Summary
samenvatting hoofdstuk 1, systeem aarde
- Course
- Level
- Book
uitgebreide samenvatting van hoofdstuk 1, systeem aarde. Uit het GEO boek, extra toevoegingen toegevoegd bij de samenvatting.
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Followdaphnevanderlee
Content preview
Hoofdstuk 1.1; planeet aardeEnkeltje Mars!
Afstand tussen aarde en mars is ong. 225 miljoen km, ongeveer 6 maanden om deze afstand
met raket te overbruggen. In 2025 bemande vluchten naar mars, wel een enkele reis dus
astronauten moeten leven en sterven op de rode planeet. Al ruim 200000 aangemeld voor deze
reis
De derde planeet vanaf de zon
aarde 1 van 8 planeten om zon. Zon heeft diameter van ong. 1500000 km (100x meer dan
aarde) en 330000 zwaarder dan aarde. Ondanks afstand van 150 miljoen km, zon geeft aarde
licht en warmte. Samen met andere 7 planeten
vormen zonnestelsel. Zon is 1 van de miljarden
sterren waaruit de Melkweg bestaat. Miljarden
zonnestelsels in Melkweg.
Mercurius, venus, aarde en mars vormen
binnenplaneten van zonnestelsel. Aarde
grootste planeet van de 4. Jupiter, Saturnus,
Uranus en Neptunus zijn buitenplaneten. Deze
planeten zijn gasplaneten en de binnenste 4 zijn
steenplanten.
Het zonnestelsel doorkruisen duurt tientallen jaren. Na negen jaar ong. 4,8 miljard km. Rond
2047 moet New Horizon, 14 juli 2015 langs Pluto, rand van zonnestelsel bereiken
Tijdschalen
aarde ong. 4,6 miljard jaar oud, dit drukken we uit in de geologische
tijdschaal (=Indeling van de 4,6 miljard jaren omvattende geologische
geschiedenis van de aarde). Tijdschaal is onderverdeeld in tijdperken,
periodes en tijdvakken. De lengte varieert van miljoenen tot duizenden
jaren. Onderscheid tussen de tijdseenheden wordt gemaakt op basis
van kenmerkend planten- en dierenleven of op basis van gesteente.
Aanvankelijk was er alleen een relatieve tijdschaal. De volgorde van
tijdperken bekend, maar werkelijke ouderdom in jaren niet vastgesteld.
Om periode volgorde vast te stellen gebruiken fossielen. Pas later
nauwkeuriger ouderdom schatten van geologisch materiaal door
radioactieve verval van gesteente. Door deze absolute
ouderdomsbepaling was het mogelijk jaartallen te koppelen aan de
relatieve tijdschaal.
Opbouw van de aarde
wetenschappers allang benieuwd naar opbouw aarde. Nooit diep
genoeg gekomen. Diepste goudmijn in Zuid-Afrika, afdaling
is 10 min en diepte ong. 3,5 km. Bijna 6400 km tussen
aardoppervlak en midden van de aarde, diepste gat ooit
gemaakt is 12 km en is dus maar 0,2% van de te
overbruggen afstand. Aarde is opgebouwd uit bolschillen;
de kern, de mantel en de korst. De schillen van binnen naar
buiten worden steeds lichter van gewicht en gaan vrij abrupt
, in elkaar over. Meeste bewijs van gedrag aarde gekregen door studie naar gedrag
aardbevingsgolven. Door verschillen in dichtheid zullen deze golven met verschillende
snelheden door aarde voort bewegen. Binnen in de aarde zit een kern, waarschijnlijk uit
nikkel en ijzer, door de hoge druk is het vast en 4700 graden. Om de kern ligt de mantel, deze
bestaat uit 2 delen, de binnen- en de buitenmantel. De binnenmantel is vast en de
buitenmantel is ‘taai-vloeibaar’, het valt te vergelijken met zwart teer. De binnen- en
buitenmantel bevatten veel ijzer en magnesium. Boven harde afgrenzing van buitenmantel ligt
aardkorst. De aardkorst bestaat uit gesteenten die grotendeels verbindingen zijn van zuurstof
met ijzer, calcium, magnesium, natrium en aluminium. Dikte aardkorst onder oceanen tussen
de 7 en 10 km. Onder continenten aardkorst meestal 35 tot 40 km dik. Onder grote gebergten
oplopen tot wel 70 km.
Twee sferen.
Zuurstofrijke gesteente van korts & zuurstofarme gesteente
van vaste binnenste deel van mantel is samen lithosfeer (=De
buitenste schil van de aarde, bestaande uit de aardkorst en het
vaste, buitenste gedeelte van de aardmantel). Lithosfeer is
ong. 100 en 150 km dik en verdeeld in de continentale korst
en de oceanische korst. Continenten gemaakt van graniet
(=Stollingsgesteente met zichtbare kristallen dat ontstaat bij
langzame afkoeling van magma). Oceanische korst gemaakt
van basalt (=Stollingsgesteente dat ontstaat door snelle afkoeling van lava bij een
vulkaanuitbarsting.). Continenten lichter dus ligt hoger dan oceanische plaat.
Onder lithosfeer ligt asthenosfeer. De asthenosfeer is door de hoge temperatuur minder hard
dan de lithosfeer. Het vaste gesteente onder invloed van druk en tijd taai-vloeibaar is
geworden. Daardoor kunnen de platen van de lithosfeer over de asthenosfeer glijden.
Hoofdstuk 1.2; drijvende continenten
Catastrofe of niet?
17e eeuw viel op dat de kustlijn van Afrika en Zuid-Amerika als puzzelstukjes in elkaar
pasten. De Atlantische Oceaan werd gezien als een door erosie uitgesleten dal, dat volgelopen
was met het water van de zondvloed. Een latere uitleg was dat de continenten over de wereld
drijven. Aan de oostkant kalfden ze af door getijdewerking en aan de westzijde slibden ze
even snel weer aan. Geologen dachten dat een ingrijpende verandering aan het aardoppervlak
vrij plotseling en op rampzalige wijze tot stand kwam. Men dacht eerst dat aarde 6.000 jaar
bestond maar later achter gekomen dat deze al miljoenen jaren bestond. Men ging ook meer
en meer beseffen dat de geologische krachten en processen in het heden waarschijnlijk niet
wezenlijk verschillen van die in het verleden. De catastrofetheorie maakte plaats voor het
actualiteitsbeginsel (=Het principe dat ervan uitgaat dat natuurwetten in het verleden en het
heden dezelfde zijn). Kleine of grote catastrofes hebben in het verleden wel de langzame
geologische kringloop doorbroken. Een grote meteorietinslag kon bijvoorbeeld in een paar
seconden landschappen vernietigen die gedurende honderdduizenden jaren waren gevormd.
Alfred Wegener.
In 1912 kwam Alfred met nieuwe aanwijzingen en blies de discussie nieuw leven in.
Constateerde grote overeenkomst tussen fossiele flora en fauna in delen van wereld die nu ver
uit elkaar liggen. Fossielen van dieren die niet konden zwemmen werden gevonden in
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller daphnevanderlee. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.33. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
64438 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now