Hoofdstuk 1:
Keuze maken
Het maken van de juiste keuze is niet altijd makkelijk. Sofie staat voor de
keuze de havo afmaken en daarna een hbo-opleiding te volgen of nu gaan
werken en een deeltijd mbo-opleiding te volgen.
Samenwerken of niet
Tara en Sofie delen samen een kamer en moeten die kamer ook opruimen.
Tara en Sofie kunnen dat samen doen (dat gaat het snelst) of het aan de
ander over te laten en zo optimaal te profiteren van de inzet van de ander.
Zulk gedrag heet meeliftersgedrag. Je lift mee op de inspanningen van de
ander en doet zelf niks. Dit probleem – wel of niet samenwerken – staat
bekend als het gevangen dilemma. Hierbij wordt er van uitgegaan dat
iedereen rationeel handelt. Een gevangen dilemma kenmerkt zich door het
feit dat wat de ander ook doet, je altijd dezelfde strategie kiest, de
zogenaamde dominante strategie. Deze leidt niet tot het beste resultaat.
Het beste resultaat kan alleen bereikt worden indien er bindende
afspraken gemaakt worden.
Het gevangen dilemma is afkomstig uit de speltheorie. De speltheorie
bestudeert het nemen van beslissingen waarbij de uitkomst afhangt van
de keuze van de ander.
Budgetlijn (overgenomen uit Werk vanaf tweede druk)
Een budgetlijn geeft de verschillende combinaties van twee
bestedingsmogelijkheden bij een bepaald budget. In onderstaande grafiek
wordt dit toegepast op inkomen en vrije tijd. Om drie uur minder per dag
te werken moet je € 60 opofferen. De opofferingskosten van 1 uur meer
vrije tijd zijn dus € 20. Er ontstaat hierbij een keuzeprobleem. Meer vrije
tijd betekent minder werken en minder werken betekent minder inkomen.
Niet alleen inkomen draagt bij aan de welvaart, ook vrije tijd draagt
daaraan bij.
,Begrippenlijst:
Bindende afspraak
Een afspraak waar je (juridisch) niet van af kunt/niet onderuit kunt.
Budgetlijn
Een lijn die verschillende combinaties van twee dingen aangeeft die gekozen
kunnen worden bij een bepaald budget (bijvoorbeeld vrije uren of werken).
Dominante strategie
De strategie die het meest oplevert, ongeacht de strategie van de ander.
Free rider
(= meelifter) Iemand die profiteert van de inspanningen van een ander.
Gevangenendilemma
(= prisoner’s dilemma) Een situatie bekend uit de speltheorie waarbij twee
partijen voor de keus staan samen te werken of niet, waarbij samenwerken
meer oplevert dan niet samenwerken.
Levensloop
Verschillende fasen in het leven van een persoon: kinderfase, ouderfase en
grootouderfase.
Meelifter
(= free rider) Iemand die profiteert van de inspanningen van een ander.
Prisoner’s dilemma
(= gevangenendilemma) Een situatie bekend uit de speltheorie waarbij twee
partijen voor de keus staan samen te werken of niet, waarbij samenwerken
meer oplevert dan niet samenwerken.
Hoofdstuk 2:
Kinderen kosten geld
De overheid komt de ouders hierin tegemoet door het geven van
kinderbijslag. Zodra jongeren de leeftijd van 16 bereiken zoeken ze heel
vaak een bijbaantje en hebben ze hun eerste eigen middelen.
Bijverdienste
Ben je 16 of 17 en thuiswonend dan mag je maximaal € 4.784 per jaar
, bijverdienen (in 2010). Verdien je meer dan € 4.784 dan wordt er gekort op
de kinderbijslag.
Ruilen over de tijd
Sparen is het niet consumeren van inkomen of het uitstellen van
consumptie. Over het spaargeld krijg je rente. In feite verplaats je
consumptie naar de toekomst. Je ruilt over de tijd. Lenen is wat dat betreft
het omgekeerde van sparen. Consumeren wordt dan naar voor gehaald.
Het koopmoment ligt voor het moment dat je inkomen ontvangt. Ook
hierbij is sprake van ruilen over de tijd. Bij lenen krijg je geen rente maar
moet je rente betalen.
Studeren
Ook studeren heeft alles te maken met ruilen over de tijd. Een studie kost
geld en tijd. Het is een investering die later vruchten (geld/inkomen) op
moet leveren. Het alternatief van geen hogere studie is meteen gaan
werken. Dan kun je meteen oogsten, zei het dat die oogst tot je pensioen
veel lager zal zijn in vergelijking met iemand die wel een hogere studie
heeft gevolgd.
Begrippen:
Consumeren
Het kopen van goederen en diensten door gezinnen (particuliere
consumptie) en overheid (overheidsconsumptie) om in bestaande
behoeften te voorzien.
Inkomensafhankelijk
De hoogte van een subsidie of bijdrage is afhankelijk van de hoogte van het
inkomen.
Rente
Vergoeding voor spaargeld of leengeld.
Ruilen over de tijd
Geld verdienen en uitgeven gebeurt in verschillende periodes.
Sparen
Het niet consumeren van een deel van het inkomen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Abweegee. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.45. You're not tied to anything after your purchase.