samenvatting psychologie gedrag in evolutie en ontwikkeling
101 views 5 purchases
Course
Psychologie
Institution
Universiteit Gent (UGent)
Book
Gedrag in evolutie en ontwikkeling
volledige samenvatting van psychologie van André Vyt. Van het boekje gedrag in evolutie en ontwikkeling.
STUUR MIJ EEN BERICHT (in privé) ALS JE VOOR MAAR 4 EURO WIL KOPEN:)
Gedrag in evolutie en ontwikkeling
Over eenvoud en complexiteit
- Veel van ons gedrag is best te begrijpen van de oorspronkelijke leefomstandigheden van de homo sapiens
- Ontogenese= individuele ontwikkeling
- Fylogenese = soortelijke ontwikkeling
- in psychologie: ethologisch-evolutionair denkkader
- creationisme: mens is geen product van een evolutie doorheen een fylogenese, maar product van God.
- Veel van ons gedrag wordt in sterke mate door menselijke overerving bepaald
- Biologische determinantie van ons gedrag ≠ star geheel, maar dynamisch gegeven binnen ind. Levensloop
- Theorie van
infantiele
seksualiteit
met vroege
psycho-
seksuele
ontwikkelingsstadia (Freud) = niet te onderschatten!
- Semantisch geheugen: via taal wereld beter begrijpbaar voor
herrineringen vast te leggen
- Procedureel geheugen: vaardigheden en handelingen
aanleren en sturen
- Episodisch geheugen: gebeurtenissen makkelijker
overschouwen
- Esotherische theoriën= kennis niet voor iedereen
- Seksualiteit = belangrijk voor mens -> behoefte niet voldaan? -> uitweg op andere manier of in vorm van
mentale spanningen
- Vooruitgang neuronale wetenschappen -> centrale focus hersenen -> maar bevindingen van hersenen
geven niet altijd een verklaring voor gedrag!
- Nativisme: ‘alles ligt vast door genetische factoren en rijping’
- Empirisme: rol van omgevingsstimulie op ontwikkeling is groot
Eenvoudige en complexe modellen
- Dynamic systmes visie en transactioneel ontwikkelingsmodel
- de complexiteit van het menselijk gedrag hebben we de neiging om dit gedrag teveel te vereenvoudigen
- Ook gedragsmodellen zélf worden vaak te vereenvoudigd voorgesteld
Effecten
- Lineaire effecten: een drempelwaarde moet overschrijden worden (vb. buffer bij kind)
- Synergetische of katalyserende interactie-effecten: invloed heeft pas effect als tgl ook een andere invloed
aanwezig is
- Indericte causaliteit: de indruk hebben dat een gedrag door een spec. Invloed wordt veroorzaakt , maar eig
via andere factor
- Multifactoriële methode: effect is afh van andere factoren
Kind en levensloop in de kijker
Aandacht voor ontwikkeling
- ° instituten voor kindergezondheidszorg en kinderwelzijn (vb. Kind & Gezin) (20 ste eeuw)
- Kindersterfte moest vermeden worden, scholing gestimuleerd, afbouw kinderarbeid, invoering leerplicht,…
- Behaviorisme: leer van de veranderbaarheid en maakbaarheid van menselijk gedrag
- Bloei van neurocognitieve en neurofysiologische stromingen
- Initiatieven gericht op taalontwikkeling, verstandelijke en emotionele ontwikkeling
,- Aandacht voor prenatale gedragsontwikkeling
- Aandacht ook voor adolescentie
- Psychogerontologie (geestelijk verouderingsproces)
De bril van ontwikkelingspsychologen
- Jean piget
Beschrijving te geven van de onderliggende structuur in verstandelijke vermogens van kinderen
Controversiele theorie
Retrospectief (obv volwassen denkstructuren afleiden welke denkpatronen kinderen nog niet
bezitten)
- Connectivisme: alles hangt samen met elkaar
- Holisme: toevallige samenhangen en gelijknissen
- Associationisme : gedragsaspecten kunnen we ook geïsoleerd bekeijken
- Organismisch wereldbeeld:
Geloven sterk in groei van systemen en voorgeprogrameerd gedrag
- Mechanistische visie:
Analogie motor (onderdelen blijven hetzelfde, motor draait als er brandstof is)
- Freud :
Dynamisch persoons- en ontwikkelingsmodel
In tijd van thermodynamica in fysica centraal stond
- Wohlwill :
Interactie tussen individu en omgeving
Metaforisch (ziekenbedmodel, zwemwedstrijmodel,tennismatchmodel)
Bepaald door onderliggende wereld- en cultuurbeelden , wetenschappelijke modellen, gezichtspunt in die
tijd.
Retrospectief = vanaf eindpunt terugkijkend op beginpunt
Prospectief
Transactionele visie= vanuit start- en eindpunten op een dynamische manier naar ontwikkeling wordt
gekeken
Etologisch-evolutionaire visie: gedragsontwikkeling mens breed bekijken
Gedragsontwikkeling onder de loep
Onderzoekmethoden
- Gevalsbeschrijvingen (n= 1 studie): vooral in klinisch domein (bij Freud vb)
Nadeel: conclusie= moeilijk te veralgemenen
Nu: bij onderzoek kids zo hoog mogelijk en representatief
- Transversaal/ cross-sectioneel onderzoek: groepen kinderen van ≠ leeftijden tegelijk bestuderen
Op iedere leeftijd een doorsnede van de gem. ontwikkeling op dat moment
- Longitudinaal: eenzelfde groep kinderen over langere periode opvolgen op ≠ leeftijden
Vaak lastiger, duurt langer
Proefpersonen kunnen uitvallen
Mogelijk cumulatief testeffect
- Time-lag methode: ≠ cohorten (groepen kids volgens geboortejaar)
Tests afnemen in vb 2015,2020,2025
Controle houden op invloeden van maatschappelijk-historische aard
Mogelijk dat intelligentieverschillen niet te
wijten zijn aan rijping of aanleg -> kan met
deze metingen (op latere momenten dus)
gecontroleerd worden
meten en verklaren van gedragsontwikkeling
- Welke methode van gedragsmeting?
Kinderen bevragen
Observeren in natuurlijke omst.
Observeren in gestructureerde omst.
(gestandaardiseerde observatie)
, Onderzoeker = medespeler in interactie kind (participerende observatie)
- Screening
- Observatie: belangrijk wanneer ontwikkelingss- of intelligentietests worden afgenomen : bel. Info over de
wijze waarop kind functioneert + laat leiden door instructies, beïnvloeden door omgeving
- Dynamische diagnostiek: kijken hoe kind gebruik maakt van hulp
- Narratieve diagnostiek: onderling verband brengen gedrag
- Ontwikkelingsprocessen: (1) accuraat opschrijven en meten en (2) ontwikkelingen verklaren
(2): verwijzen naar oorzaken buitenaf:
Distale gebeurtenissen (veraf in tijd)
Proximale gebeurtneissen (recent)
1 oorzaak, of ≠ oorzaken die samenhangen
- Goede beschrijvingen en verklaringen? -> op gepaste momenten ingrijpen (indien nodig voor extra stimuli)
- Veel gedragsontwikkeling in 1ste jaren = biologisch gekanaliseerd
= van tijdelijke aard
Toch aangewezen om meting te doen
Voorspellen van ontwikkeling
- Beschrijvingen en verklaringen -> systematische voorspellingen ontwikkeling (vb. volwassen lengt kind
voorspellen)
- Veel aandacht naar: voorspellen eigenschappen en capaciteiten
Eigenschappen = gebonden aan bep. situaties + VERANDERLIJK over leeftijd
Objectieve interpretatie gedrag
- Vaak gehinderd door culturele bril
- Westerse wereld: prikkelbaarheid, impulsiviteit,… belangrijke rol
Want regularisatie en ‘gemakkelijkheid’ vh kind = ENORM op prijs gesteld
- Zeer omzichtig omspringen met interpretaties met gedrag = gepast/ ongepast -> niet te vlug conclusies
maken uit gedrag pasgeborene (huilerige baby ≠ sociaal lastig kind)
Voorspelbaarheid van intelligentie
- geen meting kan intelligentie op kindertijd voor
volwassen leeftijd bepalen !
- wel invloedfactoren uit milieu
- Op 6 jaar (school): goede predictie, op 18 jaar nog
beter
- Predictiekloof= overeenkomst tussen
ontwikkelingsindex (op 2 jaar) en
intelligentiequotiënt op 18 jaar
Komt doordat test sterkt doorweegt op MOTORISCHE ontwikkeling (intelligent ≠ motorisch hoge score)
Gedragsontwikkeling: beter voorspeld naarmate predictoren en invloedfactoren in kaart zijn gebracht
(vanaf einde 2de levensjaar) -> voorspellingen makkelijker
Trechtermodel
- vroege kindertijd: alle kids ontwikkelen op zelfde tempo (= kanalisatie )
- Even van koers afwijken : snel terug in rivier door grote ontwikkelingsplasticiteit
- Einde 2de levensjaar: ind. Kenmerken
Aandachtoriëntatie
- Patronen van habituatie (aandachtgewenning)aan prikkels die
meerdere malen na elkaar gegeven worden
- Baby’s die laag scoren (lange duur nodig) -> grotere kans op verstandelijke beperking later
Apgar-index
- Onmiddellijk na geboorte
- 5 aspecten gemeten met totale score op 10
- Kleur van huid, hartslagfrequentie,
gezichtsuitdrukking, houding en ademhaling
- Lage score: wijst op perinataal zuurstoftekort gehad ->
verhoogde kans op neurologisch afwijkingen tot 15%
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller noaclaeys. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.96. You're not tied to anything after your purchase.
