DEEL II: Geneesmiddelen die inwerken op de
belangrijkste organen/systemen
1. Cardiovasculaire middelen
Algemeen doel = contractiekracht
verhogen
1.1. Digitalisglycosiden en andere cardiotonica
Vooral voor de behandeling van hartfalen (naast diuretica, ACE-inhibitoren, ß-blokkers,
sartanen en vasodilatoren), ook gebruikt bij supraventriculaire ritmestoornissen
(voorkamerfibrillatie); plaats tegenwoordig wel in twijfel, gevaarlijk! Zeker bij ouderen
1.1.1. Digitalisglycosiden
Samenstelling:
Steroïdekern met onverzadigde lactonring en
suikerresidu’s
Samen met OH nodig
voor de digitaliswerking
Farmacodynamiek:
- Cardiale effecten (zowel rechtsreeks alsook onrechtstreeks)
o Toename van de contractiliteit (door positief inotroop effect)
▪ Verhoogd debiet, verhoogde diurese en verminderde kans op oedeem
o Vertraging van de hartfrequentie bij VK-fibrillatie door vertraagde
ventrikelrespons (negatief chronotroop effect) → ZEER UNIEKE WERKING
, (combi van pos. Inotroop + neg chronotroop, hierdoor ook wel nauwe
therapeutische marge)
o Indirect: vertraging hartritme (via autonoom ZS)
o Toename van ectopische pace-makeractiviteit → gevaarlijke ritmestoornissen
kunnen ontstaan
- Extra-cardiale effecten:
o Anorexie, nausea en braken
o Arteriolaire constructie en veneuze dilatatie
o Visusstoornissen
Werkingsmechanisme:
Inhibitie van membraangebonden enzym Na-K-ATPase
→ glycosiden binden op de K-bindingssite
Verhoogde Na en verlaagde K concentratie in de
cel → want transport van Na naar buiten en K
naar binnen wordt geremd
Hierdoor geen efflux meer van Ca2+ → Ca2+
Want Ca2+ gaat interageren met troponine en
concentratie stijgt tropomyosine (die normaal de interactie tussen
Snellere en krachtigere contractie bij excitatie actine en myosine blokkeren) → Ca2+ zorgt voor
conformatieverandering waardoor actine
receptor vrij komt en zo een contractie tot stand
kan komen (zie fig slide 13)
Bij hypokaliëmie → versterking van de Na-K-ATPase -remming en dus versterking van de binding
aan de celmembraan → verhoogd risico op digitalisintoxicatie
Hemodynamische effecten:
- Bij een gezond hart: Verhoogde contractiekracht (pos inotroop) maar verminderde
centraal veneuze druk (door veneuze dilatatie) → verminderde pre-load →
verminderd slagvolume en arteriële vasoconstrictie → afterload zal stijgen → daling
hartdebiet maar BD is constant
- Bij een gedecompenseerd hart: verhoogde contractiliteit → verhoogd hartdebiet →
verlaagde centraal veneuze druk → verminderd oedeem en dyspnoe → verhoogd
hartdebiet → verhoogde BD wat door baroreceptoren zal gemeten worden →
reflectoire vasodilatatie
- Ook nog verhoogde diurese (want betere doorbloeding) → dus ook betere renale
doorbloeding → inhibitie van Na-transport in tubuli door inhibitie van de tubulaire Na-
K-ATPase
- Ook verhoogde myocard-efficiëntie t.o.v. zuurstofverbruik
- Tot slot ook vertraging van het hartritme bij VK-fibrillatie → verhoogd slagvolume door
betere diastolische vulling
,Elektrofysiologische effecten:
- Directe cardiale effecten (enkel bij hoge dosis)
- Indirecte effecten via ortho- en parasympaticus
o Vertraging van hartritme → door toename parasympatische activiteit via effect
op CZS (verlengt tijd tussen P (depolarisatie atria) en QRS (depolarisatie
ventrikels)
Therapeutische effecten:
- Onderdrukking van automatie sinusknoop
- Vertraagde geleiding en toegenomen refractaire periode in de AV-knoop = neg.
Chronotroop
Gebruik bij voorkamerfibrillatie → vertragen ventriculaire respons (verbeterde
pompfunctie)
Farmacokinetiek:
Veel onderlinge verschillen in farmacokinetische parameters
- Weinig vetoplosbare: weinig resorptie, weinig eiwitbinding, korte latentietijd, weinig
biotransformatie en eliminatie via de nier
- Goede vetoplosbare: goede resorptie, sterke eiwit-binding, lange latentietijd, kans op
cumulatie, eliminatie via de lever
Beste keuze = Digoxine (Lanoxin®)
o Oraal: onvolledige resorptie en wisselend (afhankelijk van patiënt) → altijd
zelfde specialiteit (nu enkel nog Lanoxin® dus geen probleem); effect na 1-2uur
o Veel extracellulair gebonden (aan spieren) → groot distributievolume
o Eliminatie vooral via nier (vooral onveranderde vorm), zeer lang halfleven (36u)
▪ +6 dagen indien nierinsufficiëntie → opgelet bij ouderen!
▪ Pas steady-state na 6-7 dagen → eventueel ladingsdosis als effect snel
nodig is
Andere optie:
ß-methyldigoxine (Lanitop®): semisynthetisch digoxine derivaat, wordt gedemethyleerd tot
digoxine in lichaam, langere halfwaardetijd (42u) en betere resorptie
Indicaties:
- Bij hartfalen: lang eerste keuze geweest, nu niet meer! → vooral bij patiënten met EN
hartfalen EN VK-fibrillatie, geen nut bij hartfalen met sinusritme
o DIG-study
- Ritmestoornissen: VK-fibrillatie en paroxysmale VK-tachycardie
Interacties met andere farmaca: het is een substraat van P-gp
- Kinidine: verminderd distributievolume van digoxine aslook verminderde klaring →
verhoogde halfwaardetijd
, - Verapamil, amiodraon, ciclosporine, itraconazol en clarithromycine: verminderde
renale klaring van digoxine
- Rifampicine en St-janskruid
- Cholestyramine
- Diuretica → hypokaliëmie → meer kans op intoxicatie
Digitalisintoxicatie:
Meer frequent bij bejaarden, bij 10-20% van de gebruikers
- Extracardiale toxiciteit:
o GI-last
o Neurologische symptomen (vermoeidheid, duizeligheid, ..)
o Visusstoornsisen
- Cardiale toxiciteit:
o Ritmestoornissen!
Behandeling:
o Stoppen met therapie
o Oorzaak zoeken → hypokaliëmie of interactie met ander GM?
o ECG-monitoring
o Soms digitalis-specifieke Fab-antilichamfragmenten
1.1.2. Andere cardiotonica
Myocardcontractie en relaxatie – cAMP
Myocardcontractie door binding van intracellulair Ca2+ aan troponine C en relaxatie als Ca2+
dan dissocieerd en wordt opgenomen in sarcoplasmatisch reticulum
Intracellulaire Ca2+-fluxen zijn in grote mate afhankelijk van het cyclisch cAMP
Hoe meer cAMP hoe meer contractiekracht en betere relaxatie (lusitroop effect)
Sympathicomimetica:
Dopamine, dobutamine, adrenaline en Xamoterol: stimuleren de ß1-receptor op het myocard →
Gs-proteïne → stimulering van adenylylcyclase → verhoogd cAMP → verhoogd intracellulair
Ca2+ → contractie
Fosfodiësterase-remmers: (enkel nog gebruikt voor kortdurende behandeling)
Milrinone (Corotrope®)
Inhibitoren van fosfodiësterase-III-isoënzym → verminderde afbraak van cAMP → meer cAMP
over → contractie
In myocard: pos. inotroop en lusitroop
In gladde-spiercellenvaatwand: vasodilatatie
o Wel risico op hypotensie en tachycardie
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller VUBfarmacie. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.51. You're not tied to anything after your purchase.
