Uitwerking van het vierde college over zelfstandige bestuursorganen. Extra informatie, bijvoorbeeld hoe het ook alweer zat met delegatie en attributie, stelselverantwoordelijkheid, en de Toezichthouder tegen kinderporno en terroristisch materiaal, is ook toegevoegd. Mochten er vragen zijn, hoor ik ...
College 4 – Organisatievormen
Inhoudsopgave
1. Basis, waar denkt men aan bij de organisatie van de overheid: maatschappelijk belang,
publieke taak, en publiek belang
2. Hoofdstructuur van de overheid: we weten waar de overheid zich mee bemoeid, hoe bouwen
we de overheid dan op?
3. Intermezzo: een basislesje staats- en bestuursrecht
4. De verschillende organisaties
5. Hoe kies je voor welke organisatie, en toekomst van organisaties op afstand
1. MAATSCHAPPELIJK BELANG, PUBLIEK BELANG EN PUBLIEKE TAAK
Maatschappelijk belang, publiek belang en publieke taak
De wat-vraag
Voor welke belangen moet de overheid eindverantwoordelijkheid dragen?
Belangen zijn maatschappelijke belangen als hun behartiging voor de samenleving als
geheel gewenst is.
Bijvoorbeeld, dat er voldoende brood is om te eten.
Publiek belang: “indien de overheid zich de behartiging van een maatschappelijk
belang aantrekt op grond van de overtuiging dat dit belang anders niet goed tot zijn
recht komt.”
De overheid moet zich ermee bemoeien.
Bijvoorbeeld: is het brood zonder overheidsbemoeienis van voldoende
kwaliteit? Overheid stelt in wetgeving eisen aan de kwaliteit en houdt toezicht
op de naleving daarvan.
Een maatschappelijk belang wordt dus pas een publieke taak als de markt of
samenleving deze niet goed zelf kan organiseren.
o Dat is de opvatting van het huidige kabinet en de Wetenschappelijke
Raad voor het Regeringsbeleid (WRR).
Hoe-vraag
Hoe gaat de overheid die eindverantwoordelijkheid vormgeven? Het betreft de invulling.
“Een publieke taak is een taak die in het publiek belang wordt uitgevoerd”
Op eigen kracht of met behulp van private actoren?
Als een taak een publieke taak blijkt te zijn, zijn er verschillende manieren om die taak uit te
voeren: binnen de bestaande structuur van een ministerie, of in een nieuw dienstonderdeel,
agentschap of een zelfstandigere organisatie.
Publiek belang:
Het publiek belang
wanneer de
Maatschappelijk wordt behartigd
samenleving dit zelf
belang middels uitvoering
niet goed kan
van de publieke taak
organiseren
1) HOOFDSTRUCTUUR VAN DE OVERHEID
De hoe-vraag staat in dit college centraal
Stap 1: wie is er bevoegd? De overheid bestaat uit ministeries, provincies en gemeenten. Zijn
zij alle drie volledig democratisch gelegitimeerd.
Stap 2: er is gekozen voor ministeries. Zij zijn ingesteld op grond van art. 44(1) Gw.
1
, Bij koninklijk besluit worden ministeries ingesteld. Zij staan onder leiding van een Minister.
Ministeriële verantwoordelijkheid
De Minister staat aan het hoofd van een ministerie en heeft ministeriële verantwoordelijkheid:
de Minister is verantwoordelijk voor zover hij bevoegdheden heeft.
De verantwoordelijkheid is gekoppeld aan het ambt van Minister.
De Minister is eindverantwoordelijk voor zijn eigen handelen en dat van zijn
voorganger(s).
Daarnaast is een Minister verantwoordelijk voor het handelen van anderen. Denk aan
de Koning (art. 42 Gw) en zijn ambtenaren.
Soms bestaat er de behoefte om bepaalde taken op afstand van de Minister te plaatsen.
Een stukje van de bevoegdheden van de Minister wordt hiermee ingeperkt.
Ongevraagd Advies van de Raad van State over de stelselverantwoordelijkheid: “De
vraag is gerezen in hoeverre een algemene ministeriële verantwoordelijkheid bestaat
voor de behartiging van publieke belangen náást de aan het bevoegdheidsconcept
gekoppelde ministeriële verantwoordelijkheid in de hiervoor bedoelde zin.”
NB: wat is stelselverantwoordelijkheid?
Middels decentralisatie, verzelfstandiging en privatisering zijn ministeriële
bevoegdheden geheel of ten dele bij de Minister zijn weggehaald. Het lastige element
zit in dit ‘ten dele’. De Minister is dan wel niet meer bevoegd in concrete gevallen te
beslissen, maar hij heeft wel: 1) een ‘aanwijzingsbevoegdheid’, 2) regelmatig overleg
met de desbetreffende instelling en kan dan zijn opinie geven, 3) de bevoegdheid
besluiten te nemen over de begroting. Uiteindelijk kan de Minister beslissen dat de
wet die hem bevoegdheden ontnam gewijzigd wordt zodat hij de macht terug krijgt.
Regering en parlement zijn samen verantwoordelijk voor het stelsel dat zij als
wetgever in het leven roepen. Zij kunnen dit stelsel wijzigen. In die zin bestaat er
‘stelselverantwoordelijkheid’.
2) INTERMEZZO : EEN BASISLESJE STAATS- EN BESTUURSRECHT
Awb BW
Het ambt = bestuursorgaan Publiekrechtelijke rechtspersonen hebben hun
rechtspersoonlijkheid te danken aan:
Art. 1:1(a) Awb
“Orgaan van een rechtspersoon die krachtens Art. 2:1 BW
publiekrecht is ingesteld.” 1. De staat, de provincies, de gemeenten,
de waterschappen, alsmede alle
lichamen waaraan krachtens de
Grondwet verordenende bevoegdheid is
toegekend, bezitten
rechtspersoonlijkheid.
2. Andere lichamen, waaraan een deel van
de overheidstaak is opgedragen, bezitten
slechts rechtspersoonlijkheid, indien dit
uit het bij of krachtens de wet bepaalde
volgt.
Art. 1:1(b) Awb
“Een ander persoon of college, met enig
openbaar gezag bekleed.”
2
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller robinUM. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.97. You're not tied to anything after your purchase.
