SAMENVATTING HISTORISCHE CONTEXT ‘DE
REPUBLIEK’ VWO
1515: Karel V komt aan de macht
Handel en nijverheid bloeit op toenemende verstedelijking en stevige machtspositie van
de stedelijke burgerij. In ruil voor belasting breiden de steden hun privileges verder uit
Karel V wil gezag centraliseren en stelt in 1531 drie Collaterale Raden in (Raad van State,
Geheime Raad en Raad van Financiën)
Maarten Luther laat weten dat hij de zelfgemaakte wetten en regels van de kerk onterecht
vindt 1517: 95 stellingen. Bij de Rijkskdag in Worms in 1521 gaf Karel V hem de kans om
woorden terug te nemen, maar dat deed hij niet vogelvrij verklaard.
Kritiek op de kerk werd snel verspreid door boekdrukkkunst. Ook kritiek op
centralisatiepolitiek.
1550: instelling bloedplakkaten door Karel V. Doodstraf en inbeslagname goederen als
gevolg van protestantse activiteiten.
1555: Vrede van Augsburg de vorst bepaald in een gebied wat het geloof is. Karel V voelt
zich vernederd omdat hij het katholieke geloof niet voor alle vorstendommen heeft kunnen
waarborgen en Filips II volgt hem op
Calvijn meer aanhangers, hij vond dat een lagere overheid zich mag verzetten tegen een
hogere overheid.
Spaanse bestuur in Nederland treed hard op tegen Calvinistische ketters
1566: indienen Smeekschrift door lage edelen verzoek tot matiging van
kettervervolgingen. Dit gebeurt tijdelijk. Er komen meer calvinistische bijeenkomsten en die
leiden tot de Beeldenstorm.
Filips II stuurt Alva naar nederlanden stelt de Raad van Beroerten (Bloedraad) in om
beeldenstormers te straffen.
Veel edelen vluchten
Vanuit Duitse ballingschap roept Willem van Oranje op tot verzet tegen het strenge
optreden van Alva Nederlandse opstand (1568-1648). In het begin is er weinig steun.
Watergeuzen helpen nemen in 1572 Den Briel in.
De overheersing van de Nederlandsen door een vreemde mogendheid zal de Nederlandse
opstandelingen verenigen tegen hun Spaanse overheersers, niet het religieuze conflict.
1574: Ontzet van Leiden. Spanje omsingeld de opstandige stad en hongert ze uit. Holland
laat gebieden rond Leiden onder water lopen en Spaanse troepen vluchten.
Brabant en Vlaanderen eerst loyaal aan Spaanse koning, maar door muiterijen van het
Spaanse leger sluiten ze in 1576 alsnog aan bij Pacificatie van Gent (= vredesverdrag tussen
REPUBLIEK’ VWO
1515: Karel V komt aan de macht
Handel en nijverheid bloeit op toenemende verstedelijking en stevige machtspositie van
de stedelijke burgerij. In ruil voor belasting breiden de steden hun privileges verder uit
Karel V wil gezag centraliseren en stelt in 1531 drie Collaterale Raden in (Raad van State,
Geheime Raad en Raad van Financiën)
Maarten Luther laat weten dat hij de zelfgemaakte wetten en regels van de kerk onterecht
vindt 1517: 95 stellingen. Bij de Rijkskdag in Worms in 1521 gaf Karel V hem de kans om
woorden terug te nemen, maar dat deed hij niet vogelvrij verklaard.
Kritiek op de kerk werd snel verspreid door boekdrukkkunst. Ook kritiek op
centralisatiepolitiek.
1550: instelling bloedplakkaten door Karel V. Doodstraf en inbeslagname goederen als
gevolg van protestantse activiteiten.
1555: Vrede van Augsburg de vorst bepaald in een gebied wat het geloof is. Karel V voelt
zich vernederd omdat hij het katholieke geloof niet voor alle vorstendommen heeft kunnen
waarborgen en Filips II volgt hem op
Calvijn meer aanhangers, hij vond dat een lagere overheid zich mag verzetten tegen een
hogere overheid.
Spaanse bestuur in Nederland treed hard op tegen Calvinistische ketters
1566: indienen Smeekschrift door lage edelen verzoek tot matiging van
kettervervolgingen. Dit gebeurt tijdelijk. Er komen meer calvinistische bijeenkomsten en die
leiden tot de Beeldenstorm.
Filips II stuurt Alva naar nederlanden stelt de Raad van Beroerten (Bloedraad) in om
beeldenstormers te straffen.
Veel edelen vluchten
Vanuit Duitse ballingschap roept Willem van Oranje op tot verzet tegen het strenge
optreden van Alva Nederlandse opstand (1568-1648). In het begin is er weinig steun.
Watergeuzen helpen nemen in 1572 Den Briel in.
De overheersing van de Nederlandsen door een vreemde mogendheid zal de Nederlandse
opstandelingen verenigen tegen hun Spaanse overheersers, niet het religieuze conflict.
1574: Ontzet van Leiden. Spanje omsingeld de opstandige stad en hongert ze uit. Holland
laat gebieden rond Leiden onder water lopen en Spaanse troepen vluchten.
Brabant en Vlaanderen eerst loyaal aan Spaanse koning, maar door muiterijen van het
Spaanse leger sluiten ze in 1576 alsnog aan bij Pacificatie van Gent (= vredesverdrag tussen
