Summary
Samenvatting Duits literatuurgeschiedenis Mittelalter-Romantik (VWO Neue Kontakte)
- Course
- Level
- Book
literatuurgeschiedenis samengevat (vanaf Mittelalter tot en met Romantik)
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
uvageneeskundestudent
Reviews received
Content preview
Duits literatuurLiteraire begrippen
Schwank: Schwänke zijn fictieve, korte verhalen met een onverwachte wending. Ze zijn
populair en vooral grappig. De verhalende stijl is erg rechttoe rechtaan. Het gaat meestal
over oplichting en sluwe streken. Een schurk bedriegt meestal mensen met een hogere
sociale rang.
Een dienaar is bijvoorbeeld superieur aan zijn meester. De schurk is een sociale
buitenstaander. Door andere mensen te slim af te zijn hij legt de structuren, conventies
en leugens van de samenleving bloot.
Volksbuch: Het begrip Volksbuch (volksboek) staat voor eenvoudige prozateksten, die
teruggaan op Middeleeuwse stoffen. Bronnen zijn bijvoorbeeld ridderromans, minnezang
en plaatselijke voorvallen. Wie de auteurs van deze teksten zijn is vaak onduidelijk.
Meestal is alleen maar een uitgever bekend. De uitgever was degene, die de verhalen
verzamelde.
Faustmotief: De historische Johann Georg Faust was een gebedsgenezer, astroloog en
waarzegger die leefde in de 15e eeuw. Er circuleerden talloze geruchten en anekdotes
over hem, die veel schrijvers inspireerden om hun eigen verhalen te vertellen. Het Faust-
beeld was in de 16e eeuw nog steeds overwegend negatief: bovenal werd het
onchristelijke leven van de geleerde en zijn verschrikkelijke einde beschreven. Dat
veranderde in de 18e eeuw. Vanaf dat moment stond de Faust-figuur symbool voor het
streven van de verlichte kunstenaar naar kennis en wetenschappers. De belangrijkste en
bekendste bewerking van het Faust-materiaal is die Von Goethe.
Sonnet: Een sonnet bestaat uit twee stukken van vier regels (kwartetten) en twee stukken
van drie regels (terts). Er zijn verschillende vaste rijmschema's. Er zijn vaak
tegenstrijdigheden in sonnetten. (tegenovergestelde) - (thesis en antithese). Het resultaat
van deze vergelijkingen wordt vervolgens omgezet in een conclusie (synthese). De
kwartetten en de trio's vormen de inhoud.
Motief: Een motief is een inhoudelijk onderdeel van een werk dat vaak meerdere keren
voorkomt.
Parabel: korte leerzame vertelling die een algemene waarheid aan de hand van een
voorbeeld duidelijk maakt.
Metapher: metafoor/beeldspraak
Personifikation: personificatie ( de zon lacht)
Drama: literaire tekst die geschreven is voor podia(theater). Bevat monologen/dialogen.
Toneelstuk met een tragisch einde.
,Duits literatuur
Mittelalter (500-1500)
Kenmerken:
Standensamenleving
o Kerk – adel – boeren
Mondelinge overleving
o Leren en schrijven konden alleen monniken en edelen. (bovenlaag)
Kerkelijke en Hoofse literatuur
o Terwijl de Latijnse taal werd gebruikt en zich voornamelijk bezighield met
heilige onderwerpen (kerkelijk), lag de focus v/d hoofse literatuur vooral op
niet-kerkelijke onderwerpen, zoals de samenleving en maatschappij en het
ridderideaal.
Literatuur kwam meestal tot stand in opdracht.
Idealisering van ridderlijkheid stond centraal.
Geen individualiteit
Strijd tussen goed en kwaad
Poëzie en proza ( eind middeleeuwen steeds meer Proza)
Der Minnesang:
Meestal over een ridder- of edelman
Onbereikbare vrouw (van adel)
Onvoorwaardelijke liefde
Die Minnedichter:
Zongen in het Mittelhochdeutsch
Populair op hoffeesten
Bekendste Minn- en Spruchdichter:
Walther von der Vogelweide
o ‘Unter der Linden’ ( in het Mittelhochdeutsch )
Literair werk – Unter der Linden ( Walther von der Vogelweide)
1 Was kann man unter dem Lindenbaum sehen?
Een rustplek, bed uit bloemen en gras
2 Was ist unter dem Lindenbaum passiert?
Een liefdespaar heeft daar geslapen.
3 Wie sind die Blumen dorthin gekommen?
De man heeft ze daarnaartoe gebracht, voordat de vrouw kwam.
4 Wer war Zeuge der Szene unter dem Lindenbaum?
Een vogeltje
5 Schreibt Vogelweide das Gedicht aus der Perspektive einer Frau oder eines Mannes?
vanuit het perspectief van de vrouw
,Duits literatuur
Mittelalter (500-1500)
Het verschijnen van soorten Hoofse Romans:
Antikenromane ( Helden/goden)
Heldenepen
Artusroman ( Arthur + 12 ridders)
3 literaire werken uit de tijd v/d middeleeuwen:
Das Nibungenlied ( auteur onbekend)
Parzival ( Wolfram von Eschenbach)
Tristan ( Gottfried von Straßburg)
o Belangrijkste werk uit de middeleeuwen
o Gemaakt rond 1210
o Bevat bijna 20.000 verzen, de bedoeling was 30.000
Literair werk – Tristan (Gottfried von Straßburg) :
1 Warum sind Tristan und Isolde auf dem Schiff?
Koning Marke van Cornwall, de oom van Tristan, wil met Isolde, de dochter van de koning
van Ierland trouwen. Tristan wordt als bode naar Ierland gestuurd, om daar om haar hand
te vragen. Dat lukt en beide varen ze naar Cornwall.
2 Was ist der ‘Minnetrank’?
Brangäne, een van de hofdames van Isolde, heeft de ‘Minnetrank’ (liefdesdrank) in het
geheim van de koningin van Ierland gekregen. Haar opdracht is het, die liefdesdrank aan
Isolde en koning Mark bij de bruiloft aan te bieden, zodat beide met onveranderlijke liefde
aan elkaar verbonden zouden worden.
3 Warum hält das Schiff an? Nenne eine Textstelle.
De dames zijn niet gewend aan varen en zijn zeeziek. Fragment:
‘Doch waren all die Frauen zart,
Isot und ihr Gesinde,
Des Waßers und der Winde
Ungewohnt, und der Beschwer.
Nicht lang, so kamen sie daher
In eine unerhörte Noth.’ (regels 14-19)
4 Wie kommt es, dass Tristan und Isolde den Liebestrank trinken?
Een bediende van Isolde wist niets van de liefdesdrank en ging ervanuit dat het wijn was.
Fragmenten: ‘Nun war da bei der Königin / Keine andre Dienerin / Als zwei kleine
Mägdelein. / Der Eines sagte: ‘Hier ist Wein ... ’. (regel 36); ‘Ihr aber war das
unbekannt ...’ (regel 44); ‘Und Beide hielten es für Wein.’ (regel 51)
5 Wie reagiert Brangäne, als sie entdeckt, dass die beiden vom Liebestrank getrunken
haben?
Brangäne is ontzet. Zij gooit het glas in het water, zij jammert en klaagt. Ze voorspelt de
dood van Tristan en Isolde.
6 Im Fragment gibt es Hinweise auf das Ende der Geschichte. Nenne zwei Textstellen.
- ‘So ähnlich es dem Weine sah: /Ein Härmen war es fern und nah, / Es war endlose
Herzensnoth,/ Die ihnen endlich gab den Tod.’ (regel 39-42)
- ‘O weh Tristan, o weh Isot: / Der Trank ist euer Beider Tod!’ (regel 71-72).
,Duits literatuur
Mittelalter (500-1500)
Tristan:
7 Mit welchen Mitteln bringt der Dichter den Schrecken Brangänes zum Ausdruck?
Nenne drei Beispiele und die Textstellen dazu.
Ze is zo door schrik en schaamte bevangen, dat ze alle kracht verliest:
‘Und traf sie Schrecken so und Scham,
Daß es ihr alle Kraft benahm. (regel 55-56)
Het woord Tod / tot wordt gebruikt, om aan te geven hoe erg de vergissing Brangäne treft.
‘… wie eine Todte bleich:
Mit todtem Herzen … ’ (regel 57-58)
‘Weh, daß mich der Tod nicht nahm,
Eh ich mit Isolden ward’ (regel 68-69)
Brangäne gooit woedend het glas de zee in - dat is een zinloze handeling, die niets
ongedaan kan maken, maar die duidelijk de woede en schrik van Brangäne tot uitdrukking
brengt. De zee wordt daarbij als ‘empört und wild’ (verontwaardigd en wild) beschreven
(personificatie), wat de dramatiek versterkt.
‘Und nahm das unglückselge Glas
Und gieng hinaus: da warf sie das
In die empörte wilde See.’ (regel 59-61)
8 Lies die Theorie zum Kapitel Mittelalter (PDF) und die Biografie (PDF). Was erfährst
du über die Entstehung des Werkes Tristan und was ist daran typisch für das
Mittelalter?
Gottfried von Straßburg heeft Tristan anoniem geschreven. Pas achteraf heeft men het
werk aan hem toegeschreven. Dat is kenmerkend voor de middeleeuwen, toen waren
auteurs niet bekend. In de middeleeuwen worden vaak bestaande stoffen naverteld,
veranderd en aangevuld. Gottfried von Straßburg heeft met Tristan een Keltische sage
bewerkt.
, Duits literatuur
Renaissance (1500-1600)
In de klassieke oudheid stond de mens en het wereldlijk in het middelpunt. Dat komt
overeen met het nieuwe wereldbeeld v/d renaissance.
Humanismus:
Een levensvisie in de literatuur en de filosofie. Humanisten hebben belangstelling
voor werken van de Grieken en Romeinen. In deze werken staat de vrije, breed
ontwikkelde mens centraal.
Humanist: Erasmus van Rotterdam, bekritiseert het wereldbeeld v/d kerk en komt op voor
onderwijs en opleiding.
2 ontdekkingen in de tijd v/d renaissance;
1. Columbus ontdekt nieuwe delen v/d wereld.
2. Copernicus ontwikkelt een nieuw wereldbeeld hij ontdekt dat de aarde zich om
de zon draait.
Martin Luther:
Hangt in 1517 zijn beroemde stellingen met kritiek op de katholieke kerk op aan de
kerkdeur. begin reformatie
o Katholieken en protestanten
Betekende veel voor de Duitse taal
o Luther vertaalt de Bijbel in het Duits. Rond 1500 is er nog geen uniforme
Duitse taal. Luther schrijft in een taal, die voor iedereen te begrijpen is.
Met zijn Bijbelvertaling creëert hij de belangrijkste basis voor de Nieuw
Hoogduitse eenheidstaal.
Literair werk – Till Eulenspiegel (Herman Bote)
2 Welches andere Volksbuch wird neben Eulenspiegel erwähnt?
Het levensverhaal van dokter Faust.
3 Wie ist das Buch von Till Eulenspiegel aufgebaut?
De serie grappige anekdotes (Schwänke) volgen het levenspad van Tijl Uilenspiegel vanaf
zijn geboorte tot aan zijn begrafenis. (Zo ontstaat een Schwankroman, een roman
bestaande uit meerdere grappige verhalen. Deze Schwankroman is te beschouwen als
voorloper van de latere roman.
4 Warum gewinnt man durch das Buch ein Bild von der damaligen Gesellschaft?
Het levensverhaal van Uilenspiegel is een reis door het Duitsland en Europa van toen. Hij
komt in aanraking met alle lagen van de bevolking, van het koningshof tot de bedelaars
langs de kant van de weg. Op die manier vormen de anekdotes een beeld van de
toenmalige maatschappij.
5 Ist Hermann Bote der Einzige, der den Eulenspiegel-Stoff literarisch verarbeitet hat?
Nee, de stof van Uilenspiegel is bewaard gebleven in talloze bewerkingen. Ook in de 20ste
eeuw werd de stof opnieuw bewerkt. Onder andere hebben Gerhart Hauptmann, Bertolt
Brecht en ook Christa Wolf de oude stof bewerkt.
1 Warum bäckt Eulenspiegel Eulen und Meerkatzen?
De bakker heeft hem in een vlaag van woede gezegd, dat hij dat moest doen. Dat was
ironisch bedoeld, maar Uilenspiegel vat het letterlijk op.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller uvageneeskundestudent. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.95. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
52510 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now