CH 1: Sociale verandering
Literatuur: Praktijkboek sociologie. Hfst. 8
CH 2: Onderwijs
Literatuur: Praktijkboek sociologie. Hfst. 7
CH 3: Seksualiteit
Literatuur: Artikel studentenwijzer
CH 4: Demografie en migratie
Literatuur: Praktijkboek sociologie. Hfst. 3, 4 en 5
CH 5: Media en technologie
Literatuur: Artikel studentenwijzer
1
,CH 1: Sociale verandering
Sociologie:
• “Sociologie is de leer van de menselijke samenleving. Zij bestudeert het gedrag van de
mensen in hun sociale omgeving” (Hendrix, 2008, p. 19).
• Welke sociale veranderingen het denken en gedrag van mensen beïnvloeden.
• Pedagogen en hun cliënten
Hypes, trends, sociale veranderingen
Begrip Voorbeeld
Hype/rage: kortdurende bevlieging met veel Voetbalplaatjes, Furby
media-aandacht.
Trend: frequent fenomeen over langere tijd. Festivals
Sociale verandering: brede, maatschappelijke Toenemende nadruk op genieten, verwennen
ontwikkeling over zeer lange duur (decennia, (intensivering)
eeuw)
Maatschappijbeeld
• Verklaringen voor trends, bijvoorbeeld individualisering, vereisen een perspectief op hoe de
samenleving in elkaar zit.
• Zo’n perspectief of visie noem je een maatschappijbeeld. Het is een tekening van (een
gedeelte van) de hedendaagse samenleving.
• Een maatschappijbeeld toont ook hoe onze samenleving verschilt van een andere,
bijvoorbeeld de Middeleeuwse agrarische samenleving.
Twee maatschappijbeelden
Ulrich Beck (1944 - 2015)
Model: ‘Risicomaatschappij’ (angst cultuur)
(Risikogesellschaft)
• Er heerst permanent, potentieel gevaar, overal en altijd in alle levensgebieden, inclusief
opvoeding.
• Gevoel van controle en veiligheid ontbreekt.
Zygmunt Bauman (1925-2017)
Model: ‘Vloeibare maatschappij’
(Liquid society)
• Omstandigheden veranderen zo snel dat mensen ze niet meer kunnen bijhouden, geen tijd
voor aanpassing.
• Gevoel van controle en veiligheid ontbreekt.
Ulrich Beck (1986): risicomaatschappij
• Productie van voedsel en andere producten
• Welvaart stijgt
• Keerzijde: als gevolg van technologische vooruitgang en industriële productie nemen ook de
risico’s toe
• Als gevolg van de toename van de industriële productie ontstaan er meer risico’s voor
mensen.
Voorbeelden 2019
Risico’s anno 21ste eeuw:
• Drones
• Big data/privacy/cypercrime
• Smog
• Vaccinatie
Risicomaatschappij
• Er waren altijd al persoonlijke risico’s, zoals ziekte, gevaar om beroofd te worden etc.
• Nieuw (het gaat hierbij om): wereldwijde risico’s die niemand in de hand lijkt te hebben!
• Nieuw (ten tweede): de mens zelf creëert – weliswaar onbedoeld – deze risico’s.
• Gevolgen van technologische ‘vooruitgang’ zijn onberekenbaar, niet te overzien.
Risico’s
• Levensbedreigende YouTube-filmpjes
• Wat kun/moet je doen als ouder?
• Wantrouwen
• Rol van wetenschap, technologie, media en politiek.
• Collectieve vangnetten in de vorm van tradities, religie en gemeenschapscultuur zijn
verzwakt.
• Voor veel mensen zijn er geen pasklare antwoorden.
• Onder de bevolking heerst onenigheid over de mogelijke gevaren van de risico’s.
• Waarom wel/niet vaccineren?
• Gevoelens van onzekerheid, stress, angst, onveiligheid en onbehagen worden
versterkt.
• Een ‘afschuifcultuur’: er wordt een zondebok aangewezen.
• Sociale stereotypering zondebok-maatschappij?
Bauman: Vloeibare maatschappij
• Einde van tradities (we leven niet meer in een traditionele cultuur, wat wordt veroorzaakt
door individualisering):
• Individualisering (ik, ego belangrijker dan familie, samenleving): het “Dikke Ik”
(opgeblazen ego).
• Minder ‘vaste’ structuur, zoals het kerngezin.
• Minder hiërarchie tussen mensen, tussen ouder en kind, tussen leraar en leerling.
• Er is niet langer één dominante religie of traditionele gemeenschapscultuur in de
maatschappij.
Vloeibare maatschappij
• Vloeibare samenleving is gevolg van individualisering en het ‘smelten’ van traditionele
‘vastigheden’ die het leven zekerheid verleenden, bijvoorbeeld het huwelijk.
• “Een samenleving waarin de condities sneller veranderen dan de tijd die nodig is om gedrag
te verankeren in gewoontes en routines” (Boutellier, 2008, p. 264).
• Wie vertelt je wat je moet doen? “Het is toch JOUW leven?!”
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller hsmolenaers. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.08. You're not tied to anything after your purchase.