Summary
Maatschappijleer samenvatting voor 4 vwo (parlementaire democratie)
- Course
- Level
Saenvatting van het hoofdstuk Parlementaire democratie.
[Show more]
Seller
Follow
chiomavaken
Content preview
Maatschappijleer samenvatting1. Wat is democratie
● Soevereiniteit: wanneer een staat op een bepaald gebied met duidelijke
grenzen het hoogste gezag uitoefent en het monopolie op gezag heeft.
● Politiek: het maken van keuzes waaraan allen in een staat zijn gebonden. De
politiek maakt overheidsbeleid en voert dit beleid uit om maatschappelijke
problemen op te lossen.
➢ Een groot dilemma van politiek is kiezen voor efficiënt besturen of
zorgen voor maximale participatie van burgers. (Dus daadkrachtig
kunnen besturen, of de burger meer invloed geven in het
democratische besluitvormingsproces.)
● Verschil directe en indirecte democratie:
● Nederland kent een representatieve democratie:
Het volk kiest de volksvertegenwoordigers die met een zekere regelmaat bij
verkiezingen aan de bevolking verantwoording moeten afleggen.
➢ Voordelen:
- Er hoeft niet door de hele bevolking over elk onderwerp
gestemd te worden.
- Verschillende instituties controleren elkaar (trias politica).
● Andere kenmerken democratie:
➢ Er is individuele vrijheid.
➢ Er gelden politieke grondrechten.
➢ Politie en leger hebben beperkte bevoegdheden.
➢ De rechtspraak is onafhankelijk.
➢ Er is persvrijheid.
➢ Minderheden worden beschermd.
● Kenmerken presidentieel stelsel:
➢ Volk kiest parlement én president.
➢ President heeft veel politieke macht.
➢ President is hoofd van de regering en kan ministers benoemen en
ontslaan.
, ➢ Om macht te beperken heeft de president meestal niet het
ontbindingsrecht: het recht om het parlement te ontbinden.
● Kenmerken parlementair stelsel:
➢ Gekozen parlement is hoogste orgaan.
➢ Uitvoerende macht wordt gekozen door parlement en moet
verantwoording afleggen aan parlement.
➢ Staatshoofd is meestal niet gekozen en heeft beperkte macht.
❖ Constitutionele monarchie → Landen met een koning(in) als
staatshoofd, wiens macht wordt beperkt door de grondwet.
● Democratie vastgelegd in de grondwet:
➢ De taken en bevoegdheden van de drie machten.
➢ Politieke grondrechten.
➢ Regels voor politieke besluitvorming.
➢ Media zijn vrij en de overheid moet ervoor zorgen dat ze over de juiste
informatie beschikt.
● Kenmerken parlementaire democratie:
➔ Er zijn vrije media:
➢ Journalisten bepalen zelf waar ze over berichten en op welke
manier ze dat doen.
➢ De overheid moet er zelf voor zorgen dat de media over de
juiste informatie kan beschikken (WOB).
● Dictatuur: Staatsvorm waarbij de drie machten niet gescheiden zijn, maar in
handen van een kleine groep mensen zijn.
● In een dictatuur vindt indoctrinatie plaats: De bevolking krijgt de
partij-ideologie met paplepel ingegoten.
● Vormen van dictatuur:
➢ Ideologische dictaturen: Bijvoorbeeld gericht op het communistische
gedachtegoed. Voorbeeld: Noord-Korea.
➢ Religieuze dictatuur: Dictatuur waar wetgeving door religie wordt
ingegeven. Voorbeeld: Iran.
➢ Militaire dictatuur: Dictatuur waarbij de macht duidelijk bij het leger ligt.
Voorbeeld: Myanmar (Birma).
● Kenmerken dictatuur:
➢ Een machtenscheiding ontbreekt.
➢ Beperkte individuele vrijheid: grondrechten worden niet gerespecteerd.
➢ Nauwelijks politieke vrijheid: Er is sprake van verkiezingsfraude.
Oppositiepartijen zijn verboden.
➢ Overheidsgeweld: Leger en politie zijn machtig.
➢ Geen onafhankelijke rechtspraak.
➢ Er bestaat geen vrije pers; censuur.
➢ De regering kan snel en efficiënt politieke besluiten nemen.
, 2. Politieke stromingen
● Ideologie: Een samenhangend geheel van de denkbeelden over de mens en
de gewenste inrichting van de samenleving.
➢ Een ideologie heeft standpunten over:
➢ Waarden en normen.
➢ Sociaaleconomische verhoudingen: In welke mate moet welvaart
worden gedeeld?
● Links en rechtse ideologieën:
➢ Links wil de ongelijkheid tussen mensen verminderen met goede
uitkeringen en andere voorzieningen.
➢ Rechts wil zo min mogelijk bemoeienis van de overheid. Zij zien
economische ongelijkheid als onvermijdelijk.
● De drie hoofdstromingen zijn liberalisme, socialismen en
confessionalisme:
➢ Liberalisme (rechts) : belangrijke waarde = vrijheid.
➔ Economische vrijheid:
- Minder regels.
- Vrijemarkteconomie.
- Lagere belastingen.
➔ Persoonlijke vrijheid, bijvoorbeeld ten aanzien van:
- geloofs- en levensovertuiging.
- euthanasie.
- homohuwelijk.
- genotsmiddelen.
➢ Socialisme (links) : belangrijke waard = solidariteit en gelijkheid.
➔ Ontstaan in de 19e eeuw als reactie op slechte
werkomstandigheden.
➔ Communisten probeerden revoluties onder arbeiders te
ontketenen.
➔ Eerlijke verdeling van kennis, inkomen en macht.
➔ Tegenwoordig sociaaldemocratie: vrijemarkteconomie is
wenselijk, maar wel met een uitgebreide verzorgingsstaat.
➢ Confessionalisme (politiek midden) : belangrijke waarde = christendom
➔ Confessie = geloofsovertuiging.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller chiomavaken. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.66. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
62890 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now