Biologie hoofdstuk 1 voeding VWO 6
P1 Voeding
Voeding is soort gebonden, bij een mens (alleseter) zijn dit de vezel- en houtstof arme delen van planten
en dierlijk voedsel.
Mensen bereiden voedsel en telen voedsel, waardoor voor ons het voedsel op veel verschillende
manieren te gebruiken is.
Gekookt plantaardig voedsel is gemakkelijker te verteren bij de mens omdat planten celwanden hebben,
en door het koken deze kapot gaan waardoor de cel inhoud vrijkomt.
P2 voedingsmiddelen en voedingsstoffen
Voedingsmiddelen: alles wat je eet of drinkt
- Plantaardig: afkomstig van planten
- Dierlijk: afkomstig van dieren
- Schimmels: champignons
- Voedingsvezels (plantaardig): onverteerbare stoffen, ze hebben celwanden (bij planten vooral
veel cellulose) dit is niet verteerbaar, dus gaat niet onverteerd door je lichaam heen maar het is
wel belangrijk anders krijg je ontstoppingen. niet echt een voedingsstof omdat het niet
verteerd is.
Voedingsvezels:
-bevorderen de darmwerking en stoelgang
-zorgen voor een verzadigd gevoel waardoor je niet te veel gaat eten
Voedingstoffen: waar voedingsmiddelen van zijn opgebouwd
1. Eiwitten (proteïnen)
2. Koolhydraten
3. Lipiden (vetten)
4. Water
5. Mineralen (zouten)
6. Vitamines
Functies:
- Bouwstof: voor groei, ontwikkeling en herstel. Ze maken nieuwe cellen en weefsels.
- Brandstof: zorgen voor energie.
- Reservestoffen: worden opgeslagen en later gebruikt als bouw/brand stoffen
- Beschermende stof: beschermen tegen (gebreks) ziektes
Eiwitten (proteïnen):
Eiwitten zitten veel in zuivelproducten, peulvruchten, vis, vlees, eieren.
Functies:
- bouwstof: Cellen bestaan voor een groot deel uit cytoplasma wat gevormd wordt door o.a.
eiwitten.
- Celprocessen: sturen enzymen (eiwitten) aan.
- Transporteiwitten: in celmembranen.
, Opbouw:
- Een eiwit is opgebouwd uit aminozuren (20 verschillende) binas 67H.
- Oligopeptide (meer aminozuren bijelkaar)
- Polypeptide (nog meer aminozuren bij elkaar)
- Eiwit (nog meer aminozuren bij elkaar)
8 van de 20 aminozuren zijn voor de mens essentieel (staat onderaan in binas 67H aangegeven)
- Transanimering: de andere 12 aminozuren kun jezelf maken, dit doe je door het overplaatsen
van aminogroep (-NH2) van een ander aminozuur.
Eiwit dat over is:
- Je kunt ze niet opslaan als reservestof maar je verbrand ze
- Hierbij ontstaan korte koolstofketens zoals bijvoorbeeld pyrodruivenzuur, deze kunnen gewoon
in de normale dissimilatie processen opgenomen worden en hun energie opleveren.
- De aminogroepen die je overhoud is NH3 (ammoniak) dit is giftig, de lever ontgift dit ammoniak
door het aan een koolstof atoom te plakken, en dan wordt het ureum (minder giftig).
Koolhydraten:
Zitten veel in
- (plantaardige voedsel vooral) pasta, brood, aardappelen, fruit
- (dierlijk bijna niet): suiker en zetmeel
Functies:
- Belangrijk als brandstof bij verbranding van 1 gram koolhydraten komt er 12kJ energie vrij.
- Bouwstof: voor de ruggengraad van RNA (ribose) en DNA (desoxyribose).
Koolhydraat dat over is:
- Omgezet in glycogeen en opgeslagen in de lever en in spieren. (vooral voor korte termijn)
- Omgezet in vet en opgeslagen onder de huid (in het onderhuidse bindweefsel) of rondom
organen (rondom spieren, hart en nieren).
Vetten (lipiden):
Zitten veel in: olie, pinda’s, chips, boter, vet vlees
Vetten hoeven maar weinig in voedsel te zitten omdat het lichaam glycerol en de meeste vetzuren kan
vormen uit andere organische stoffen.
Functies:
- Brandstof: 1 gram vet zorgt voor 38kJ energie teveel is opslag onder de huid (warmte)
- Bouwstoffen: fosfolipiden zitten in celmembranen heb je vetten voor nodig om op te bouwen.
- Reservestoffen: onderhuidse vetlaag
Niet veel nodig, vloeibare vetten zijn beter voor je. Onverzadigde vetzuren zijn vloeibaar bij
kamertemperatuur.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller noasmit2. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.10. You're not tied to anything after your purchase.