Volledige samenvatting Module Omgang, Verzorging en praktische paardenkennis incl. afbeeldingen!
Voor de ORUN Aspirant Manege of de ORUN Aspirant Allround
Module Omgang, Verzorging en praktische paardenkennis
Hoofdstuk 1. Natuurlijk gedrag
1.1 De Aard van het paard
Veel bewegen, veel frisse lucht, vaak kleine beetjes eten en gezelschap van soortgenoten, dat zijn de
vier natuurlijke behoeften van het paard.
Dit heeft ook te maken met de manier waarop het lichaam is gebouw en de zintuigen functioneren.
1.2 Natuurlijke behoeften
Op de open vlaktes moest het paard vroeger leren vluchten, het aanbod van voedsel was op de
steppe ook anders. Nu moest het dier zich voeden met bijna onverteerbare harde grassoorten. Het
paard ontwikkelde zich tot een hoogbenig en ééntonig dier om hard en langdurig te kunnen lopen,
want als prooidier moest het in staat zijn om op elk moment te kunnen vluchten. Het paard had 12
tot 16 uur per dag nodig voor zijn voedselopname evenredig verdeeld over 24 uur. Het paard leefde
in een kudde, want een groep bood hem bescherming. De sociale contacten waren zeer belangrijk
voor een goede psychische ontwikkeling.
1.3 Natuurlijke behoeften nu
De mens begon het paard in te zetten voor eigen doeleinden zoals transport, als extra ‘mankracht’ in
de oorlog en als werkpaard. Paarden zijn groter en worden geselecteerd op karaktereigenschappen
en beweging.
De omstandigheden waarin paarden worden gehouden, zijn door dit gebruik ook sterk veranderd.
Het lichaam is van binnen niet anders geworden, dus de behoeften zijn hetzelfde gebleven. Uit
onderzoek blijkt dat paarden in de wei weer de gewoonten van het oerpaard aannemen.
Het is nog steeds belangrijk dat veulens en jonge paarden in groepsverband opgroeien, liefst met
verschillende leeftijden. Dat heeft ook het voordeel dat ze goede manieren leren van elkaar.
Grazen kalmeert paarden met een levendig karakter.
Het samen weiden bevordert niet alleen de sociale ontwikkeling, het vergroot ook de weerstand van
het paard en de gezondheid van de hoeven. En paarden die met soortgenoten in de wei lopen, zijn
minder snel geneigd ondeugden te ontwikkelen.
1.4 Van vluchtdier tot huisdier
In zijn natuurlijke leefomgeving paste het paard zich aan tot een zeer hoogontwikkeld vluchtdier. Hij
werd uitgerust met enkele uiterst gevoelige zintuigen die het signaal tot vluchten moesten geven.
Omdat paarden in groepen leefden, hadden ze ook een kudde-instinct. Als er één vluchtte, renden de
andere paarden mee om later te zien wat er nou eigenlijk aan de hand was.
Dit natuurlijke vermogen van het paard om te reageren op duidelijke signalen, maakt ook de
paardensport mogelijk. Het is jouw taak om duidelijke signalen te geven. Een paard kan heel goed
leren. Door dingen steeds op dezelfde manier te herhalen, kan goed gedrag aangeleerd worden.
Gebruik tijdens de training, maar ook in de dagelijkse omgang de trainingsprincipes, zoals het wijken
voor druk.
1.5 Paardentaal
Een paard praat met zijn lichaam. Die lichaamstaal gebruikt hij bij het communiceren met andere
paarden, maar ook in relatie met mensen. Aan de positie van hoofd, benen en staart, aan de stand
,van de oren en de uitdrukking van ogen en mond is af te lezen hoe een paard zich voelt. De
beweeglijke oren en de gezichtsuitdrukking spelen hierbij een hoofdrol.
Onbewust en vaak ook onbedoeld, geven wij met onze lichaamstaal heel veel informatie over onze
gemoedstoestand. Het paard kan met zijn gedrag de gemoedstoestand van de ruiter weerspiegelen.
Je kunt je eigen lichaamstaal trouwens ook gebruiken tijdens het werken met je paard, het ‘natural
horsemanschip’ is daar volledig op gebaseerd.
1.6 De anatomie van het paard
Zie blz. 9
1.7 Waarnemen
Paard ervaren de wereld niet zoals wij dat doen. Het opvallendste verschil is het gezichtsvermogen
van een paard. Een paard heeft zijn ogen aan de zijkant van het hoofd, hij moet daardoor zijn hoofd
draaien om iets goed te kunnen zien. De ogen van het paard schakelen langzaam van licht naar
donker en omgekeerd. Is het paard eenmaal aan het licht gewent, dan ziet hij beter dan de mens,
maar kleuren en afstanden ziet een paard weer minder goed dan wij. Een paard kan alleen afstanden
inschatten als hij zijn hoofd vrij kan bewegen. (belangrijk voor springen!)
Beide oorschelpen kunnen onafhankelijk van elkaar naar alle richtingen bewegen een paard hoort
meer dan mensen.
Paarden hebben uiteraard nog meer zintuigen: tast, smaak en een bijzonder goed ontwikkelde reuk.
De tastzin en de gevoeligheid voor prikkels van de huid zijn zeer goed ontwikkeld.
Zijn goed ontwikkelde reuk gebruikt een paard bij de interactie met andere paarden, bijv. tussen
merrie en veulen. Een paard heeft ook een individuele smaak.
1.8 Omgaan met het paard
Ieder paard onderscheidt zich van andere paarden in karakter en temperament en in waar het wel of
niet van houdt.
Stemmingen en gedragingen zijn af te lezen aan de lichaamshouding, het orenspel, de ogen en de
beweging van de staart.
De paardensporter moet genoeg tijd, geduld en waarnemingsvermogen hebben om het gedrag van
paarden te leren herkennen en begrijpen.
Bij een goede opleiding verbeteren paarden niet alleen hun beweging on het ruitergewicht, maar
bewaren ze ook hun natuurlijkheid en individualiteit.
Door rekening te houden met de aard van het paard, geduldig te zijn en veel te belonen, worden deze
grondbeginselen ondersteund en bevestigd.
De volgende punten kunnen voor de trainer als psychologische richtlijn dienen voor de omgang met
paard en zijn opleiding:
- Het voelt zich bij soortgenoten het meest op zijn gemak
- Het paard ziet de mens als soortgenoot: als leermeester moet de mens de plaats van de hoger in
rang staande soortgenoot innemen
- Deze positie bereik je niet door geweld
- Vertrouwen is de basis voor begrip
- Stem, aanraking en gewicht kunnen als middel gebruikt worden om te communiceren, belonen is
erg belangrijk!
, - Gewenning aan de hulpen zorgt voor goede communicatie, het herinneringsvermogen is heel sterk
ontwikkeld!
- Voorwaarde voor het leervermogen van het paard is zijn lichamelijke rijpheid
- Het paard is alleen in staat zijn aanleg en vaardigheden volledig te ontwikkelen als het zich zoveel
mogelijk volgens zijn natuurlijke levensbehoeften in harmonie bevindt met zijn omgeving.
Het omgaan met de mens moet voor het paard geborgenheid in alle situaties betekenen.
1.9 Paarden- en ponyrassen
Zie blz. 12 t/m 15 boek!
Hoofdstuk 2. Omgang en verzorging
2.1 Verzorging en veiligheid
De meeste ongelukken in de paardensport gebeuren niet tijdens het rijden, maar vooral tijdens de
omgang met het paard. Vaak is een gebrek aan kennis over de aard van het paard de oorzaak.
2.2 Het eerste contact
Het paard is van nature schrikachtig en zal een vervelende ervaring niet snel vergeten. Rust is dus het
sleutelwoord en een eerste vereiste om wederzijds vertrouwen op te kunnen bouwen. Benader het
paard nooit van achteren dan kunnen ze schrikken!
2.3 Naar de weide of paddock brengen
Wees voorzichtig is het naar de weide brengen en neem niet meer dan één paard per persoon mee.
Sluit het hek en draai het paard met zijn hoofd naar de uitgang, voordat je hem loslaat. Een
voorportaal of sluis bij de ingang van de weide is aan te bevelen.
Het is veiliger je paard zonder halster in de weide te laten. Het paard over de hand leiden: bevestig
het halstertouw aan de kinring en houdt het op ongeveer dertig centimeter van het halster zonder
spanning vast met je rechterhand. Houd het uiteinde van het touw in je linkerhand.
2.4 Uit de weide of paddock halen
Wikkel het touw nooit om je hand, leg eerst het halstertouw om de hals en pak beide uiteinden vast.
Recht op het paard aflopen werkt vaak drijvend, loop daarom juist ontspannen en slingerend.
2.5 Aan de hand leiden
Het paard aan de hand leiden is bijna een aparte tak van sport. Mocht je het paard om wat voor
reden dan ook willen omdraaien, neem dan zelf altijd de buitenbocht. Loop tussen het paard een een
‘eng’ object in. Oefen het leiden aan de hand dus ook met het paard aan je linkerzijde. Naar buiten
met
2.6 Vastzetten
Nooit aan hoofdstel vastzetten en gebruik een veiligheidsknoop of paniekhaak. Zet het paard bij
voorkeur aan twee zijden vast, hij gaat dan niet zo gemakkelijk hangen en kan ook niet omdraaien.
2.7 Verzorging voor het rijden
De dagelijkse poetsbeurt heeft een aantal positieve effecten. Het geeft je de gelegenheid om je paard
te controleren op wondjes, maar de reiniging van de huid voorkomt ook schuurplekken door het
zadel of tuig en het masserende effect bevordert de bloedsomloop en huidactiviteit. Poets liever niet
in de stal, er kan stof vrijkomen en dat is niet goed voor het stalklimaat. Een vaste volgorde bij het
poesten helpt bij het opbouwen van een dagelijkse routine.
2.8 Hoefverzorging door de paardensporter
Het is van belang de hoeven iedere dag vóór en na het rijden uit te krabben en te controleren op
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ellis83. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.30. You're not tied to anything after your purchase.
