College aantekeningen
College aantekeningen MK Oncologie (2516M22BTS)
- Vak
- Instelling
Zeer volledige aantekeningen van de hoorcolleges van het vak MK Oncologie. Met deze aantekeningen haal je makkelijk een voldoende!
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 44 pagina's
Voorbeeld 4 van de 44 pagina's
In winkelwagen
In winkelwagen
Verkoper
Volgen
helanur
Ontvangen beoordelingen
Voorbeeld van de inhoud
MK ONCOLOGIE HOORCOLLEGESHC 1: ALGEMENE ONCOLOGIE
MITOSE (CELDELING)
1. Interfase
2. vroege profase
3. profase
4. metafase
5. anafase
6. telofase
7. cytokinese
Er zijn twee soorten celdelingen: mitose en meiose. Alle celdelingen zijn mitose behalve de vorming
van de geslachtsdelen dat is meiose.
Mitose vindt constant gedurende het hele leven plaats, er worden namelijk steeds nieuwe cellen
aangemaakt in het lichaam. Mitose = kerndeling.
Mitose is een proces dat een heel cyclus doorloopt. Deze cyclus wordt heel nauwkeurig gereguleerd,
zodat er geen foutieve cellen worden gemaakt. Een cel kan uit de cyclus naar G0 gaan, dit is de
rustfase. Vanuit G0 kan de cel weer terug naar de S-fase of dood gaan (apoptose). Apoptose is
geprogrammeerde celdood, dit gebeurt als de cel zijn levensduur heeft bereikt, afwijkend of
beschadigd is. De checkpoint aan het einde van de G1 fase zorgt ervoor dat alleen de goeie cellen
naar de S-fase gaan. Tijdens de checkpoints wordt er gekeken of de DNA in orde is en of de cel klaar
is om te delen. De checkpoints zorgen er dus voor dat alleen de gezonde cellen kunnen delen op het
moment dat ze moeten delen.
1
,WAT GAAT ER MIS BIJ KANKER?
Alle checkpoints worden genegeerd, cellen gaan niet meer
naar de rustfase, blijven in de cyclus en daardoor zich constant
maar delen ondanks dat het geen goede cellen zijn. Er is dus
ongeremde celdeling van slechte cellen, kankercellen. Er is ook
geen apoptose meer.
ONCOGENESE
Oncogenese is woekering / het ontstaan van kanker / een carcinogeen proces.
Oncogenese bestaat uit de volgende aspecten:
- Snelheid celdeling niet meer onder controle, ongeremde celdeling
- Cellen gaan niet meer dood, apoptose is geblokkeerd
- Proces 1 en 2 leidt dus tot de aanwezigheid van heel veel cellen.
- Angiogenese; tumor zorgt ervoor dat er bloedvaten naar toe groeien.
- Tumorcellen geven bepaalde stoffen af die bloedvaten lokken naar de tumorcellen,
waardoor er meer bloed en zuurstof toevoer is naar deze cellen
- Cellen in ons lichaam kunnen niet meer groeien als ze meer dan een halve
millimeter van een capillair afliggen.
- Metastase (uitzaaiing)
- Afgesplitste cellen komen in de lymfebaan of bloedbaan en vormen ergens anders in
het lichaam nieuwe tumoren.
- Omzeilen immuunsysteem
- De tumorcellen ontsnappen aan het immuunsysteem
1. ONGECONTROLEERDE CELGROEI
- Geen groeifactoren, toch celdeling.
• De kankercellen groeien ook zonder groeifactoren doordat ze hun eigen
signalen maken om te groeien. Daardoor kunnen ze zelf ook andere
tumorcellen aan zetten tot het groeien.
- Tumorcellen negeren ‘contact-inhibitie’
• Als cellen te dicht op elkaar aanzitten, krijgen ze door membraan-membraan
interacties een signaal om te stoppen met groeien. Tumorcellen negeren dit
signaal.
- Kankercellen kunnen oneindig vaak delen
2. CELLEN GAAN NIET DOOD
- Negeren bevel apoptose
2
, 3. ANGIOGENESE
- Tumor ‘stopt’ met groeien als het ongeveer 0,5 mm groot is. Dan zijn namelijk
nieuwe haarvaatjes nodig.
- Kankercellen produceren groeifactoren die groei van capillairen richting tumor
stimuleren
- Dit is belangrijk voor de aanvoer van bloed met voedingsstoffen om verdere groei
mogelijk te kunnen maken.
4. METASTASE
1. De tumor maakt de eiwit afbrekende enzymen MMP (matrix metallo proteinases) en
geeft deze af
2. MMP breekt het bindweefsel die tussen de tumorcellen en de verschillende
weefsels en organen ligt af.
3. Hierdoor kunnen cellen zich losmaken uit een weefsel en zich direct in omliggende
weefsels nestelen of zich verplaatsen via de bloedbaan of lymfebaan.
5. OMZEILEN IMMUUNSYSTEEM
- Als een cel gaat woekeren dan gaat
het andere eiwitten maken in de
cel, tumorantigenen. Deze
tumorantigenen worden om het
membraan van de tumorcel
gepresenteerd door MHC I- cellen. Het lichaam herkent het lichaamsvreemde
materiaal en reageert daarop door het maken van antistoffen. De T-cel herkent dus
de tumorcel aan de antigenen en doodt deze. Dit kan door toxinen gemaakt door
cytotoxische T-cellen of door het aantrekken van macrofagen.
- Bij het ontstaan van kanker heeft de tumorcel slimme trucks om het
immuunsysteem te omzeilen:
a. De tumorcel maakt geen antigenen > T-cel kan tumor niet herkennen
b. Maakt geen MHC eiwitten aan > T-cel kan tumor niet herkennen
c. Geeft een stofje, immunosuppressive proteins, af die de T-cel inactiveert >
T-cel activatie wordt geremd.
‘Slimme’ tumorcellen zijn niet meer herkenbaar (a, b) of blokkeren de T-cellen actief (c).
A,b en c zijn allemaal aangrijpingspunten voor de nieuwe behandeling met targeted therapy.
3
, Waarom raken deze processen zo ontregeld? Waarom gedragen de lichaamseigen cellen zich zo?
Mutaties in ons eigen DNA door externe of interne factoren is de oorzaak hiervan. Er ontstaan
fouten in bepaalde genen die te maken hebben met het reguleren van de celdeling.
RISICOFACTOREN
- Leeftijd
- Hoe ouder, hoe groter de kans >
- De mitose gaat niet meer zo goed bij het ouder worden, er worden vaker fouten
gemaakt in de genen die belangrijk zijn voor de celdeling.
- Erfelijke aanleg (genetisch)
- Bijv. BRCA1 en 2 genen
- Omgevingsfactoren
Welke omgevingsfactoren verhogen de kans op het krijgen van kanker?
- Voeding
• Alcohol
De afbraak producten van alcohol, acetaldehyden, zijn carcinogene stoffen
• Rood vlees
Het heemijzer irriteert de darmwand, waardoor je een paar procent meer
kans hebt op colonkanker
- Stress
• Heeft ook een beetje te maken met slapen
- Ziekteverwekkers (pathogenen)
• Virale infecties; HPV, hepatitis (leverkanker)
- Giftige stoffen (carcinogene stoffen)
• Roken, alcohol, PAK’s (zwarte stoffen in aangebrand voedsel), asbest, fijnstof
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper helanur. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor $7.61. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 62555 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen