Summary
samenvatting biologie VWO 5 zenuwstelsel (nectar) H13
- Course
- Level
- Book
Hoofdstuk 13 van nectar 5 VWO
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
lisanne1234567
Content preview
Biologie H13,H14H13 Zenuwstelsel
Het zenuwstelsel kan je verdelen op twee manieren: centraal, perifeer of autonoom, animaal.
Het centrale zenuwstelsel bestaat uit de neuronen van de hersenen en van het ruggenmerg. Het
perifeer bestaat uit het overige zenuwstelsel. Het perifere zenuwstelsel verbind het CZS met
zenuwen en klieren en andersom.
In de hersenen en het ruggenmerg is een lichte en donkere kleur te herkennen. De donkere kleur,
grijze stof, is afkomstig van de cellichamen van neuronen. De lichte kleur, witte stof, komt van
myeline, een witgele vetachtige stof. In de hersen en liggen de cellichamen van de neuronen aan de
buitenzijde en de myeline aan de binnenzijde. Het ruggenmerg heeft de myeline aan de binnenzijde
en de cellichamen van de neuronen aan de buitenzijde.
Om de hersenen te beschermen zijn er drie hersenvliezen. Om de ongewenste stoffen tegen te gaan
is er een bloed-hersenbarrière, tussen de binnenste twee hersenvliezen. Ook zitten er tussen de
endotheelcellen van de haarvaten tight junctions, deze zorgen er voor dat er bijna geen ruimte
tussen zit.
Astrocyten spelen ook een belangrijke rol bij de uitwisseling van de stoffen tussen het bloed en het
hersenvocht. Astrocyten zijn zogeheten gliacellen, steuncellen met uitlopers die een vrijwel gesloten
kring vormen om de haarvaten.
De hersenen bestaan uit verschillende onderdelen die allemaal een deel regelen. Te beginnen bij de
grote hersenen, dit is het grootste deel en bestaat uit de linker- en rechterhelft. Ze zijn verbonden
door de hersenbalk. De grote hersenen doen onder andere logisch beredeneren, de
geheugenfuncties je wil en het bewust zijn.
De hersenschors bevat vele neuronen die informatie aan elkaar doorgeven. Informatie gaat in de
vorm van impulsen naar de sensorische centra waarna het naar primaire gedeelte waar
bewustwording plaats vind. Hierna komt het in het secundaire gedeelde waar het geïnterpreteerd
wordt.
Elk zintuig heeft een eigen primaire en secundaire gebied in de hersenen. Wanneer je gaat bewegen
komen de eerste impulsen van de primaire motorische schors. De primaire motorische schors staat in
verbinding met de secundaire motorische schors. Hier worden de bewegingen gecoördineerd. De
linkerhelft van de motorische schors bestuurt het rechterdeel van je lichaam, de rechterhelft van de
motorische schors bestuurt de linkerhelft van je lichaam.
De thalamus verzamelt de informatie vanuit je verschillende informatie. De thalamus selecteert de
informatie en stuurt ze naar verschillende delen op de hersenschors.
Als er alcohol in je lichaam is wordt er meer dopamine, deze geven boodschappen door, gevormd.
Ook wordt er GABA gevormd, deze GABA zorgt ervoor dat de thalamus minder goed zijn werk doet.
De hypothalamus zorgt voor de homeostase. Deze hypothalamus stuurt hormonen uit, het bevat een
thermostaat en het regelt de biologische klok.
De kleine hersenen spelen ook een rol bij het coördineren van bewegingen. Ze werken samen met
het ruggenmerg, de grote hersenen en de hersenstam.
, De hersenstam bestaat uit de middenhersenen, de pons en het verlengde merg. De middenhersenen
spelen een rol bij het horen en zien. De pons verbindt de grote en kleine hersenen en is een
tussenstation voor het evenwichtszintuig in je oor en de kleine hersenen. In het verlengde van de
merg kruisen de zenuwbanen waardoor de linkerhersenhelft informatie krijgt van het linkerdeel van
je lichaam, en andersom. Het is het overgangsgebied van de hersenen naar het ruggenmerg.
Er is een zwervende zenuw, deze bevindt zich in tegenstelling tot de andere 11 zenuwen buiten het
gebied van de hals of het hoofd.
Het ruggenmerg is het verlengde van de hersenstam. Dit verbindt de hersenen met het perifere
zenuwstelsel. Het ruggenmerg bestaat uit 31 (ruggenmerg)zenuwen.
Aan de rugzijde van het ruggenmerg zijn de uitlopers van het sensorische neuronen, die impulsen
vanuit de zintuigen naar het ruggenmerg voeren. De verdikking met cellichamen van de sensorische
neuronen. Dit is het spinaal ganglion.
Aan de buikzijde bevinden de motorische neuronen. Hier gaan de impulsen van het ruggenmerg naar
de spieren. De cellichamen van de motorische neuronen liggen in het grijze deel.
Buiten het ruggenmerg liggen aan beide kanten grensstrengen met een eigen zenuwknoop, een
ganglia/ganglion.
De hersenen hebben motorprogramma’s voor reflexen. Een reflex is een snelle reactie op een prikkel
zonder dat je er bewust over nadenkt. Er zijn twee soorten reflexen: aangeboren of aangeleerd.
Reflexen beschermen je. De meeste reflexen gaan via het ruggenmerg. Schakelneuronen voorkomen
dat bij een reflex een impuls terecht komt op de verkeerde plaats.
Dit is een reflexboog: zintuigcellen > sensorische neuronen> schakelneuronen > motorische
neuronen> spier- of kliercellen.
Het zenuwstelsel bestaat uit neuronen en gliacellen. Er zijn tien keer zoveel gliacellen dan neuronen.
Gliacellen voeden en beschermen neuronen, maar zorgen ook voor bescherming zoals bloed-
hersenbarrière.
Er zijn verschillende soorten gliacellen, zoals de cellen van Schwann. Deze cellen van Schwann maken
een isolerende myelineschede om de lange zenuwuitlopers heen.
Neuronen zorgen dat informatie overdracht mogelijk wordt gemaakt. Een neuron bestaat uit een
cellichaam met een celkern en enkele uitlopers. Deze uitlopers zijn axonen of dendrieten, deze zijn
aan het einde meestal vertakt.
Synapsen zijn plaatsen waar de informatie overgedragen wordt tussen twee neuronen. Dit gebeurd
via een neurotransmitter.
De sensorische neuronen ontvangen informatie en sturen het naar het centrale zenuwstelsel. De
cellichamen van deze neuronen liggen in de romp vlak voor het ruggenmerg bijeen in spinale
ganglion. Een sensorische dendriet kan een 1,5 meter lange dendriet hebben met een
myelineschedel. Het axon van een sensorische neuron is kort.
Schakelneuronen hebben niet allemaal een myelineschedel. Ze schakelen de impulsen van de
sensorische neuronen door naar het CZS.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lisanne1234567. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.40. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
78637 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now