Summary
Samenvatting Maatschappijleer Verzorgingsstaat voor 4 havo en 5 vwo
- Course
- Level
- Book
samenvatting maatschappijleer 'verzorgingsstaat' handig voor je SE in 4 havo of 5 vwo
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
isadekeizer
Reviews received
Content preview
Paragraaf 1 wat is een verzorgingsstaat1.1 Nederland als verzorgingsstaat
verzorgingsstaat > overheid bemoeit zich actief met de welvaart en het welzijn van haar
inwoners
welvaart > de mate waarin mensen over voldoende middelen beschikken om hun behoeften
te vervullen
welzijn > mate waarin mensen tevreden zijn over hun lichamelijke en geestelijke
gezondheid
solidariteitsgedachte > in een groep of samenleving is er bereidheid om risico’s met elkaar
te delen. Van de overheid wordt verwacht dat zij wetten maakt en maatregelen uitvoert om
die solidariteit af te dwingen.
collectief belang > alle werkenden mensen betalen bijvoorbeeld voor iemand die werkloos
raakt uitkering > jou kan zelfde overkomen
collectieve goederen > goederen waarvan niemand uitgesloten kan worden, ook niet
degenen die er niet voor betalen ( dijken, bescherming leger) free riders > mensen die niet
bijdragen maar er wel aan profiteren
Functies van de verzorgingsstaat
- verzorgen > de verzorgingsstaat biedt zorg voor wie door fysieke of psychische
aandoeningen hulp nodig heeft.
- verzekeren > de verzorgingsstaat regelt dat we verzekerd zijn tegen verlies van
inkomen. Als je werkt, betaal je sociale premies voor als je ziek, werkloos of
arbeidsongeschikt raakt. Nederlanders betalen ook belasting. AOW en kinderbijslag.
socialezekerheidsstelsel > mensen verzekert van een inkomen bij werkloosheid,
ziekte, ouderdom of arbeidsongeschiktheid. Ook bv huurtoeslag als je
minimuminkomen hebt
- verheffen > de verzorgingsstaat geeft iedereen de kans om zijn talenten te
ontplooien en zich te ontwikkelen. Goed onderwijs vergroot de kansen op de
arbeidsmarkt
- verbinden > de verzorgingsstaat zorgt voor binding tussen mensen en versterkt
daarmee de sociale cohesie. Enerzijds door het socialezekerheidsstelsel dat mensen
van elkaar afhankelijk maakt: je betaalt immers voor elkaar. Anderzijds omdat
overheidsbemoeienis de sociale ongelijkheid tussen mensen kan verkleinen. Ook
onderwijs.
Rechten en plichten
sociale grondrechten: niet afdwingbaar bij rechter, overheid moet er wel naar streven
- voldoende werkgelegenheid
- bestaanszekerheid en spreiding van welvaart
- de bewoonbaarheid van het land en de bescherming en verbetering van het
leefmilieu
- volksgezondheid, voldoende woongelegenheid en maatschappelijke en culturele
ontplooiing
plichten:
- sollicitatieplicht , de overheid moet zich inspannen om iedereen aan werk te helpen,
maar in ruil daarvoor moet iedereen die kan werken, zijn best doen om een werk te
vinden
- betalen van premies voor verzekeringen (AOW, werkloosheidswet (WW),
basiszorgverzekering.
,1.2 tussen plan en vrije markt
Gelijkheid: planeconomie
communistische en socialistische denkbeelden
communistische staatsopvatting > staat neemt de totale verzorging van zijn burgers
op zich. Sovjet Unie, China
vrijheid: vrijemarkteconomie
kapitalistisch
vrijheid staat centraal en de overheid grijpt niet actief in de economie in.
Belastingen laag, maar iedereen moet zichzelf verzekeren tegen werkloosheid en
voor goed onderwijs en gezondheidszorg moet je flink betalen.
drie typen verzorgingsstaten
voor alle verzorgingsstaten geldt dat ze gebaseerd zijn op de waarden solidariteit en
gelijke kansen
- sociaaldemocratische verzorgingsstaat
rol van de overheid is groot bij het leveren van goederen en diensten en er
bestaat een uitgebreid stelsel van sociale voorzieningen
gelijkheid. Scandinavisch model. Flexibele arbeidsmarkt
- liberale verzorgingsstaat
rol van de overheid beperkt en van de markt groot
niveau van sociale voorzieningen vrij laag
Angelsaksisch model: VK en VS, liberale waarden als eigen
verantwoordelijkheid, vrijheid en particulier initiatief wordt belangrijker
gevonden.
- corporatistische verzorgingsstaat
mengeling
bescherming gezin
- Nederland buitenbeentje
, Paragraaf 2 ontstaan verzorgingsstaat
Les 1 het begin van de verzorgingsstaat
De nachtwakersstaat
staat waarin de overheid zich vooral beperkt tot het handhaven van de openbare orde en
veiligheid
Zieken en ouderen werden geholpen door rijke burgers, de kerk of andere particuliere
liefdadigheidsinstellingen.
De eerste sociale wetten en maatregelen
Het beginsel dat de overheid een zorgplicht heeft voor mensen die niet zelf in hun
onderhoud kunnen voorzien, zien we voor het eerst in de Armenwet van 1854 > door deze
wet kregen hulpbehoevenden die niet tot een kerkelijke gezindte behoorden, in geval van
volstrekte onvermijdelijkheid recht op steun door een overheidsorgaan, meestal de
gemeente
sociale verzekeringen en arbeidsbeschermende wetgeving
sociale wetten: Kinderwetje van Van Houten (kinderarbeid verbieden) Ongevallenwet,
Woningwet Invaliditeitswet, Werkloosheidsbesluit
- de katholieken en protestante nwilden de zwakkeren beschermen en zagen de
overheidsbemoeienis als aanvulling op hun eigen inspanningen. Ook bestond er
onder christelijke politici angst voor een sociale revolutie van arbeiders
- de socialisten streefden naar betere leefomstandigheden en een sterkere
rechtspositie van de arbeiders
- de liberalen zagen de verloedering en onveiligheid in arbeidersbuurten, een
onvermijdelijk gevolg van de grote armoede, als een bedreiging van de bestaande
orde
Les 2 opbouw van de verzorgingsstaat
in 20e eeuw behoefte aan collectieve goederen en diensten, die de vrije markt niet uit
zichzelf produceerde zoals goede scholen, vakopleidingen, goed wegennet,
vuilnisophaaldiensten en riolering
Na WOII > gemengde markteconomie waarin niet meer alles aan het marktmechanisme
werd overgelaten, maar waarin de overheid een voorwaardenscheppende en producerende
rol ging vervullen.
crisis en WOII
Werkloosheidsbestrijding was het begin van toenemende interventie door de overheid
Naoorlogse opbouwfase
Sociale zekerheid werd een morele basis voor de naoorlogse politiek, waarbij het begrip
‘vrijheid’ gehanteerd werd in relatie met het streven naar vrijwaring van gebrek en nood.
Dankzij geleide loonpolitiek door PvdA en KVP én de Amerikaanse Marshallhulp steeg de
werkgelegenheid, verbeterde de Nederlandse concurrentiepositie en groeide de welvaart.
De sociaal democraten gingen akkoord onder voorwaarde dat de positie van werknemers
versterkt zou worden met nieuwe sociale wetgeving (Werklozenwet, Ziektewet) o.a
De katholieken wilden dat de vakbonden en werkgeversorganisaties nauw betrokken zouden
worden bij de loonpolitiek
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller isadekeizer. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.34. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
75323 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now