- en lijngrafieken worden soms ‘gestapeld’ weergegeven. C De waarde van het bbp is in Nederland in 2019 lager dan
Meestal gebruikt men dan percentages waarbij het totaal dan in 2018.
100 procent is (figuur 2C). D Het verschil in bbp/hoofd tussen sub-Sahara Afrika en
Nederland wordt kleiner.
1 A, B.
Lees de tekst ‘Van tabel naar grafiek’. In deze opdracht zet je
een tabel om in een grafiek. Dat kan op papier of digitaal. 3
a Teken een staafgrafiek op basis van onderstaande Bekijk figuur 2.
gegevens. Of: open Excel en voer de gegevens uit a Kies het juiste woord. Zuid-Korea behoort in de
onderstaande tabel in. wereldeconomie volgens figuur 2A tot de centrumlanden /
semiperiferie / periferie.
Groei bbp (% p.j.) b De beroepsbevolking van Zuid-Korea telt 25 miljoen
mensen. Hoeveel mensen werken in Zuid-Korea in de
2018 2019
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller A06. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.79. You're not tied to anything after your purchase.
