Een beknopte samenvatting van tijdvakken 4 t/m 6 en historische context Republiek van geschiedenis. Deze samenvatting is gebaseerd op de lesstof van VWO. Dit tijdvak komt in zowel de onderbouw als de bovenbouw van de middelbare school voor. Dit tijdvak is examenstof voor zowel havo 5 als VWO 6. De ...
Tijdvak 4 - steden en staten - 1000-1500
De opkomst van de steden
● Door nieuwe landbouwtechnieken namen de landbouwopbrengsten toe, 2 gevolgen: bevolkingsgroei + toenemende handel
● Markten ontstonden op strategische punten bij kruispunten of rivieren, grote jaarmarkten ontstonden en zorgde voor
internationale handel en er kwamen handelsroutes tussen landen. Gevolgen opkomst handel:
○ Handelssteden gingen nauw met elkaar samenwerken, landen hielpen elkaar bij de bescherming van reizende
kooplieden en gaven elkaar handelsvoordelen
○ Koningen en landsheren gingen zich actief met de handel bemoeien, omdat handel welvaart verbetert
■ Dit deden ze door te zorgen voor veiligheid
○ Er kwam een vraag naar geld, er kwam een geldeconomie en geldhandel
● De agrarisch-urbane samenleving kwam weer tot bloei en er ontstonden steeds meer steden
● Stadsrecht: steden kregen dit in ruil voor belastingen en militaire steun aan de landsheer, een stad met stadsrechten was
relatief onafhankelijk van de heer, ze konden bijvoorbeeld eigen wetten maken → groeiende zelfstandigheid steden
● De macht van adel nam af en het feodale stelsel verzwakte, door de geldeconomie was er geen vertrouwen meer nodig
● Burgerij: stedelingen het burgerrecht, binnen deze groep was er een aantal rijke families met bestuursfuncties: patriciërs
● Er was veel concurrentie → voorkomen met gilden = allemaal mensen met hetzelfde beroep, hoorde je niet bij een gilde,
mocht je niet dit beroep uitoefenen
● Door oa de pest nam de bevolkingsomvang drastisch af, de vraag naar voedsel nam af waardoor de handel in
landbouwproducten minder werd. Maar omdat hierdoor de voedselprijzen laag waren, steeg de algehele levensstandaard.
, Tijdvak 4 - steden en staten - 1000-1500
Investituurstrijd
● Er ontstond een openlijke machtsstrijd tussen de geestelijke (pausen) en wereldlijke (vorsten) leiders
● Vaak benoemde keizers de pausen en de bisschoppen in hun gebied, de kerk wilde zich losmaken van de invloed van de
keizer en wilde het recht om zelf bisschoppen te benoemen → investituurstrijd
● De strijd bleef doorgaan in heel Midden-Europa tot het concordaat van Worms werd getekend in 1122: de paus won
Christelijke wereld
1. De verovering van het islamitische Spanje en Portugal = Reconquista, de christenen namen de landen over na hun val
2. Kruistochten in het oosten = de strijd tegen de islam werd beschouwd als een heilige missie
3. De trek van christelijke ridders naar dunbevolkte gebieden in Oost-Europa = de christenen wilden het landgebrek,
veroorzaakt door de bevolkingsgroei, oplossen door deze Oost-Europese landen te overwinnen
● De katholieke kerk streefde naar eenheid en zuiverheid van het geloof, ketters werden vervolgd en streng bestraft
● De rechtbank die ketters opspoorde en vervolgde heet de inquisitie
● Gevolg expansie: veel dodelijke slachtoffers + slecht gedrag kruisvaarders (door honger) + bevordering handel + verrijking
Europese wetenschap (veel Arabische wetenschappers hadden Griekse teksten vertaald)
● Er werden in Europa universiteiten gesticht, het klooster was nu niet meer het enige centrum van kennis
Centralisatie
● De macht van leenheren groeide: ze konden belasting heffen en daarmee legers inhuren + ze namen ambtenaren in dienst
● Ze voerden regels en wetten in en veroverde land met hun legers, ze dwongen trouw af van leenmannen
● Staatsvorming: in Frankrijk ging dit goed, Duitsland bleef versnipperd, in Engeland lukt dit ook redelijk
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Isabel21. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.79. You're not tied to anything after your purchase.
