Summary
Samenvatting Sociale Pyschologie Pieternel Dijkstra
- Course
- Institution
- Book
Volledige samenvatting van het boek Sociale Psychologie Ik had een 8,6 voor het tentamen!
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Followsarahp333
Content preview
SOCIALE PSYCHOLOGIEHoofdstuk 1: Het belang van menselijke relaties
1.1 Leven in een moderne samenleving
Het samenleven in groepen zorgde ervoor dat mensen een groot complex brein ontwikkelden.
Zaken als communiceren, je inleven in de ander en bedenken hoe anderen op je zullen
reageren zijn complex en vereisen abstractievermogen en intelligentie.
Sociale steun als overlevingsmechanisme
Dat sociale contacten en relaties een buffer vormen tegen stress, komt vooral doordat relaties
een belangrijke bron vormen van sociale steun. Sociaal kapitaal betreft de bronnen waartoe
mensen via hun relaties met anderen toegang hebben.
Sociale steun kan 4 vormen aannemen:
1. Emotionele steun: dit houdt in dat mensen elkaar op emotioneel gebied helpen. Door
bijvoorbeeld te luisteren naar iemand zijn problemen. Degene voelt zich gesteund.
2. Informationele steun: mensen kunnen elkaar steunen door elkaar adviezen te geven of
informatie te verstrekken.
3. Instrumentele steun: houdt in dat mensen heel praktische dingen voor elkaar doen.
Iemand zorgt bijvoorbeeld voor de planten.
4. Waarderende steun: houdt in dat mensen bevestiging halen uit het contact met
anderen. Het is belangrijk omdat het mensen een gevoel geeft dat ze het goed doen.
Het hangt af van de situatie wat iemand precies nodig heeft en welke vorm gewenst is.
Belangrijk om op te merken is dat het, bij het ontvangen van steun, niet zozeer gaat om de
daadwerkelijke steun die mensen ontvangen, maar om de waargenomen hoeveelheid steun.
Deze steun is zo belangrijk dat zelfs alleen het idee dat in geval van nood beschikbaar is, al
stress vermindert.
Sociale steun is vooral belangrijk in tijden van onzekerheid, tegenslag en stress. Daarbij geldt
dat sommige gebeurtenissen die mensen meemaken stressvoller zijn dan andere en een groter
beroep doen op het aanpassingsvermogen.
Naast de ernst van een gebeurtenis, is ook de frequentie van belang.
Sociale steun kan de negatieve effecten van ingrijpende levensgebeurtenissen verminderen en
voorkomen en is daarmee van levensbelang.
Hoe ernstig mensen getroffen worden door stress, hangt ook af van hun copingstijl.
- Hoe meer ingrijpende levensgebeurtenissen mensen meemaken, hoe slechter hun
gezondheid is
- Hoe meer sociale steun mensen ervaren, hoe minder vatbaar ze zijn voor de negatieve
invloed van ingrijpende levensgebeurtenissen
,Maar waarom zou de gever helpen? (Pro-sociaal gedrag of altruïsme)
1. Inclusive fitness: mensen delen een genetische band en zijn daardoor meer bereid om
te helpen. Grote drijfveer is het de focus op het overleven van de genen
2. Competitive altruism: het verbetert de eigen reputatie. Mensen die anderen helpen zijn
namelijk vaak populairder en geliefder.
3. Empathie-altruïsme-hypothese: empathie is een gevoelsmatige reactie van medeleven
die mensen ervaren als ze contact hebben met iemand die het moeilijk heeft. Ze willen
zonder eigenbelang iemand helpen.
4. Negative state relief-model: mensen hoeven niet per se empathie te voelen om iemand
in nood te helpen. Iemand in nood kan een ongemakkelijk gevoel oproepen en helpt
daardoor de ander om dit negatieve gevoel te laten verdwijnen.
5. Mood enhancement: mensen zijn gemotiveerd om zich goed te voelen.
6. Plichtsbesef: mensen kunnen pro-sociaal gedrag vertonen omdat ze zich daartoe
verplicht voelen
7. Sociale-uitwisselingtheorie: mensen streven naar wederkerigheid. Het is in deze
theorie dus een kwestie van geven en nemen.
Welke theorie het best hulpgedrag verklaart, hangt waarschijnlijk af van de specifieke
omstandigheden en de betrokken personen.
Waar de meesten wetenschappers het wel over eens zijn als het gaat over helpen, is de rol van
empathie. Empathie is deels bewust en onbewust. Dit gebeurt onbewust, omdat mensen
geneigd zijn om emoties van elkaar over te nemen zonder dat ze het doorhebben. Dit wordt
ook wel emotionele besmetting genoemd. Hoewel empathie hulpgedrag stimuleert, is het geen
noodzakelijke voorwaarde voor het helpen van anderen.
Hulpverlenerssyndroom: er is sprake van een hulpverlenerssyndroom als het helpen van
anderen een manier is om het zelfbeeld positief te houden: men moet helpen om zich goed te
voelen. Dit kan ertoe leiden dat de hulpverlener de cliënt niet los kan laten.
Samenwerking als overlevingsmechanisme
Sociale contacten en relaties maken samenwerking mogelijk. Om samen te werken moeten
mensen het idee hebben dat ze baat hebben bij de samenwerking: door samen te werken
worden ook de individuele doelen van de groepsleden bereikt.
Er moet sprake zijn van positieve interdependentie: een situatie waarin mensen een doel
alleen maar kunnen bereiken als anderen met wie ze te maken hebben, ook hun doelen
bereiken. Negatieve interdependentie bestaat ook: dit is de situatie dat mensen hun doel alleen
kunnen bereiken als de ander dit juist niet lukt.
De samenwerking kan grote voordelen met zich meebrengen, maar desondanks is een
productieve samenwerking zeker geen vanzelfsprekendheid. Voor een optimale
samenwerking moet er sprake zijn van positieve interdependentie, cohesie, groepsdoelen,
vertrouwen een gevoel van rechtvaardigheid.
,Het kan voorkomen dat eigen belang en collectieve belang tegenover elkaar staan, er is dan
sprake van een sociaal dilemma. Kenmerkend is dat de keuze voor het individuele belang het
individu op korte termijn het meest oplevert.
In een sociaal dilemma zullen mensen ook eerder bereid zijn tot samenwerking – dus kiezen
voor het collectieve belang – als er sterke sociale normen heersen die het betreffende gedrag
voorschrijven. Sociale normen zijn gedragsregels waarvan de meeste groepsleden op de
hoogte zijn en die aangeven wat er van de groepsleden wordt verwacht.
Descriptieve normen: normen die aangeven wat mensen denken dat andere mensen in een
bepaalde situatie doen of wat ze andere zien doen.
Injunctieve normen: normen die aangeven wat door de groep als gewenst en ongewenst wordt
beschouwd.
Uit onderzoek blijkt dat descriptieve normen een sterkere invloed hebben op het gedrag.
Voortplanting als drijfveer
Sociale contacten en relaties maken voortplanting mogelijk, een vanuit de evolutionaire
psychologie essentiële functie van relaties en contacten.
Omdat voortplanting zo belangrijk is voor de overleving van de menselijke soort en het
individu, is de mens onbewust geprogrammeerd om op zoek te gaan naar een partner om zich
daarmee voort te planten.
1.2 Sociale netwerken
Gaat het om de relaties die mensen erop nahouden, dan wordt wel gesproken van het sociale
netwerk: het geheel van mensen met die rechtstreeks min of meer duurzame banden worden
onderhouden.
Mede door de sociale steun die mensen uit sociale netwerken ontvangen dragen deze bij aan
het welzijn van mensen.
Uit onderzoek blijkt dat mensen die in aanraking komen met de hulpverlening vaak een veel
kleiner sociaal netwerk hebben dan gezonde mensen. En de relaties die ze wel hebben, zijn
vooral uit balans.
Naast de voorkeur van mensen heeft de omvang van het sociale netwerk ook te maken met de
vaardigheden van mensen, waaronder de sociaal-emotionele als cognitieve vaardigheden.
Opgemerkt moet worden dat niet duidelijk is wat de oorzaak is en wat gevolg.
- Steungroep: mensen met wie je erg close bent en die je al langer kent
- Sympathiegroep: mensen met wie je goed kan opschieten
- Weak ties: vrijblijvende contacten die vooral plezier opleveren en weinig
verplichtingen
Het ecogram: het ecogram is een grafische weergave van de contacten die een cliënt heeft in
deze periode van zijn leven.
Een ecogram kan helpen nagaan wat kwaliteit en omvang zijn van het sociale netwerk van een
cliënt. Het helpt ook op inzicht te verkrijgen in de betekenis van verschillende relaties.
, Eenzaamheid
Een van de eerste gevolgen die mensen ervaren bij een gebrekkig sociaal netwerk is een
gevoel van eenzaamheid. Eenzaamheid is een subjectieve ervaring. Er is echter groot verschil
tussen sociale eenzaamheid en emotionele eenzaamheid.
Sociale eenzaamheid: komt uit een gevoel van sociaal isolement. Ervaren een gebrek aan
vrienden en kennissen om bijvoorbeeld mee te kletsen.
Emotionele eenzaamheid: komt voort uit de afwezigheid van een belangrijke centrale persoon
in het leven.
Emotionele- en sociale eenzaamheid kunnen samen voorkomen, maar ook apart.
Aantasting van de zelfwaardering
Een gebrek aan sociale contacten kan ertoe leiden dat mensen het gevoel hebben ‘er niet bij te
horen’ en zich eenzaam gaan voelen. Dit kan ertoe leiden dat mensen zichzelf negatiever gaan
beoordelen en hun gevoel van zelfwaardering daalt. Dit komt doordat mensen een sterk
sociaal karakter hebben.
Ook kleine vormen van uitsluiting kunnen mensen een slecht gevoel geven. Het fenomeen dat
het gevoel van zelfwaardering fluctueert met de mate van sociale acceptatie en afwijzing die
mensen ervaren, wordt ook wel socio-meterhypothese genoemd. Het geeft aan hoe sterk het
gevoel dat mensen over zichzelf hebben, is verweven met hun positie in een groep en de
kwaliteit van hun relaties met anderen.
Vrouwen zijn gevoeliger voor sociale acceptatie en afwijzing dan mannen. Meer dan mannen
zetten vrouwen zichzelf in termen van dyadische relaties met anderen. Dit wordt door
evolutionair psychologen toegewezen aan het feit dat vrouwen van oudsher degenen zijn die
kinderen opvoeden en verzorgen.
Recent onderzoek toont ook aan dat wanneer mensen nieuwsgieriger zijn, ze minder lijden
onder sociale afwijzingen. Dit komt waarschijnlijk omdat nieuwsgierige mensen meer open-
minded zijn.
Hoofdstuk 2: Sociale invloed
2.1 Vormen van sociale beïnvloeding
Klassieke conditionering
Klassieke conditionering kan allerlei psychische problemen helpen verklaren. Bijvoorbeeld
problemen die te maken hebben met angst en PTSS. Bij PTSS reageren mensen zeer angstig
op prikkels en geluiden die hen onbewust doen denken aan een eerder trauma dat ze hebben
meegemaakt.
Sommige mensen zijn makkelijker te conditioneren dan andere. Ze vormen sneller een
associatie tussen een neutrale stimulus en een OS en/of hebben, wanneer de associatie
eenmaal bestaat, hardnekkiger associaties waarvan het meer tijd kost om ze uit te doven. Niet
alleen reageren mensen anders, ook neutrale stimuli verschillen in het gemak waarmee ze tot
GR worden gemaakt.
Psychische problemen die ontstaan via klassieke conditionering, zoals een fobie, kunnen het
best worden aangepakt met cognitieve gedragstherapie. Deze therapie stimuleert dan ook de
extinctie van de GR door cliënten te confronteren met de GS, maar dan op een andere manier
te laten reageren.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller sarahp333. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.43. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
72042 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now