Geschiedeniswerkplaats / tweede fase havo historisch overzicht / deel Handboek
In deze samenvatting van bijna 30 pagina's zijn 3 historische contexten op een fijne manier samengevat. Hiermee heb ik de vwo examenstof goed onder de knie. De leidende vragen en verplichte voorbeelden staan handig aangegeven en gemarkeerd. De stof is in kopjes verdeeld en de Franse revolutie is op...
na napoleon (1815-1848)...............................................................27
De republiek (1515-1648)
, Het begin van de opstand (1515-1572)
Leidende vraag: waardoor brak er een opstand uit in de Nederlanden?
Vorst: Karel V en zijn zoon Philips II
Oorzaken:
- Centralisatiepolitiek: bestuurders van steden zagen het centralisatiebeleid
als een bedreiging voor de privileges.
- Kettervervolgingen: bloedplakkaten (1550) en Bloedraad van Alva (1567
opgericht)
- Economische crises: hoge belastingen voor oorlogen, handel stilgelegd
werkeloosheid, oogsten mislukt door strenge winters.
Centralisatiepolitiek: (oorzaak)
1531: Karel v vormde de collaterale raden.
- Raad van state (buitenlandse politiek, meeste aanzien)
- De geheime raad (wetten en rechtspraak)
- De raad van financiën (belastingen)
K.A. Het begin van Staatsvorming en centralisatie
Reformatie van Duitse landen:
1517: publiceerde Luther zijn 95 stellingen tegen de misstanden
van de kerk
Kritiek van Luther op de kerk:
FIGUUR 1 ALLEEN BIJBEL IS
- Eigen staat en leger (wereldlijke macht)
NODIG, DIE MOET DAAROM
- Handel in aflaten IN VOLKSTAAL WORDEN
- Onwetendheid van geestelijke VERSPREID
- Relikwieën en erediensten
Karel V riep rijksdag in Worms (1521) Luther bleef bij zijn opvattingen
scheuring van de kerk Karel V verklaard Luther vogelvrij Luther werd
beschermd door de vorst van Saksen en liet de bijbel vertalen
Godsdienstoorlogen in het Duitse rijk Vrede van Augsburg (1555): in Duitsland
geldt voortaan de regel, wiens gebied, diens godsdienst.
K.A. de protestantse reformatie die splitsing van de christelijke kerk in West-
Europa tot gevolg had.
Vanaf 1560 werd het calvinisme bekend, Calvijn vond dat gelovige zonder
toestemming van de overheid kerken moesten vormen en zo nodig in opstand
komen tegen de goddeloze overheid. (Luther oneens)
, Kettervervolging: (oorzaak)
Karel v stelde inquisitie in om protestantisme te bestrijden (1521) Karel v
stelde bloedplakkaten in (1550), alle ketters moesten worden gedood.
K.A. Het streven van Vorsten naar absolute macht
Bestuurders vonden bloedplakkaten aantasting van de privileges, burgers
mogen alleen door de stedelijke rechtbank worden berecht. Karel vindt dat hij
privileges mag aantasten omdat hij de absolute macht heeft.
Filips II volgt zijn vader Karel v op
In 1565 vroegen edelen of Filips de ketters minder hard wilde aanpakken en
Willem van oranje wilde dat meer geloofsvrijheid. Filips gaf de landvoogdes
Margaretha van Parma de taak om de bloedplakkaten strenger in te voeren In
1566 boden edelen haar het smeekschrift aan om de kettervervolging te
staken Belofte landvoogd: tijdelijk minder kettervervolgingen calvinisten
begonnen hagenpreken liepen uit tot beeldenstorm
Reactie op beeldenstorm:
- Landvoogdes eist trouw van de Nederlandse edelen Willem van Oranje
weigert de trouw en vertrekt naar Duitsland
- Filips stuurde de hertog van Alva naar Nederland als nieuwe landvoogd
Alva stelde de raad van beroerten in die ketters executeerde Willem van
oranje riep op tot verzet (Tegen Alva, niet Filips) en viel de Nederlanden in met
een huurleger invasie mislukte en oranje kreeg alleen steun van de
watergeuzen (gevluchte Calvinisten) onrust nam toe door wreed optreden en
nieuwe belastingen 1 april 1572 namen de watergeuzen den Briel in
steeds meer steden sloten zich aan bij de opstand juli 1572 werd oranje
opnieuw uitgeroepen tot stadhouder en leider.
Verplichte voorbeelden:
- Luther verschijnt voor de rijksdag in Worms (1521)
- Instelling van 3 collaterale Raden (1531)
- Instelling bloedplakkaten (1550)
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller maudplugers. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.97. You're not tied to anything after your purchase.
